ادویه به انگلیسی (Spice) یک دانه ، میوه ، ریشه ، پوست یا سایر بخش های گیاهی است که معمولا در درجه اول برای طعم دادن یا رنگ و لعاب دادن به غذا ها استفاده می شود. همچنین از ادویه جات گاهی اوقات در پزشکی ، آیین های مذهبی ، مواد آرایشی و یا تولید عطر استفاده می شود. "ادویه" جمع مکسر دواء در عربی است و معادل فارسی آن چاشنی میباشد.

تجارت ادویه حدود 2000 سال قبل از میلاد با دارچین و فلفل سیاه و در آسیای شرقی با گیاهان و فلفل در سرتاسر شبه قاره هند توسعه یافت. پس از آن مصری ها از برخی از این نوع گیاهان برای مومیایی استفاده می کردند و تقاضای آنها برای ادویه و گیاهان عجیب و غریب به تحریک تجارت جهانی کمک می کرد. تا سال 1000 قبل از میلاد برخی استفاده های پزشکی مبتنی بر این نوع گیاهان در چین ، کره و هند یافت می شود. استفاده های اولیه از ادویه با جادو ، پزشکی ، دین و سنت ارتباط داشت.

برخی از مورخان بر این باورند که جوز هندی که از جزایر باندا در جنوب شرقی آسیا نشأت گرفته است، در قرن 6 قبل از میلاد به اروپا وارد شده است.

همچنین گفته شده بازرگانان اندونزیایی به اطراف چین ، هند ، خاورمیانه و سواحل شرقی آفریقا برای این منظور سفر می کردند. بازرگانان عرب مسیرهای خاورمیانه و هند را تسهیل می کردند که این امر منجر به این شد که شهر بندری اسکندریه مصر به عنوان مرکز اصلی تجارت ادویه جات شناخته شود.

در داستان حضرت یوسف گفته شده که وی توسط بازرگانان ادویه به عنوان برده فروخته شد.

ادویه جات از جمله پرمصرف ترین و گرانترین محصولات موجود در اروپا در قرون وسطی بوده و رایج ترین آنها فلفل سیاه ، دارچین، زیره ، جوز هندی ، زنجبیل و میخك بود.

ادویه ها و گیاهان معطر علاوه بر اینکه مقدار کمی ویتامین ، املاح و فیبر به غذا اضافه می کنند، حاوی آنتی اکسیدان هایی هستند که عوامل تخریب کننده سلول ها یعنی رادیکال های آزاد را خنثی کرده و سطح سلامتی را ارتقا می بخشند.

ادویه های زیر توسط انجمن ملی سرطان به عنوان مواد ضد سرطان معرفی شده است:
پونه ، آویشن ، رُزماری یا اَکلیل کوهی ، رازیانه ، زردچوبه ، زیره سیاه ، بادیون ، گشنیز، زیره سبز و ترخون .

با اندازه گیری میزان آنتی اکسیدان ها مشخص شد، مواد آنتی اکسیدانی موجود در پونه حتی از ویتامین E ( یک آنتی اکسیدان قوی ) هم برای سلامتی بدن مفیدتر است.

بعضی ازانواع مشابه این ادویه جات مثل: زیره سبز ، رازیانه ، ترخون و زیره سیاه حاوی موادی بنام تِرپن هستند که مانع از رشد تومورها شده و مقدار کلسترول خون را کاهش می دهند.

فهرست برخی از انواع ادویه های گیاهی