۱۸ بهمن
در خصوص سیستم های آبیاری بیشتر بدانیم
هدف اصلی در استفاده از سیستم های آبیاری، افزایش رشد گیاهان و
در آن واحد، به حداقل رساندن فرسایش خاک و اتلاف آب است. با اینحال، آبیاری
بیش از حد هم می تواند به همان اندازه برای رشد گیاهان مضر باشد.
بنابراین، استفاده از سیستم آبیاری مناسب یکی از مهم ترین گام ها برای
موفقیت در کشاورزی، باغبانی و پرورش گل و گیاه در منزل به شمار می رود.
در
این مقاله، ابتدا توضیح مختصری درباره ی آبیاری ارائه کرده و بعد تاریخچه
سیستم های آبیاری مختلف را به اختصار بررسی می کنیم، سپس به بررسی روش های
آبیاری سنتی و قدیمی می پردازیم و در انتها انواع سیستم های آبیاری را به
طور جامع معرفی می کنیم.
تعریف آبیاری در کشاورزی و تاریخچه سیستم های آبیاری
منظور
از آبیاری در کشاورزی، وارد کردن آب به طور منظم به خاک، از طریق سیستم
های آبیاری مختلف و بدون اتکا به طبیعت است. آب مورد استفاده در سیستم های
آبیاری را میتوان از منابع مختلفی مانند آب های زیرزمینی، چشمه ها و چاه
ها، آب های سطحی، رودخانه ها، دریاچه ها، مخزن ها و حتی منابع دیگری مانند
فاضلاب تصفیه شده یا آب شیرین شده تأمین کرد.
استفاده از سیستم ها و
روش های آبیاری در تاریخ بشریت ریشه دارد و به نخستین سال هایی برمی گردد
که بشر به کشاورزی و یکجا نشینی روی آورد. کاوش های باستان شناسی شواهد
زیادی را کشف کرده اند که کاربرد روش های مختلف آبیاری را در مناطق کم بارش
نشان می دهند. از میان نتایج این کاوش ها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- آبیاری
دائمی ابتدا در منطقه ی بین النهرین انجام شد. ساکنین این منطقه برای این
کار آب را از میان شبکه ای از آبراه های کوچک که در مزارع ایجاد می شد،
عبور می دادند.
- مصریان باستان از روش آبیاری شیاری استفاده می
کردند. آنها با بهره بردن از طغیان های رود نیل، قطعات زمین را که چندین
خاکریز اطرافشان قرار داشت، زیر آب می بردند.
- استفاده از سیستم های
آبیاری در هزاره ی اول یا دوم پیش از میلاد مسیح به تمدن های ناحیه ی
رودخانه ی نیجر در جنوب صحرای آفریقا رسید. آبیاری در این منطقه بر اساس
آبیاری غرقابی در فصل بارندگی و استحصال آب انجام می شد.
- استفاده
از قنات ها که حدود 800 سال پیش از میلاد در ایران باستان ساخته شدند، یکی
از روش های آبیاری سنتی و قدیمی است که هنوز هم رایج است.
- سیستم
های آبیاری در سریلانکای باستان که در حدود 300 سال پیش از میلاد ابداع شده
اند و طی قرون بعدی دائماً در حال پیشرفت و تکامل بوده اند، یکی از پیچیده
ترین سیستم های آبیاری جهان باستان هستند.
- سیستم آبیاری دوجیانگ
یان در سال 256 پیش از میلاد در چین ساخته شد تا آب مورد نیاز ناحیه ی
زراعی بسیار وسیعی را تأمین کند. این سیستم هنوز هم در حال استفاده است.
- در
اوایل عصر کشاورزی، در حدود سال های 1200 پیش از میلاد تا 150 پس از
میلاد، کشت و زرع در دشت سیلابی رودخانه ی سانتا کروز رونق بسیاری داشت.
- شواهدی مبنی بر استفاده از سیستم آبیاری سکویی در آمریکای پیشا کلمبی، سوریه، هند و چین باستان کشف شده است.
انواع روش های آبیاری
روش
های آبیاری را میتوان با توجه به ویژگی های مختلف آنها دسته بندی کرد. در
این مقاله ابتدا روش های آبیاری سنتی و قدیمی را فهرست وار معرفی می کنیم.
بعد روش های آبیاری رایج را با توجه به ناحیه ی نفوذ در چهار گروه روش های
آبیاری سطحی، روش های آبیاری زیرسطحی، سیستم های آبیاری بارانی و سیستم های
آبیاری قطره ای قرار داده و مزایا و معایب آنها را بررسی می کنیم. سپس به
معرفی انواع روش های آبیاری سطحی، مقایسه میزان کارایی انواع سیستم های
آبیاری تحت فشار و روش های آبیاری سطحی می پردازیم و در انتها با ذکر چند
نکته اهمیت سیستم های آبیاری را بررسی می کنیم.
انواع روش های آبیاری سنتی و قدیمی
همانطور
که اشاره کردیم استفاده از سیستم های آبیاری تقریباً به اندازه ی کشاورزی
بشر قدمت دارد. روش های آبیاری سنتی و قدیمی در مقایسه با روش های امروزی
کم هزینه ترند اما شاید کارایی روش های آبیاری مکانیزه را نداشته باشند. به
هر حال از آنجایی که بعضی از آنها هنوز هم مورد استفاده قرار می گیرند
جایز دانستیم که قبل از معرفی سایر انواع سیستم های آبیاری، به معرفی روش
های آبیاری سنتی و قدیمی بپردازیم:
1. آبیاری حوضه ای (Basin Irrigation)
در
این روش سکوی مرتفعی در اطراف درختان و بته ها ایجاد می شود. سپس این
سکوها به وسیله ی یک جوی به هم وصل می شوند. برای آبیاری باغ ها با استفاده
از آب دریاچه ها، چاه ها و جوی ها از این روش استفاده می کنند. روش آبیاری
حوضه ای برای آبیاری درختان و بوته ها مفید است اما برای محصولات زراعی
مناسب نیست. البته در این روش آب زیادی به هدر می رود و بهتر است با روش
های نوین آبیاری جایگزین شود.
2. آبیاری حوضه ای کنترل شده (Check Basin Irrigation)
این
روش یکی از بهترین روش های آبیاری سنتی و قدیمی برای آبیاری زمین های مسطح
است. در روش آبیاری حوضه ای کنترل شده، زمین را با توجه به ظرفیت آب به
چند حوضه تقسیم می کنند. یک جوی کوچک این حوضه ها را به هم وصل می کند و
مرتفع ترین نقطه ی زمین منبع اصلی آب است. در این روش به تکنیک خاصی نیاز
نیست و نسبتاً کم هزینه است و به دلیل اینکه آب باران در حوضه ها می ماند
از فرسایش خاک نیز جلوگیری می کند. روش آبیاری حوضه ای کنترل شده را میتوان
برای آبیاری ناحیه های وسیع مورد استفاده قرار داد.
مزایای روش آبیاری حوضه ای کنترل شده
• این روش در مقایسه با سایر روش های آبیاری سطحی کارایی بیشتری دارد و به توزیع همسان آب کمک می کند.
• با وجود هزینه ی راه اندازی اولیه ی بالا، هزینه ی نیروی کار و نگهداری آن کمتر است.
• در این روش اتلاف آب و فرسایش خاک کاهش پیدا می کند.
معایب روش آبیاری حوضه ای کنترل شده
• در این روش پشته های متعددی ایجاد می شود که بخش اعظم زمین را به خود اختصاص داده و باعث هدر رفت زمین می شود.
• این روش به ترمیم پشته ها و نظارت دقیق نیاز دارد.
• در این روش آب به طور همسان در کل زمین توزیع نمی شود.
• در این روش زمین باید از نظر میزان شیب و شکل دقیقاً ارزیابی شود.
3. آبیاری شیاری (آبیاری کرتی، آبیاری جویچه ای، آبیاری فارو یا Furrow Irrigation)
استفاده
از روش آبیاری شیاری برای محصولاتی که به صورت ردیفی کاشته می شوند رایج و
مناسب است. در این روش دو طرف ردیف ها شیار هایی کم عمق با فاصله های هم
اندازه ایجاد می شود و آب بین دو شیار جاری می شود. اگر شیار پر شود، دیگر
نیازی به تأمین مجدد آب نیست. این روش هم به نسبت کم هزینه است اما راه
اندازی آن برای بار اول به زحمت و نیروی کار زیادی نیاز دارد.
مزایای روش آبیاری شیاری
• زمان و زحمت زیادی نیاز ندارد.
• لازم نیست برای خرید تجهیزات پول زیادی صرف کنید.
• اتلاف آب را به حداقل می رساند.
• می توانید روانآب سیستم آبیاری را مجدداً به چرخه ی آبیاری بازگردانید.
معایب روش آبیاری شیاری
• کنترل شدت آب در این روش مشکل است.
• برای استفاده از این روش باید سطح خاک را کاملاً مورد ارزیابی قرار بدهید تا بتوانید تعداد لوله ها یا دریچه ها را مشخص کنید.
• برای خاک های شنی مناسب نیست.
• لبه های خاک بین شیار ها ممکن است در خود نمک جمع کنند.
• هزینه ی اولیه ی نیروی کار لازم برای راه اندازی این سیستم ممکن است بالا باشد.
• جابجا کردن تجهیزات کشاورزی در زمین های شیار بندی شده مشکل است.
• برای بعضی محصولات مناسب نیست.
4. آبیاری نواری (Border Strip Irrigation یا Strip Irrigation)
در
این روش زمین به نوارهایی با اندازه های مختلف تقسیم می شود. نوارها با
توجه به شیب زمین ایجاد می شوند. اندازه ی نوارها با توجه به ساختار زمین
تعیین می شود. روش آبیاری نواری یکی از روش های آبیاری سنتی و قدیمی آسان
است که در مقایسه با روش های قبلی به زحمت و نیروی کار کمتری نیاز دارد.
مزایای روش آبیاری نواری
• این روش بهترین روش برای آبیاری محصولاتی است که نزدیک به هم کاشته می شوند.
• اگر سیستم آبیاری به درستی طراحی شود، امکان توزیع همسان آب و افزایش بهره وری وجود دارد.
• آبیاری مزارع با این روش به نیروی کار کمتری نیاز دارد.
• کار کردن با این سیستم آبیاری ساده و آسان است.
معایب روش آبیاری شیاری
• برای مسطح کردن زمین به نیروی کار زیادی نیاز دارید.
• در این روش، نهرهای آبیاری عریضی باید حفر شوند.
• در طول آبیاری باید به ترمیم پشته ها توجه داشته باشید و روی عملیات آبیاری نظارت کنید.
5. آبیاری سکویی (Terrace irrigation)
آبیاری
سکویی یکی از روش های آبیاری باستانی است که هنوز هم، به ویژه در نواحی
کوهستانی، مورد استفاده قرار می گیرد. در این روش چندین پله داخل زمین
شیبدار ایجاد می شود تا هنگام بارش باران، آب از بالاترین پله روی پله های
بعدی بریزد.
مزایای روش آبیاری سکویی:
• به مهار و مدیریت روانآب کشاورزی کمک می کند.
• از فرسایش خاک جلوگیری می کند.
• حاصلخیزی خاک و زمین را افزایش می دهد.
6. آبیاری غرقابی (Free Flooding irrigation یا Flood irrigation)
در
روش آبیاری غرقابی آب از طریق گودال ها یا لوله به مزرعه می رسد و پس از
جاری شدن روی زمین، به محصولات می رسد. در این روش معمولاً عمق آب به وسیله
ی چند دریچه و خاکریز کنترل می شود. در مزارع برنج معمولاً از آبیاری
غرقابی به دو روش آبیاری غرقابی با ورودی جانبی (side-inlet flood
irrigation) و آبیاری غرقابی پله پله ای (cascade flood irrigation)
استفاده می شود. در روش آبیاری غرقابی پله پله ای، آب از بالاترین نقطه
وارد مزرعه می شود و از طریق چندین دریچه ی خاکریز به نقاط پایینی می رسد.
اما در آبیاری غرقابی با ورودی جانبی، دو طرف خاکریز ها لوله کار گذاشته می
شود. این لوله ها دارای سوراخ هایی هستند که کمک می کنند آب همزمان به
تمام نقاط مزرعه برسد.
مزایای روش آبیاری غرقابی
• به تجهیزات پرهزینه ای نیاز ندارد.
• می توانید با بازیافت روانآب سیستم آبیاری، بهره وری را بالا ببرید.
• در روش آبیاری غرقابی با ورودی جانبی، در مقایسه با آبیاری غرقابی پله پله ای، 60 درصد در مصرف آب صرفه جویی می شود.
معایب روش آبیاری غرقابی
•
این روش در بین روش های آبیاری از کمترین میزان بهره وری برخوردار است
زیرا میزان آب بالایی در اثر تبخیر، عبور تدریجی و به شکل روانآب از دست می
رود.
• ساختن خاکریزها ممکن است کار مشکلی باشد.
• اگر بخواهید آب را به طور یکدست در زمین پخش کنید ابتدا باید میزان شیب زمین را مشخص کنید.
7. آبیاری دستی (Manual irrigation یا Hand Watering)
آبیاری دستی یکی از ارزانترین روش ها برای آبیاری باغچه ها و باغ ها است که میتوان برای آن از سطل یا آبپاش استفاده کرد.
مزایای روش آبیاری دستی
• ساده، ارزان و کم هزینه است.
• به تجهیزات خاص و پیچیده نیاز ندارد.
• به آسانی میتوان میزان آب مورد استفاده را کنترل کرد.
معایب روش آبیاری دستی
• به نیروی کار و زمان زیادی نیاز دارد.
انواع سیستم های آبیاری با توجه به ناحیه ی نفوذ
با
وجود اینکه تمام کسانی که در زمینه ی کشاورزی، باغبانی و پرورش گل و گیاه
فعالیت دارند به نوعی از یکی از سیستم ها و روش های آبیاری موجود استفاده
می کنند، تمام این افراد از اطلاعات لازم در ارتباط با سیستم های آبیاری
مختلف برخوردار نیستند. افراد تازه کار قطعاً هنگام انتخاب سیستم آبیاری
مناسب با پرسش های زیادی روبرو می شوند و حتی باغبان ها و کشاورزان باتجربه
هم ممکن است گاهی در انتخاب سیستم آبیاری اشتباه کنند. مهم ترین نکته این
است که توجه داشته باشیم که هر کدام از این سیستم ها و روش های آبیاری برای
زمین ها و گیاهان خاصی مناسبند. سیستم های آبیاری انواع مختلفی دارند که
در هر یک از آنها حجم آب متفاوتی به ناحیه های متفاوتی از زمین می رسد.
در
ادامه ی این مقاله انواع سیستم های آبیاری را با توجه به ناحیه ی نفوذ، در
چهار گروه روش های آبیاری سطحی، روش های آبیاری زیرسطحی، سیستم های آبیاری
بارانی و سیستم های آبیاری قطره ای دسته بندی کرده و آنها را به طور کلی
بررسی می کنیم.
الف. روش های آبیاری سطحی (Surface Irrigation)
آبیاری
سطحی طیف وسیعی از روش های آبیاری را شامل می شود. در این روش، از پمپ
استفاده نمی شود و آب به وسیله ی نیروی جاذبه روی سطح زمین پخش می شود. در
روش آبیاری سطحی آب با استفاده از سیفون ها یا لوله های دریچه دار وارد کرت
ها یا حوضه های هم سطح یا پلکانی شده و به درون مزرعه راه پیدا می کند.
آبیاری سطحی بیشتر برای زمین های شیبدار جلگه ای و خاک هایی با بافت متوسط
تا ریز مناسب است که به جاری شدن عرضی آب از ردیف کرت ها یا در اطراف حوزه
ها کمک می کنند.
مزایای روش های آبیاری سطحی
• مدیریت این روش ها نسبتاً آسان است و به تکنولوژی های مدرن نیاز ندارند.
• در این روش نیازی به پشتوانه ی مالی بالایی نیست.
• اگر منابع آبی شما موقتی و کوتاه مدت هستند، بهترین روش آبیاری برای شما همین است.
• این روش آبیاری با محیط زیست و طبیعت سازگار است چون می توانید از آب باران برای آبیاری استفاده کنید.
• این روش را می توان در زمین های شیبدار و مزارع طویل هم به کار برد.
معایب روش های آبیاری سطحی
• این روش برای مزارع وسیع مناسب نیست.
• اتلاف آب در این روش بسیار بالا است.
• در این روش گیاهان همیشه، حتی زمانی که به آب نیاز ندارند، از آب پوشیده می شوند.
• گاهی اوقات فضاهای کوچک بیشتر از آنچه نیاز دارند آبیاری می شوند.
• در این روش خروجی زهکشی وجود ندارد.
آبیاری سطحی روش های مختلفی دارد که در ادامه اجمالاً آنها را معرفی می کنیم:
1. روش آبیاری حوضه ای کنترل شده
این روش به ویژه برای آبیاری غلات و علوفه در خاک های سنگین که جذب آب در آنها به آهستگی صورت می گیرد، مناسب است.
2. روش آبیاری حوضه ای حلقه ای (Ring Basin Irrigation Method)
این
روش به ویژه برای آبیاری میوه و سبزیجات مناسب است. در این روش یک حوضه
دور تنه ی گیاه یا درخت در فاصله ی 30 تا 60 سانتی متری ایجاد می شود. این
حوضه می تواند به شکل مستطیل، مربع یا دایره باشد. در این روش تنها خاک دور
گیاه خیس می شود و نه کل زمین.
3. روش آبیاری غرقابی
این روش برای مناطقی مناسب است که به منابع آبی ارزان و مکفی دسترسی دارند.
4. روش آبیاری نواری
این
روش برای تمام محصولاتی که نزدیک هم می رویند مثل گندم، جو و علوفه مناسب
است. اما برای آبیاری برنج مناسب نیست زیرا برنج باید بخش اعظمی از فصل
رشدش را زیر آب باشد.
5. روش آبیاری شیاری یا فارو
این روش برای
محصولات ردیفی مانند سیب زمینی، کلم، گل کلم، فلفل قرمز، پنبه، تنباکو،
گوجه فرنگی و... مناسب است. طول شیارها ممکن است بین 10 تا 100 متر باشد و
بسته به نوع خاک، شیب زمین و میزان آب در دسترس متفاوت است.
انواع روش های آبیاری شیاری
• آبیاری شیاری با شیارهای مستقیم (Straight furrow method of irrigation): این روش در زمین های مسطح به کار می رود.
•
آبیاری شیاری با شیارهای هم تراز (Contour furrow method of irrigation):
این روش در زمین های شیبداری به کار می رود که در آنها جریان آب به صورت
عرضی است نه از بالا به پایین.
• آبیاری شیاری با شیارهای کرکره ای
(Corrugated furrow irrigation): این روش برای محصولاتی که نزدیک به هم
کاشته می شوند به کار می رود، مانند: چغندر، کلم، گل کلم، ترب و...
• آبیاری شیاری کنترل شده (Check and furrow method): این روش برای زمین های کاملاً مسطح مناسب است.
ب. روش های آبیاری زیرسطحی (Sub Irrigation یا Subsurface Irrigation)
در
روش آبیاری زیرسطحی آب از طریق شبکه ای از لوله های سوراخ سوراخ یا درز
باز که زیر خاک قرار می گیرند، زیر سطح خاک جاری می شود. همزمان که آب تحت
فشار از این لوله ها عبور می کند، از درزهای باز خارج می شود. عمق لوله ها
نباید بیشتر از 40 سانتی متر باشد تا مشکلی در کشت و زرع ایجاد نکنند. نوع
دقیق این روش آبیاری بسته به عمق سفره های آب زیرزمینی متفاوت است.
مزایای روش های آبیاری زیرسطحی
• در این روش میزان آب مصرفی تا حد بسیار زیادی قابل کنترل است و میتوان آبیاری را به طور یکدست انجام داد.
• اتلاف آب از راه تبخیر تا حد زیادی کاهش پیدا می کند.
• آبیاری مداوم، رطوبت خاک در ناحیه ی ریشه ها را حفظ می کند.
• در ناحیه های بادخیز و کم باران عملکرد بسیار خوبی دارد.
معایب روش های آبیاری زیرسطحی
• امکان انسداد لوله ها و تجهیزات وجود دارد.
• اگر از آب شور برای آبیاری استفاده شود امکان تجمیع نمک در سیستم آبیاری وجود دارد.
• امکان دارد تارهای ریشه به پخش کننده ها آسیب بزنند.
• امکان دارد جداره های داخلی لوله ها به گل و لای باکتریایی و جلبک آلوده شود و به مرور زمان پخش کننده های آب مسدود شوند.
• اگر جانورانی مانند موش و سنجاب به لوله ها آسیب بزنند، تعمیر سیستم به هزینه و زحمت زیادی نیاز است.
• ماشین آلات سنگین ممکن است به لوله ها آسیب بزنند.
ج. سیستم های آبیاری بارانی (Sprinkler Irrigation)
در
روش آبیاری بارانی، بر خلاف آبیاری قطره ای، آبِ تحت فشار به جای اینکه
مستقیماً به ریشه ها برسد، توسط آبپاش ها از بالا روی درختان می ریزد. در
این روش پمپ ها همزمان با خروج آب روی آن فشار وارد می کنند. اگر سیستم
آبیاری بارانی را در حالت خودکار (اتوماتیک) قرار داده اید توجه داشته
باشید میزان بارش ها را رصد کنید و به سیستم برنامه بدهید تا باغ یا باغچه ی
تان بیش از حد آبیاری نشود.
مزایای سیستم های آبیاری بارانی
• مقرون به صرفه است و راه اندازی آن آسان است.
• به فضای زیادی برای راه اندازی نیاز ندارد.
• برای عملیات کاشت و شخم زنی مزاحمتی ایجاد نمی کند.
• آب به طور یک اندازه بین گیاهان توزیع می شود که همین رشد مستمر آنها را تضمین می کند.
• می توانید بر اساس نیازهای گیاه و شرایط جوی شدت آب را تنظیم کنید.
• سیستم آبیاری بارانی برای تمام انواع خاک مناسب است.
معایب سیستم های آبیاری بارانی
• تجهیزات لازم گرانقیمت هستند.
• برای توزیع یکسان آب در سراسر زمین، به یک منبع آب دائمی نیاز دارید.
• در ناحیه های بادخیز و مرطوب ممکن است آبِ آبپاش ها بخار شود.
• امکان دارد رسوبات آب باعث انسداد نازل های آبپاش ها بشوند.
د. سیستم های آبیاری قطره ای (Drip Irrigation)
در
حال حاضر، آبیاری قطره ای یکی از محبوبترین و رایج ترین سیستم های آبیاری
با کارایی بالا به شمار می رود. در این روش لوله های آبیاری قطره ای در
کنار ریشه های گیاهان قرار می گیرند و آب را قطره قطره و به صورت تدریجی به
این ریشه ها می رسانند. در روش آبیاری قطره ای آب، تحت فشار کم از طریق
لوله های پلاستیکی مخصوصی که به پخش کننده های کنترل کننده ی شدت جریان
مجهز هستند، به ریشه ی درختان می رسد. کارایی و بهره وری بالای این روش به
این دلیل است که شما می توانید بدون نیاز به خیس کردن سطح زمین، به گیاهان
خود آبرسانی کنید. از آنجایی که شدت آب در روش آبیاری قطره ای به اندازه ی
آبیاری بارانی تهاجمی نیست، کمتر به خاک برگ آسیب می زند و بهتر در آن جذب
می شود و کمتر تبخیر می شود.
مزایای سیستم های آبیاری قطره ای
• در این روش، در مقایسه با سایر سیستم های آبیاری، 30 تا 50 درصد آب کمتری مصرف می شود.
• از فرسایش خاک و شسته شدن مواد مغذی جلوگیری می کند.
• رشد قارچ ها و علف های هرز را کنترل می کند.
• به همسان سازی زمین کمک می کند.
• در هر ابعاد زمینی قابل استفاده است.
معایب سیستم های آبیاری قطره ای
• فرایند نصب آن ممکن است زمان بر و پر زحمت باشد.
• لوله های آب ممکن است در اثر تابش نور خورشید فرسوده شوند.
مقایسه میزان کارایی انواع سیستم های آبیاری تحت فشار و روش های آبیاری سطحی
در
سیستم های آبیاری تحت فشار، همانطور که از نامش پیداست، آب تحت فشار قرار
می گیرد و از طریق شبکه ای از لوله های مخصوص دقیقاً به خود گیاه می رسد.
این سیستم های آبیاری در مقایسه با روش های آبیاری سطحی کارایی و بهره وری
بالاتری دارند. سیستم های آبیاری تحت فشار اخیراً بین علاقمندان به پرورش
گل و گیاه در منزل هم طرفداران زیادی پیدا کرده اند. اگر سیستم های آبیاری
را به دو دسته ی سیستم های آبیاری تحت فشار و روش های آبیاری سطحی تقسیم
کنیم، میزان کارایی آنها به صورت زیر است:
روش آبیاری میزان کارایی
روش های آبیاری سطحی
آبیاری غرقابی 10-30 درصد
آبیاری هم تراز (Contour irrigation) 30-60 درصد
آبیاری نواری 40-80 درصد
آبیاری شیاری 40-85 درصد
سیستم های آبیاری تحت فشار
سیستم آبیاری بارانی 50-90 درصد
سیستم آبیاری قطره ای 60-95 درصد
سیستم آبیاری میکروجت (Microjet Irrigation) 65-95 درصد
اهمیت سیستم های آبیاری
همانطور
که در ابتدا اشاره کردیم استفاده از سیستم های آبیاری برای حفظ صنعت
کشاورزی در نواحی کم آب بسیار ضروری است. به طور کلی میتوان اهمیت سیستم
های آبیاری را با نکات زیر مشخص کرد:
• بارش ناکافی و نامشخص تأثیر
شدیدی روی کشاورزی دارد. کمبود باران می تواند باعث خشکسالی و قحطی بشود.
استفاده از سیستم های آبیاری به افزایش حاصلخیزی خاک در دوره ها و نواحی کم
بارش کمک می کند.
• حاصلخیزی زمین هایی که آبیاری می شوند از سایر زمین ها بیشتر است.
• سیستم های آبیاری کمک می کنند تا بتوان در نواحی مختلف، چند محصول را همزمان در یک زمین کشت کرد.
• با استفاده از سیستم های آبیاری مکانیزه میتوان زمین های بایر را نیز زیر کشت برد.
• این سیستم ها به حفظ ثبات میزان باردهی و محصول دهی زمین ها و مزارع کمک می کنند.
•
با استفاده از سیستم های آبیاری میتوان منابع آب را مدیریت و در مصرف آب
صرفه جویی کرد که این موضوع به کاهش هزینه های جاری کشاورزان کمک می کند.
کلام آخر
در
کشاورزی مدرن، استفاده از سیستم های آبیاری ضروری به نظر می رسد، اما باید
توجه داشته باشید که از سیستم های آبیاری بهینه سازی شده و مناسب استفاده
کنید. چرا که کم آبی و آبیاری بیش از حد هر دو ممکن است باعث صدمه به محصول
بشوند. در حال حاضر سیستم های آبیاری متنوعی وجود دارند و توصیه می کنیم
پیش از تصمیم گیری و انتخاب یکی از این سیستم ها، حتماً به دقت درباره ی
ویژگی های هریک تحقیق کنید و روش و سیستمی را انتخاب کنید که با نوع زمین،
محصول و شرایط شخصی شما سازگار باشد.
* اگر نیاز به نصب سیستمهای آبیاری یا مشاوره در خصوص انجام خدمات آبیاری دارید با تیم متخصص نارگیل تماس بگیرید. تماس با نارگیل