اسپاندیاس پورپورآ

"گیاه اسپاندیاس پورپورآ" یا "مامبین ارغوانی" گیاهی از خانواده ی آناکاردیاسه یا پسته و بومی نواحی گرمسیر آمریکا می باشد. این گیاه ممکن است به صورت درختچه ای یا درختی کوچک با شاخ و برگ کم در زمین های پست و یا به صورت درختی با تنه ی ضخیم و تاجی گسترده به ارتفاع 7.5 تا 15 متر دیده شود. شاخه های آن نسبتاً ضخیم و شکننده می باشند.

برگ ها خزاندار، با آرایش متناوب، مرکب، به طول 12 تا 25 سانتیمتر (در برگ های بالغ) هستند. برگ های جوان این گیاه به رنگ قرمز یا ارغوانی دیده می شوند. هر برگ دارای حدود 5 تا 19 برگچه ی واژتخم مرغی تا نیزه ای یا بیضوی-کشیده، به طول 2 تا 4 سانتیمتر و تقریباً بدون دمبرگ می باشد.

گل ها کوچک، دارای 4 تا 5 گلبرگ، دوجنسی (دارای اندام های نر و ماده در یک گل)، به رنگ های قرمز یا ارغوانی، دارای دمگلی کوتاه و کرکدار می باشند. گل های این گیاهان قبل از تشکیل شدن برگ ها، روی شاخه ها ظاهر می شوند.

میوه ها آلویی شکل بوده و در دسته های 2 تا 3 تایی ظاهر می شوند. این میوه ها به رنگ ارغوانی، قرمز روشن یا قرمز تیره، نارنجی، زرد یا زرد و قرمز دیده می شوند. طول میوه ها از 2.5 تا 5 سانتیمتر متفاوت است و در شکل های متنوعی مانند تخم مرغی، دوکی، واژتخم مرغی یا گلابی شکل دیده می شوند. در انتهای هر میوه نیز یک برآدمدگی یا دندانه دیده می شوند. پوست میوه ها براق و محکم است. این میوه ها دارای گوشتی معطر، به رنگ زرد، فیبری، بسیار آبدار، اسیدی یا نیمه اسیدی، در برخی موارد دارای مقدار جزیی تربانتین است.

 هر میوه دارای بیش از 5 بذر کوچک، ضخیم، نوکدار، دوکی شکل، سخت، فیبری، به طول 1.25 تا 2 سانتیمتر و چسبیده به گوشت می باشد. 

درخت مامبین ارغوانی هم به صورت اهلی در آمده و کشت می شود و هم به صورت خودرو در نواحی گرمسیر آمریکا مانند جنوب مکزیک، شمال پرو و برزیل یافت می شود. 

این درختان در نواحی گرمسیری از سطح دریا تا ارتفاعات 1700 تا 1800 متر بالاتر از سطح دریا در مکزیک و آمریکای مرکزی و ارتفاعات 760 متری در جامائیکا یافت می شوند. هم در آب و هوای مرطوب و هم در آب و هوای خشک رشد می کنند. در فلوریدا، نسبت به سرما حساس هستند. 

این درختان در گستره ی وسیعی از خاک ها از شنی، ماسه ای، لومی رسی سنگین یا آهکی رشد می کنند.  

میوه های این گیاهان ارزش خوراکی داشته و بیشتر مورد پسند بومیان منطقه و کسانی که از گذشته از این میوه ها استفاده می کردند، می باشند. ولی کیفیت خوراکی زیادی ندارند. این میوه ها را به صورت خام و یا جوشانده شده و یا خشک شده استفاده می کنند. میوه های خشک شده را می توان به مدت چندین ماه در شرایط مطلوب نگهداری نمود. همچنین در تهیه ی ژله نیز به کار می روند.

در مکزیک، از میوه های نارس این گیاه برای تهیه ی تارت، سس سبز و ترشی استفاده می شود. و یا اینکه میوه های سبز را به صورت خاک به همراه نمک و فلفل مصرف می کنند. 

شاخه ها و برگ های جوان این گیاه اسیدی بوده و در آمریکای مرکزی به صورت خام یا پخته شده مورد استفاده قرار می گیرند. 

در مکزیک از این میوه ها به عنوان ادرارآور و ضدتشنج استفاده می شود. همچنین شربت غلیظ حاصل از این میوه ها می تواند بر اسهال های شدید غلبه کند.

ارزش غذایی:

هر صد گرم از بخش خوراکی یا میوه های این گیاه دارای حدود 65.9 تا 86.6 گرم آب، 0.096 تا 0.261 گرم پروتئین، 0.03 تا 0.17 گرم روغن، 0.2 تا 0.6 گرم فیبر، 0.47 تا 1.13 گرم خاکستر، 6.1 تا 23.9 میلیگرم کلسیم، 31.5 تا 55.7 میلیگرم فسفر، 0.09 تا 1.22 میلیگرم آهن، 0.004 تا 0.089 میلیگرم کاروتن، 0.033 تا 0.103 میلیگرم تیامین، 0.014 تا 0.049 میلیگرم ریبوفلاوین، 0.540 تا 1.770 میلیگرم نیاسین و 26.4 تا 73 میلیگرم آسکوربیک اسید می باشد.