تره فرنگی

"تره فرنگی" بومی نواحی غرب دریای مدیترانه است و در رم قدیم از آن استفاده می شد. در صورتی که بعضی از نویسندگان آن را بومی شرق دریای مدیترانه می دانند. تره فرنگی در قرون وسطی به اروپا راه یافت و توسط مهاجرین اولیه اروپایی به شمال آمریکا برده شد. گیاهی است دوساله، محور ساقه آن مانند پیاز کوتاه ولی برخلاف آن به جای پیاز تولید ساقه دراز سفیدرنگی نموده که با مقداری از برگ های سبز نسبتاً پهن آن مورد استفاده غذایی قرار می گیرد. تره فرنگی مقدار زیادی ریشه های ظریف به رنگ سفید تولید می کند که زمین را برای کشت گیاه بعدی آماده می سازد. 

تره فرنگی در خاک های نیمه سنگین تا نیمه سبک با هوموس کافی نتیجه خوبی می دهد. خاک های سبک تر نسبت به خاک های سنگین تر ارجحیت دارند. در هر صورت زمینی که در آن تره فرنگی کشت می گردد باید همواره مرطوب باشد. در صورت خشکی خاک به آبیاری مصنوعی نیاز است.

تره فرنگی را می توان در هر نوع آب و هوایی کشت نمود ولی تجربه نشان داده است که در آب و هوای معتدل بهترین نتیجه را می دهد. مقاومت تره فرنگی به دمای پایین و عدم نیاز آن به فتوپریود، کشت آن را در اقصی نقاط دنیا فراهم کرده است. 

روند رشد و نمو تره فرنگی برعکس پیاز تابع شرایط آب و هوایی نیست. ولی شرایط جوانه زنی آن مانند پیاز است. این گیاه در مقابل دمای بالا حساس است (حداکثر 20 درجه سانتیگراد). مناسب ترین دما برای رشد رویشی این گیاه بین 20 تا 25 درجه سانتیگراد است. در برخی ارقام دمای 24 درجه سانتیگراد جوانه زنی آن را به تأخیر می اندازد. بهاره کردن این گیاه همانند پیاز در دمای پایین صورت می گیرد. روزهای بلند و دمای پایین (12 تا 15 درجه سانتیگراد) گلدهی تره فرنگی را افزایش می دهد. استفاده از کودهای تازه دامی، خسارت ناشی از مگس پیاز را به دنبال دارد. بنابراین تره فرنگی در زمینی کشت می گردد که یک سال قبل به آن کود دامی داده باشند. این گیاه نسبت به کمبود مواد غذایی بسیار حساس است و باید قبل از زراعت با توجه به مقدار مواد غذایی موجود در خاک، مقدار کود شیمیایی مورد نظر را تأمین نمود. معمولاً حدود 200 کیلوگرم ازت (در سه مرحله)، 100 کیلوگرم P2O5 و 300 کیلوگرم K2O در یک هکتار در نظر می گیرند. 

ارزش غذایی:

مواد آلی گوگرد دار باعث طعم ویژه آن شده که همراه با سایر مواد آلی روی اندام های گوارشی تأثیر خوبی ندارد. کاروتین و ویتامین E موجود در آن بر اهمیت غذایی آن نیز می افزاید. طعم و مزه این گیاه مربوط به مواد معدنی (به ویژه پتاس)، ویتامین ها و روغن های اتری (آللیل) است.

هر صد گرم از قسمت قابل مصرف این گیاه حاوی 89 گرم آب، 2.2 گرم پروتئین، 0.3 گرم چربی، 3.2 گرم کربوهیدرات، 2.3 گرم مواد سلولزی، 0.53 میلیگرم ویتامین ب6، 0.06 میلیگرم ویتامین ب2، 0.1 میلیگرم ویتامین ب1، 3 میلیگرم ویتامین ث، 0.02 میلیگرم ویتامین آ، 225 میلیگرم پتاسیم، 18 میلیگرم منیزیم، 1 میلیگرم آهن، 45 میلیگرم فسفر و 85 میلیگرم کلسیم می باشد.

کاشت، داشت و برداشت:

اولین مرحله کاشت تره فرنگی در سطوح بزرگ با بذرپاشی در خزانه در اواسط زمستان آغاز می شود. مراحل بعدی به تدریج در بهار و تابستان (خزانه هوای آزاد) صورت می گیرد. مقدار بذر لازم حدود سه گرم در یک متر مربع زمین خزانه است. پس از رشد کافی نشاها را در شیاری به عمق 10 تا 15 سانتیمتر نشا می کنند. با این عمل ساقه حدود 10 تا 20 درصد افزایش یافته و همزمان با آن عمل سفید کردن ساقه نیز انجام می شود. فاصله کاشت در زراعت مکانیزه 15 × 30 سانتیمتر است. در خارج به منظور تهیه تره فرنگی برای کارخانه های صنایع غذایی اقدام به بذرپاش مستقیم در زمین اصلی می نمایند. در این صورت باید با ماشین بذرپاش بذر را در فاصله ردیفی 30 سانتیمتر و به فاصله 10-15 سانتیمتر از همدیگر پاشید.

از مراقبت های مهم زراعی تره فرنگی، دفع علف های هرز، آبیاری و خاک دادن پای بوته ها است. در سطوح کوچک از وسایل وجین کار دستی یا ماشینی و در زراعت های سطوح بزرگ از علفکش های شیمیایی استفاده می شود. سفید کردن تره فرنگی با خاک دادن پای بوته انجام می گیرد. 

آفات و بیماری های این گیاه شبیه سایر گیاهان پیازی است. مقدار محصول در واحد سطح بسته به شرایط خاک و آب و نوع زراعت منطقه دارد و حدود 20 تا 35 تن در هکتار متفاوت است. برداشت تره فرنگی در زراعت های کوچک با ادوات دستی و در زراعت های سطوح بزرگ با ماشی برداشت انجام می گیرد.