درخت نان

دانستنیهای علمی

درخت نان از گیاهان گلدار و از خانواده توت می باشد. نام این گیاه از بافت میوه پخته آن گرفته شده که شبیه به نان تازه پخته شده است.

بعضی افراد، درخت نان را با نام علمی Artocartpus altilis با هم خانواده آن جَک فروت با نام علمی Artocartpus heterophyllus اشتباه می گیرند. اما بومی ها و کسانی که این میوه را خوب می شناسند کاملاً این دو میوه را از هم تشخیص می دهند. میوه درخت نان نسبت به جَک فروت طرفدار بیشتری دارد و آن به دلیل بوی خام جَک فروت می باشد.

خصوصیات - معرفی

خصوصیات گیاهشناسی: درخت نان درختی است بسيار زيبا و سريع الرشد که در بعضی واريته ها ارتفاع آن گاهی به 30-26 متر و قطر تنه آن تا 2 متر نيز گزارش شده است. درخت نان دارای دو تيپ است. يکی وحشی که دارای دانه بوده و گوشت کمتری دارد و ديگری بدون دانه يا کم دانه، که بطور وسيع کشت می شود. برگ های درخت نان سبز روشن و چرمی شکل بوده و در سطح زيرين برگ ها کرک های ريزی ديده می شود. این برگ ها درشت و ضخیم دارد و همهٔ بخش های این درخت دارای شیرابه است. این درخت، تک پایه است و گل های نر و ماده بر روی یک درخت می رویند. نخست، گل های نر پدیدار می شوند و به مدت کوتاهی پس از آن گل های ماده رشد می کنند. سه روز پس از پدیدار شدن گل ها، قادر به گرده افشانی هستند. با این ترکیب، میوه ای کاذب از گلپوش متورم شده بوجود می آید که حاصل از ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ گل می باشد. درخت نان، یکی از گیاهان با بازدهی بالاست و هر درخت در هر فصل بیش از ۲۰۰ میوه تولید می کند.

میوه این درخت ممکن است حدود 22 کیلوگرم وزن داشته باشد. این میوه، بیضی شکل، زرد رنگ و خاردار است. مغز درونی آن قهوه ای با مزه ترش یا شیرین است. مغز این میوه را می توان هم خام خورد و هم به چند طریق آن را پخت.

شرایط نگهداری درخت نان

نور مورد نياز زیاد آبياري و رطوبت مرطوب دماي مورد نياز گرم و مرطوب با دمای 37-30 درجه سانتیگراد خاک مورد نياز متحمل در ماسه های مرجانی و خاک های شور

شرایط محیط رشد: درخت نان از گونه های کم ارتفاع استوایی است و بهترین شرایط رشد را در زیر ارتفاع ۶۵۰ متر (۲،۱۳۰ فوت) داراست. اما در ارتفاع ۱،۵۵۰ متر (۵،۰۹۰ فوت) نیز یافت می شود. قادر به رشد در ماسه های مرجانی و خاک های شور نیز می باشد.

درخت نان میوه ای گرمسیری است. معمولا در نواحی گرم و مرطوب با دمای 37-30 درجه سانتیگراد و رطوبت 80-70 درصد و بارش سالیانه 2500 میلیمتر در سال رشد می یابد که این شرایط معمولاً در کشورهایی که روی خط استوا قرار دارند صادق است.

خواص و کاربردهای دارویی و صنعتی

خواص درمانی و کاربردهای صنعتی: در بعضی از کشورها، برگ های جوشانده درخت نان را برای کاهش فشارخون و یا تسکین آسم استفاده می کنند. و عصاره آن را برای درمان گوش درد و خاکستر آن را برای درمان عفونت های پوستی به کار می برند. میوه خام درخت نان حدود %90 رطوبت دارد. بنابراین از میوه آن برای رفع عطش نیز می توان استفاده کرد.

دانه های درخت نان پس از پختن و بو دادن، مزه ای شبیه شاه بلوط دارد. میوه درخت نان را کمتر بصورت خام مصرف می کنند.این میوه را می توان یا کباب کرده و با نمک و کره مصرف نمود و یا حتی می توان آن را پس از ورقه ورقه کردن مانند سیب زمینی سرخ نمود.

مقابله به آفات درخت نان

آفات و بیماری ها: بیماری هایی مانند فوزاریوم (Fusarium sp.) و پیتیوم (Pythium sp.) به گیاه آسیب می رساند و سبب پوسیدگی ریشه و در نهایت مرگ گیاهچه می شوند. در سال های 1957 تا 1960 بیماری به نام " Pingalap disease" هزاران درخت کاکائو را در نواحی مختلف از بین برد. از علائم این بیماری این است که ابتدا برگ ها، سپس شاخه ها و در مواردی نیز ریشه ها فاسد شده و از بین می روند و در نهایت گیاه نابود می شود.

نحوه تکثیر درخت نان

تکثیر: تکثیر این گیاه به دو روش، تکثیر با بذر و یا پاجوش صورت می گیرد.

بذور کاکائو دارای خواب هستند و برای جوانه زنی باید بر خواب آن غلبه کرد. همچنین برای جوانه زنی باید درصد مشخصی رطوبت داشته باشند و بذرها خشک نباشند.

میوه میمون مارانگ اِنتاواک کِلِدانگ

آجیل نان فیکوس میکروکارپا آرتوکارپوس سریکارپوس انجیر هندی