Ocimum sanctum holy basil که به فارسی اوسیموم سانکتوم نامیده میشود، گیاهی از خانواده نعناعیان، بومی هندوستان و نواحی گرمسیری جنوب شرق آسیا می باشد. نیاز های این گیاه عبارتند از نور: زیاد رطوبت: مرطوب دمای محیط: نواحی گرمسیری خاک: خاک هایی با بافت متوسط یا خاک های لوم شنی با مقادیر فراوان ترکیبات هوموسی
خصوصیات - معرفی
گیاه "اوسیموم سانکتوم" که با نام علمی Ocimum tenuiflorum نیز هم نام است یکی از گونه های جنس اوسیموم و از خانواده lamiaceae می باشد. این گیاه بومی هندوستان و نواحی گرمسیر جنوب شرق آسیا است.
این گیاه علفی با رشد مستقیم، با شاخه های متعدد و تقریباً نیمه درختچه اس به طول 30 تا 60 سانتیمتر است. ساقه های آن کرکدار و برگ ها نیز به رنگ سبز یا ارغوانی با بویی قوی می باشند. برگ ها تخم مرغی شکل، به طول 5 سانتیمتر و دارای دندانه های کوچکی هستند. گل ها نیز به رنگ ارغوانی بوده که در گل آذین هایی تشکیل می شوند.
این گیاه علاوه بر استفاده به عنوان سبزی، برای اهداف دارویی نیز کشت می شود.
شرایط نگهداری اوسیموم سانکتوم
نور مورد نياز
زیاد
آبياري و رطوبت
مرطوب
دماي مورد نياز
نواحی گرمسیری
خاک مورد نياز
خاک هایی با بافت متوسط یا خاک های لوم شنی با مقادیر فراوان ترکیبات هوموسی
|
جنس اوسیموم در طول رویش به هوای گرم و تابش نور کافی نیاز دارد. درجه حرارت مطلوب برای جوانه زنی بذر 18 تا 20 درجه سانتیگراد است. این گیاه به سرما بسیار حساس است. در طول رویش به آب کافی نیاز دارد. به طوری که از بدو سبز شدن بذر تا برداشت پیکر رویشی به 500 تا 550 میلیمتر بارندگی (آبیاری) نیاز دارد.
گونه های مختلف جنس اوسیموم در طول رویش به 1500 ساعت روشنایی نیاز دارد. همچنین به مواد و عناصر غذایی کافی نیازمند است. خاک مناسب برای کاشت این گیاهان، خاک هایی با بافت متوسط یا خاک های لوم شنی با مقادیر فراوان ترکیبات هوموسی است.
نیاز اوسیموم به پتاس بسیار زیاد است. پتاس نقش عمده ای در افزایش عملکرد پیکر رویشی و همچنین افزایش عملکرد اسانس دارد. همچنین کودهای حیوانی پوسیده نیز نقش عمده ای در افزایش عملکرد پیکر رویشی و اسانس آن دارد.
خواص و کاربردهای دارویی و صنعتی
از اوسیموم یا ریحان به عنوان گیاه دارویی، ادویه ای و همچنین به عنوان سبزی تازه استفاده می شود.
ریحان در اکثر فارماکوپه ها به عنوان یک گیاه دارویی معرفی شده است. مواد مؤثره پیکر رویشی این گیاه اشتهاآور است و برای معالجه نفخ شکم و کمک به هضم غذا استفاده می شود. از این گیاه برای معالجه برخی ناراحتی های قلبی و همچنین برای مداوای بزرگ شدن طحال می توان استفاده کرد.
اسانس این گیاه خاصیت ضدقارچی و ضدباکتریایی دارد. از این اسانس در صنایع آرایشی و بهداشتی نیز استفاده می شود.
نحوه تکثیر اوسیموم سانکتوم
کاشت و تکثیر این گیاه توسط بذر و به روش مستقیم و غیرمستقیم صورت می گیرد. کشت مستقیم این گیاه در زمان مناسب، به صورت ردیفی در زمین اصلی انجام می گیرد. پس از کشت آبیاری مناسبی ضرورت دارد. از کشت غیرمستقیم معمولاً در سطوح کم کشت استفاده می شود. ابتدا بذرها را در زمان مناسب در خزانه زیر پلاستیک کشت می کنند. مقدار بذر برای هر متر مربع زمین متفاوت است و به کیفیت بذر بستگی دارد و بین 10 تا 20 گرم است. برای هر هکتار زمین به 350 تا 450 متر مربع پوشش زیر پلاستیک نیاز است. پس از آبیاری منظم و وجین علف های هرز سطح خزانه، هنگامی که ارتفاع گیاهان به 6 تا 10 سانتیمتر رسید (پس از پنج تا شش هفته) با رعایت فواصل مناسب، آنها را باید به زمین اصلی منتقل کرد.
امیدبیگی، ر. 1387. تولید و فرآوری گیاهان دارویی. ا