آنونا سِنِگالنسیس

"آنونا سِنِگالنسیس" گیاهی از خانواده ی آنوناسه می باشد. نام گونه ی این گیاه (senegalensis) از کلمه ی Senegal گرفته شده است. سنگال کشوری است که گونه های مذکور اولین بار از آنجا جمع آوری شد. میوه های این گیاه به عنوان غذا در آفریقا مورد استفاده قرار می گیرد. و از نظر ارزش غذایی نیز بسیار حائز اهمیت است. این گیاهان بومی نواحی گرمسیر آفریقا بوده و اغلب در نواحی ساوانی رشد می کنند. عمدتاً از رودخانه نیل تا آفریقای جنوبی گسترش دارند. 

آنونا سنگالنسیس درختی کوچک یا درختچه ای است که می تواند حدود دو تا شش متر طول داشته باشد. در برخی موراد ارتفاع آن به حدود 11 متر نیز ممکن است برسد. این گیاه دارای پوستی صاف یا خشن به رنگ خاکستری – نقره ای یا خاکستری – قهوه ای است. روی پوست نیز اثرات برگی به صورت تکه هایی گرد وجود دارد که آن قسمت از پوست را روشن تر از بخش های دیگر نشان می دهد. شاخه ها ضخیم و خاکستری رنگ با کرک های قهوه ای یا زرد در شاخه های جوانتر دیده می شوند که با افزایش سن گیاه، این کرک ها نیز ریزش خواهند کرد. برگ ها به رنگ سبز – آبی، با آرایش متناوب، ساده، کشیده یا بیضی شکل یا تخم مرغی شکل، به طول 6 تا 18.5 سانتیمتر و به عرض 2.5 تا 11.5 سانتیمتر می باشند. سطح بالایی برگ ها تقریباً بدون کرک اما سطح پایینی برگ ها کرکدار می باشد و به رنگ سبز تا مایل به قرمز دیده می شود. رگبرگ ها بر روی هر دو سطح برگ قابل مشاهده هستند. حاشیه برگ ها نیز یکپارچه است. هر برگ دارای دمبرگی محکم به طول 0.5 تا 2.5 سانتیمتر می باشد. گل های بالغ تا بیش از 3 سانتیمتر قطزر داشته و دارای دمگلی به طول حدود 2 سانتیمتر می باشند. این گل ها به صورت منفرد یا دوتایی تا چهارتایی و به صورت محوری در کنار برگ ها ظاهر می شوند. هر گل دارای شش گلبرگ ضخیم به رنگ کِرِم یا مایل به زرد می باشد که به صورت حلقه های یا مارپیچ های دوتایی تشکیل می شوند. حلقه ی داخلی گلبرگ ها به صورت منحنی روی پرچم ها و مادگی قرار می گیرند. پرچم ها حدود 1.7 تا 2.5 میلیمتر طول دارند. میوه ها گوشتی، دارای سطحی ناهموار، تخم مرغی شکل یا کروی هستند. میوه های جوان و نارس به رنگ سبز و میوه های رسیده به رنگ زرد تا نارنجی دیده می شوند. هر میوه دارای تعدادی بذر استوانه ای شکل، کشیده به رنگ نارنجی سوخته می باشد. دم هر میوه نیز حدود 1.5 تا 5 سانتیمتر طول دارد. 

گرده افشانی گل های این گیاهان توسط چند گونه از زنبورهای عسل صورت می گیرد. اما برای رشد بیشتر محصول می توان عمل گرده افشانی را با دست و به صورت مصنوعی نیز انجام داد. 

بذرهای این گیاهان معمولاً قدرت زنده مانی خود را پس از حدود شش ماه از دست می دهند. 

این گیاهان معمولاً در نواحی نیمه خشک تا نیمه مرطوب سواحل آفریقا رشد می کنند و می توانند از سطح دریا تا ارتفاعات 2400 متر بالاتر از سطح دریا نیز گسترش داشته باشند. بهترین دما برای پرورش آنها دمای 17 تا 30 درجه سانتیگراد و بهترین میزان بارندگی برای آن، 700 تا 2500 میلیمتر بارندگی در سال است. 

بهترین خاک برای کشت این گیاهان، خاک های شنی و سبک است اما واریته ها مختلف آن رشد خوبی را در خاک های سنگلاخی و سخت اطراف رودخانه ها از خود نشان داده اند. پی اچ مناس خاک برای رشد این درختان حدود 5.5 تا 7 است اما می تواند محدوده ی پی اچ 5 تا 7.5 را نیز تحمل کند. 

از نظر نیاز نوری نیز مکان های کمی سایه را ترجیح می دهد. 

از میوه های این گیاه به عنوان غذا استفاده می شود و دارای ارزش غذایی زیادی می باشند. همچنین گل ها و برگ های این گیاهان نیز خوراکی هستند. پالپ این میوه ها به رنگ سفید بوده و دارای مزه ای مشابه مزه آناناس است. گل ها به عنوان ادویه استفاده می شوند. برگ های آن نیز به عنوان سبزی به مصرف خوراکی می رسند. همچنین این برگ ها به عنوان یک بخش مهمی از غذای مردم غرب آفریقا را تشکیل می دهند. از ریشه های این گیاه نیز در طب سنتی استفاده می شود. اسانس حاصل از برگ های آن غنی از لینالول است.