شنبلیله آبی

شنبلیله از گذشته به عنوان گیاهی دارویی مورد استفاده قرار می گرفت، به طوری که از پیکر رویشی تازه این گیاه سالهاست به عنوان سبزی استفاده می شود. مواد مؤثره این گیاه کاهش دهنده قند خون، ضد التهاب و نرم کننده است.

در فارماکوپه های معتبر از دانه های شنبلیله به عنوان دارو یاد شده و خواص درمانی آن مورد تأکید قرار گرفته است. در صنایع دارویی از مواد مؤثره دانه های این گیاه هورمون های جنسی، کورتیکواستروئیدها، ویتامین D و گلیکوزیدهای قلبی تهیه می شود. 

شنبلیله در سطوح وسیعی در کشورهای مراکش، اتیوپی، تونس، مصر، الجزایر و هند کشت می شود.

یکی از گونه های مهم شنبلیله، گونه Trigonella coerulea یا شنبلیله آبی است. این گیاه علفی و یکساله بوده و متعلق به خانواده Fabaceae می باشد. ارتفاع آن 30 تا 60 سانتیمتر است. برگ ها واژتخم مرغی یا نیزه ای شکل، به طول 2 تا 5 سانتیمتر و عرض 1 تا 2 سانتیمتر و دندانه دار در بخش های بالایی است. گل ها به صورت دسته ای متراکم و خوشه ای و با دمگلی بلندتر از برگ ها نمایان می شوند. کاسبرگ ها به صورت دوتایی و کوتاه می باشند. جام گل حدود 5.5 تا 6.5 میلیمتر طول داشته و به رنگ آبی دیده می شوند. به همین دلیل به آن شنبلیله آبی گفته می شود. غلاف ها صاف یا کمی دارای انحنا بوده که حدود 4 تا 5 میلیمتر نیز طول دارند. بذرها کوچک و طویل می باشند. گلدهی این گیاهان در طی ماه های آوریل تا مه رخ می دهد و بذور نیز طی ماه های مه تا ژوئن می رسند. این گیاهان خودگرده افشان هستند. 

این گیاه در طول رویش به هوای گرم نیاز دارد. اگرچه در خاک های شنی و فقیر می روید ولی برای کشت انبوه این گیاه باید از خاک های آهکی و غنی از مواد و عناصر غذایی استفاده کرد. آب کافی نقش عمده ای در افزایش عملکرد دانه دارد. 

شنبلیله آبی نیز مانند سایر گونه های خانواده فاباسه در تثبیت ازت نقش عمده ای دارد. زمین هایی که در آن این گیاه کشت می شوند، غنی از ازت خواهند بود. از این رو توصیه می شود پس از برداشت این گیاه، گیاهانی کشت شوند که نیاز آنها به ازت زیاد باشد.