مریم گلی کبیر

این گونه مریم گلی از اوایل قرن بیستم فقط برای استفاده از گل های آن کشت  می شود. این گل ها حاوی اسانس معطر و خوشبویی هستند که در صنایع بهداشتی و آرایشی، غذایی و نوشابه سازی کاربرد فراوانی دارند. اسانس گل های این گیاه همراه با اسانس گل هایی نظیر اسطوخودوس و یاس، موارد استفاده متعدد و متفاوتی در صنایع مواد شیمیایی خانگی (نظیر عطر، ادکلن، کرم، شامپو، صابون، لوسیون و اسپری های خشوبوکننده هوا و امثال آنها) دارد. این اسانس خاصیت دارویی نیز دارد و به عنوان ماده ای ضدعفونی کننده و همچنین ماده ای که سبب مداوای ناراحتی های مربوط به سیستم عصبی می شود، مورد استفاده قرار می گیرد. 

همه ساله، زمین های زراعی وسیعی در کشورهای روسیه، بلغارستان، ایتالیا، فرانسه، اسپانیا و مجارستانف برای کشت این گیاه اختصاص می یابد. 

مریم گلی کبیر، گیاهی است علفی، دوساله و بندرت سه ساله و به دو فرم مختلف مشاهده می شود، یکی پیرامیدالیس که از رشد و نمو سریعی برخوردار است و دیگری هیرسوتا که پوشیده از کرک های ضخیم است. 

منشأ این گیاه را مناطق خشک و شنی قفقاز، ایران و سواحل اروپایی مدیترانه گزارش کرده اند. 

ریشه اصلی این گیاه طویل و مستقیم و طول آن بین 100 تا 130 سانتیمتر است که انشعاب های فراوانی دارد. ساقه مستقیم، ضخیم، چهارگوش، پوشیده از کرک و ارتفاع آن متفاوت و بین 100 تا 150 سانتیمتر است. این گیاه دارای برگ های طوقه ای بزرگ با سطحی ناصاف و برجستگی دار است. پهنای آن 10 تا 20 سانتیمتر می باشد. برگ ها دمبرگ کوتاهی دارند. برگ های قسمت تحتانی ساقه بزرگ هستند و بتدریج به طرف بالای ساقه کوچکتر می شوند. رنگ برگ ها نقره ای تیره است. 

گل ها صورتی و بنفش یا سفید رنگ هستند که روی ساقه های گلدهنده که طول آن بین 40 تا 60 سانتیمتر است، بر روی چرخه هایی قرار می گیرند. هر چرخه شامل 3 تا 6 گل می باشد. گل های این گیاه نیز شهدآورند. 

میوه سه وجهی از نوع کپسول، تخم مرغی شکل، به طول 2 تا 3 میلیمتر و رنگ آن قهوه ای است. وزن هزاردانه 4 تا 5 گرم است. 

مریم گلی کبیر، گیاهی خشکی دوست است. در طول رویش، به نور کافی، هوای گرم و آب کم نیاز دارد. در هوای گرم و خشک، مقدار اسانس گل ها به 0.1 تا 0.2 درصد می رسد. آب فراوان و هوای خشک، رشد رویشی این گیاه را افزایش می دهد ولی در مقدار اسانس گل ها تأثیر منفی خواهد داشت و سبب کاهش آن می شود. این گیاه پس از رویش و در مرحله ای که برگ ها به حالت رزت هستند (نظیر سایر گیاهان دوساله) به مقدار نسبتاً زیادی آب نیاز دارد و خاک باید از رطوبت کافی برخوردار باشد. بذرها در دمای 8 تا 10 درجه سانتیگراد شروع به رویش می کنند. ولی درجه حرارت مطلوب برای جوانه زنی بذر، 25 تا 28 درجه سانتیگراد است. وقتی تعداد برگ های طوقه ای به 5 تا 7 برسد، گیاه در برابر سرمای زمستان مقاوم شده و دچار سرمازدگی نمی شود. اما گیاهان جوان و ضعیف در اثر سرمازدگی خشک می شوند.

این گیاه تقریباً در هر نوع خاکی قادر به رویش است و می توان از بافت های مختلف خاک برای کشت آن استفاده نمود. اینگونه مریم گلی در مناطق خشک و خاک های سنگین و شنی به خوبی رشد می کند. دامنه جنوبی تپه ها و مناطقی که درخت نداشته باشد (تا روی گیاهان سایه اندازد)، مکان های مناسبی برای کشت آن می باشند. 

پی اچ خاک برای کشت این گیاه بین 5.3 تا 7.2 مناسب گزارش شده است. غرقابی، ازت فراوان و ماسه های بسیار نرم (ماسه بادی) و تهی از عناصر و مواد غذایی، برای کاشت آن مناسب نیست.