آجیل، خشکبار و مغزهای گیاهی

آجیل ها دسته ای از میوه ها با پوست سخت و سفت هستند. کلمه nut در انگلیسی به گستره بزرگی از میوه های خشک اطلاق میشود.

از آجیل می‌توان به‌عنوان یک مولتی‌ویتامین نام برد، ویتامین بی، آ و ای در دانه‌های موجود در آجیل بسیار بالا است. یکی از دلایل محبوبیت آجیل به ‌خصوص در ایران خواص فوق‌العاده آن است. ایرانیان از آجیل در مراسم و اعیاد خود نظیر: شب یلدا، شب عید؛ چهارشنبه‌سوری و... استفاده می‌کنند، البته باید گفت که برخی از خانواده‌های ایرانی همیشه در منزل خود آجیل دارند.

 آجیل‌های شب و یلدا و چهارشنبه‌سوری معمولاً شیرین هستند و از کشمش، انجیر خشک، باسلق، پسته، بادام، فندق و گردوی خام تشکیل شده‌اند. در مقابل آجیل عید نوروز شور است و از مغزهای شور و بوداده با طعم زعفرانی نظیر پسته، بادام، بادام هندی، گردو، تخمه کدو، تخمه آفتابگردان، تخمه جابنی، فندق بوداده و نخودچی تشکیل شده است.

آجیل و خشکبار جزو کدام گروه غذایی است؟

اما آجیل در چه گروه غذایی قرار می‌گیرد؟ شاید عجیب به نظر برسد، اما آجیل در گروه گوشت، لوبیا، مغزها و تخم‌مرغ قرار گرفته است. مواد مغذی این گروه شامل پروتئین، آهن، روی و بعضی از انواع ویتامین‌های گروه B است. هر واحد آجیل برابر است با دو تخم‌مرغ، یک لیوان حبوبات و 60 گرم گوشت. میزان آجیلی که یک فرد بزرگسال و سالم می‌تواند در روز مصرف کند ۲ تا ۳ واحد توصیه می‌شود. آجیل به ‌منظور رشد، خون‌ساز، سلامت اعصاب و... مؤثر است. این دانه‌های مغذی به‌عنوان یک میان وعده کامل و حاوی پروتئین و انرژی و مواد مغذی مانند آهن‌اند. توصیه می‌شود به‌منظور جذب بهتر ویتامین‌ها و مواد مغذی آجیل، آن را به ‌صورت خام و بدون نمک مصرف کنید.

آشنایی با خواص آجیل و خشکبار

همان‌طور که می‌دانید آجیل خواص بی‌شماری برای سلامت دارد. همه مغزها به دلیل داشتن چربی‌های مفید و ویتامین‌های محلول در چربی جهت سلامت قلب مفید هستند. ترکیباتی که در آجیل به کار می‌رود غنی از آنتی‌اکسیدان‌های مختلف است و از انواع سرطان‎ها جلوگیری می‌کند. ویتامین‌های موجود در خشکبار نیز تأثیر مثبتی بر عملکرد ارگان‌های بدن دارد. با مصرف آجیل و خشکبار می‌توانید از داشتن پوست و مویی سالم لذت ببرید.

انواع آجیل‌هایی که در بازار وجود دارند متفاوت هستند، هر فروشنده‌ای بر اساس سلیقه و ذائقه خود، فرهنگ  و یا سلیقه آشنایان و مشتریان خود ترکیبی را در آجیل به کار برده است. ترکیب‌های آجیل گاهی شناخته شده و معروف هستند و گاهی بسیار جدیدند و چندان میان ایرانیان شناخته نشده‌اند. گردو، بادام، پسته، فندق، بادام هندی و بادام‌زمینی از انواع مغزهایی هستند که در آجیل‌های شناخته شده‌ای ایرانی استفاده می‌شوند. در کنار آجیل ایرانی انواع آجیل‌ها نظیر آجیل برزیلی، ماکادامیا، مکزیکی، پیکان (گردوی آمریکایی)، چلغوز یا همان دانه درخت کاج (Pine Nut) و … در بین ایرانیان کمتر شناخته شده هستند. در ادامه قصد داریم تا توضیحات مختصری در رابطه ‌با ویژگی‌ها و فواید آجیل خدمت شما ارائه دهیم. با ما همراه باشید.
بادام؛ خواص بسیار مهم بادام درختی
بادام درختی از مغزهای مفید و سنتی کشور ایران است. در حال حاضر بالغ بر 900 تن بادام درختی باارزش حدودی 4 میلیارد دلار در سراسر دنیا تولید و صادر می‌شود. آمریکا یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان بادام درختی است. به طور میانگین در حدود ۸۰ درصد تولید بادام جهان در آمریکا انجام می‌گیرد. طرفداران این مغز جذاب در دنیا هر بار بیشتر از قبل می‌شود. مصرف بادام درختی به چندین هزار سال قبل بازمی‌گردد و گونه‌های مختلفی از درخت بادام به ‌صورت بومی در خاورمیانه و جنوب آسیا وجود دارند. در واقع بادام درختی بلند و مقاوم است که دارای گل‌های سفید و صورتی است و هوای گرم و خشک رشد خوبی دارد. به همین دلیل این مغز بیشتر در سرتاسر منطقه مدیترانه پرورش داده می‌شود.
انواع بادام درختی در ایران عبارت‌اند از بادام پوست کاغذی، بادام مامایی، بادام ربیع، بادام سنگی، بادام منقا، بادام تلخ و بادام سفید که بیشتر در مناطقی نظیر فارس، چهارمحال بختیاری، خراسان رضوی، همدان، مرکزی، آذربایجان شرقی، اصفهان، خراسان جنوبی، یزد، کرمانشاه، آذربایجان غربی، قزوین و لرستان تولید می‌شوند. اما بااین‌حال اغلب بادام‌های موجود در فروشگاه‌های آجیل و خشکبار آمریکایی یا چینی هستند. بد نیست بدانید بادام آمریکایی قیمت و کیفیت بالاتری نسبت به بادام چینی دارد.
با مصرف روزانه چند عدد بادام درختی می‌توانید از بیماری‌ها و حملات قلبی جلوگیری کنید، پوست و موی خود را تقویت نمایید و عملکرد و سلامتی مغز خود را بالا ببرید. بادام همچنین به کنترل قند خون و دیابت و کاهش وزن شما کمک می‌کند و سبب افزایش جذب مواد مغذی در بدن می‌شود. سلامت گوارش، پیشگیری از سرطان، رفع التهاب، حفظ سلامت دندان و استخوان نیز از دیگر خواص بادام است.

بادام هندی؛ بهترین نوع آجیل و خشکبار برای پیشگیری از سرطان
بدون شک یکی از لذیذترین، گران‌ترین و دلچسب‌ترین مغزهای وارداتی که در ایران طرفداران زیادی دارد، بادام هندی است. این بادام در آجیل به ‌صورت خام و بوداده استفاده می‌شود. اولین‌بار بادام هندی تحت عنوان Cashew در برزیل کشت شد، سکنه پرتغالی زبان این کشور این دانه را به هندوستان بردند و در آنجا به بادام هندی مشهور شد. به‌ تدریج این نوع بادام از هندوستان به جنوب شرق آسیا راه یافت و کم‌کم در کل دنیا شهرت پیدا کرد. بادام هندی از چرب‌ترین مغزهای موجود در آجیل است. درخت این آجیل خوشمزه امروزه به‌ صورت گسترده در مناطق استوایی جهان نظیر: هند، نیجریه، ویتنام، ساحل آج و اندونزی کشت می‌شود.
این بادام درحقیقت میوه درخت کاجو است، میوه این درخت حالتی سیبی‌شکل بوده و طعم تند و پوست نازکی دارد. در بیشتر نقاط برزیل از میوه این گیاه جهت خوراکی شفابخش و آنتی‌باکتریال استفاده می‌شود.
بادام هندی در آجیل و خشکبار نقش پررنگی دارد و خواص آن نیز فراوان است. با استفاده از این مغز می‌توان
با بیماری‌های قلبی مبارزه کرد و از سنگ صفرا و کاهش وزن جلوگیری کرد. بادام هندی به‌ سلامت استخوان‌ها و جلوگیری از ابتلا به سرطان کولون و سرطان پروستات و سرطان کبد کمک می‌کند. بهبود عملکرد مغزی و کاهش ابتلا به دیابت، جلوگیری از سردردهای میگرنی و تقویت پوست نیز از دیگر فواید بادام هندی محسوب می‌شوند.

فندق؛ خواص فندق در طب سنتی
در حدود 2300 سال است که از پرورش فندق این مغز محبوب در ترکیه و منطقه دریای سیاه می‌گذرد. ترکیه هم اکنون یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان فندق به سراسر دنیا است. فندق به جز این کشور در غرب و شمال غرب اقیانوس آرام در آمریکا و در دیگر نواحی کره زمین پرورش داده می‌شود. میزان تقاضا و محبوبیت این آجیل خوش طعم در دنیا بسیار بالا است. از فندق علاوه بر آجیل در شکلات‌سازی نیز استفاده می‌شود. این مغز در گذشته در کشور چین و یونان به‌عنوان داروی افزایش نیرو مصرف می‌شد.
درخت فندق معمولاً در اواسط زمستان شکوفه می‌زند و جوانه‌های آن تا خردادماه باقی می‌ماند، پس از آن میوه فندق در تابستان شروع به شکل گرفتن کرده و در اواخر تابستان تا پاییز می‌توانید فندق‌ها را برداشت کنید. اما فندق در ایران هم طرفداران زیادی دارد و در صنعت هم از آن استفاده می‌شود.
این مغز در ایران در گیلان، گلستان، قزوین، مازندران، قم و زنجان کشت و پرورش داده می‌شود. در حال حاضر استان گیلان در تولید این میوه در صدر قرار دارد و در حدود 85 درصد از فندق کشور را تولید می‌کند. فندق نیز همانند سایر مغزهای گفته شده نقش مهمی در آجیل و خشکبار دارد. از فواید و خواص این مغز می‌توان به بهبود سلامت قلب، کنترل دیابت، تقویت مغز و ضدسرطان بودن آن اشاره کرد.

بادام‌زمینی یا همان بادام‌کوهی
شاید برای شما جالب باشد که بدانید، نام دیگر بادام‌زمینی بادام کوهی یا پسته شام است. این آجیل به پرو و برزیل آمریکای جنوبی بازمی‌گردد و هم خانواده تیره لوبیا و نخود است. بادام‌زمینی به‌عنوان آجیل اول آمریکا محسوب می‌شود. این آجیل پرطرفدار دارای خواص فراوانی است و به همین دلیل توانسته جایگاه خوبی را در میان انواع مغزها کسب کند. بادام‌زمینی حدود 65 درصد مصرف آجیل در کشور آمریکا و برزیل را تأمین می‌کند. لازم به ذکر است که در حدود 50 درصد از بادام‌زمینی در این کشورها تبدیل به کره و کرم بادام‌زمینی می‌شود.
 در ایران نیز این دانه روغنی طرفداران خاص خودش را دارد و بیشتر در شهرستان آستانه‌اشرفیه واقع در استان گیلان و دشت مغان استان اردبیل کشت و پرورش داده می‌شود. بادام‌زمینی سرشار از پروتئین و روی بوده و همانند بسیاری دیگر از آجیل‌ها فاقد کلسترول است. بد نیست بدانید که قیمت این دانه خوشمزه در بازار زیاد بالا نیست و در بین کودکان جایگزین خوبی برای اسنک‌های مضر محسوب می‌شود.
بادام‌زمینی منبع مهمی از اسیدهای چرب امگا -۶، فیبر رژیمی، پروتئین، پتاسیم، کلسیم، آهن، ویتامین B6 و منیزیم است. توجه داشته باشید که مقدار مصرف این آجیل نیز همانند سایر مغزها باید به ‌اندازه باشد.

پسته؛ پرخاصیت‌ترین دانه آجیلی
بدون شک یکی از مغزهای معروفی که در آجیل شناخته شده است پسته است. درخت پسته در خاورمیانه هزاران سال است که پرورش داده می‌شود. میوه پسته علاوه بر تازه‌خوری، به ‌صورت آجیل و خشکبار هم مورداستفاده قرار می‌گیرد. پسته طعم لذیذی دارد و در ایران، بیشتر در استان کرمان تولید می‌شود. طعم خاص، شکل ظاهر، چربی‌های سالم، ویتامین، آهن و فیبر پسته توانسته آن را به یکی از اجزای مهم در آجیل تبدیل کند.
 انواع پسته در ایران شامل پسته اکبری، پسته احمد آقایی، پسته کله‌قوچی و پسته فندقی هستند. البته لازم به ذکر است که نوع اکبری باتوجه‌به شکل ظاهرش در بین این انواع پسته، معروف‌تر و محبوب‌تر و گران‌تر است.
سایز و اندازه پسته معمولاً با انس سنجیده می‌شود و جهت به‌دست‌آوردن انس پسته باید در قدم اول ۱۴۲ گرم پسته را وزن کرد و سپس عدد حاصل را به ۵ تقسیم کرد. از فواید پسته می‌توان به رفع کم‌خونی، سلامت قلب، کنترل وزن، تقویت چشم، تقویت قوای جنسی، جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های مزمن و دژنراتیو و کنترل دیابت اشاره کرد. هرچه قدر اونس پسته کمتر باشد، سایز آن بزرگ‌تر و قیمت آن هم بالاتر خواهد بود.
گردو، بهترین خوراکی برای تقویت ذهن
میوه گردو از پرمصرف‌ترین میوه‌ها در بین ایرانیان بوده و دارای خواص و فواید زیادی نیز است. از گردو در میان وعده‌ها، غذا، دسر، در آجیل و... استفاده می‌شود. گردو از زمان‌های قدیم تا به امروز توانسته محبوبیت خود را نزد ایرانیان حفظ کند و در اصل پرورش آن به یونانیان باستان بازمی‌گردد. امروزه بزرگ‌ترین تولیدکنندگان گردوی جهان چین، ایران و آمریکا هستند و این آجیل در بیشتر نقاط ایران پرورش داده می‌شود.
اما باید گفت که بیشترین بازده این میوه در کشور ایران اغلب در ارتفاعات و نواحی کوهستانی نظیر: شهرستان بافت، دامنه‌های البرز، خراسان، آذربایجان و دامنه‌های زاگرس است. گردو پس از رسیدن از پوسته بیرونی‌اش خارج‌شدن و مغز آن مورد مصرف قرار می‌گیرد.
با مصرف گردو می‌توان به مبارزه با افسردگی رفت و سبب بهبود سلامت قلب، مغز و تقویت حافظه شد. گردو همچنین موجب جلوگیری از ابتلا به انواع سرطان می‌شود. با گردو می‌توان وزن و فشارخون خود را کاهش داد، مصرف این آجیل به بهبود بهداشت باروری و رشد و نمو و تأمین امگا سه در کودکان و بزرگسالان کمک می‌کند.


سخن آخر

در این مقاله سعی کردیم توضیحات کاملی را درباره آجیل و خشکبار و علت‌های محبوبیت آن به شما ارائه دهیم. همان‌طور که دیدید آجیل از پسته، بادام‌زمینی یا بادام کوهی، بادام درخت، گردو، فندق، تخمه و میوه‌های خشک تشکیل شده است. مصرف آجیل دارای فواید و خواص فراوانی است، اما بهتر است این ماده غذایی خوش مزه را به‌اندازه و اصولی مصرف کنید. زیاده‌روی در مصرف آجیل می‌تواند سبب بروز مشکلات گوارشی، پوستی و اضافه‌وزن شود.