خربزه تلخ

گیاه "خربزه تلخ" یکی از گیاهان رونده نواحی گرمسیری و نیمه گرمسیری و از خانواده کدوئیان است. این گیاه به صورت خودرو در آسیا، آفریقا و جزایر کاریب رشد می کند و میوه های آن خوراکی می باشند. این میوه های خوراکی بسیار تلخ هستند به همین دلیل به آن خربزه تلخ گفته می شود. 

ممکن است از این گیاه واریته های مختلفی وجود داشته باشند که از نظر شکل و تلخی میوه ها متفاوت بوده و حتی در برخی واریته ها، میوه ها تلخ نباشند.

خربزه تلخ بومی شبه قاره هند است و در قرن چهاردهم به چین وارد شد.

خصوصیات گیاهشناسی:

خربزه تلخ گیاهی علفی از خانواده کدوئیان است که دارای ساقه های رونده ای به طول 5 متر می باشد. 

برگ های این گیاه دارای آرایش متناوب، به عرض 4 تا 12 سانتیمتر و دارای 3 تا 7 لوب جدا با بریدگی های عمیق می باشند.

گل های نر و ماده به صورت جدا روی یک گیاه تولید می شوند. این گل ها زرد رنگ می باشند. در نیمکره شمالی، گلدهی در طی ماه های ژوئن تا جولای و میوه دهی در طول ماه های سپتامبر تا نوامبر رخ می دهد.

میوه ها دوکی شکل بوده و دارای اندام های زگیل مانند جدا روی سطح خارجی خود می باشند. میوه ها در قسمت مرکزی توخالی بوده و دارای یک لایه نازکی از گوشت و تعداد زیادی بذرهای بزرگ و پهن می باشند. میوه ها اغلب وقتی سبز هستند خورده می شوند ولی گاهی اوقات در مرحله زرد شدن نیز مصرف می گردند. در مرحله زرد شدن، گوشت میوه مانند خیار، چایوت یا فلفل زنگوله ای سبز، ترد و آبدار است ولی بسیار تلخ مزه می باشد. پوست آن نازک و خوراکی است. گوشت میوه های رسیده سفت و تلخ تر بوده و برای خوردن نامطلوب هستند. ولی مغز میوه شیرین و قرمز رنگ است و می توان در این مرحله بدون نیاز به پختن، آن را مصرف کرد و یکی از اجزای اصلی در سالادهای مردم جنوب شرقی آسیا است. زمانی که میوه ها کاملاً رسیدند، به رنگ نارنج دیده می شوند و بخش های میوه از هم جدا شده و بذرهای قرمز رنگ نمایان می گردند.

بذرها در میوه های نارس به رنگ سفید هستند. این بذرها زیاد تلخ نیستند و می توان قبل پختن گوشت، آنها را خارج نمود.

این گیاه در مرحله سبز یا مایل به زرد به مصرف پختنی می رسد. 

همچنین برگ ها و ساقه های سبز آن نیز در سالادها مورد استفاده قرار می گیرند.

خربزه تلخ در چین اغلب در تهیه غذاها، سوپ ها و چای ها مورد استفاده قرار می گیرد.

این گیاه در برخی کشورهای آسیایی و آفریقایی به عنوان یک گیاه دارویی جهت افزایش طول عمر مورد استفاده قرار می گیرد.

در ترکیه از این گیاه برای درمان دردهای مختلف به خصوص شکم دردهای مزمن استفاده می شود.

در طب سنتی هند، بخش های مختلف این گیاه به عنوان کاهنده دیابت، ملین، ضدصفراوی، قی آور، دافع کرم روده، درمان سرفه، بیماری های تنفسی، بیماری های پوستی، درمان زخم ها، نقرس و رماتیسم کاربرد دارد.

ترکیبات شیمیایی:

هر 100 گرم از بخش خوراکی این گیاه حاوی 79 کیلوژول انرژی، 4.32 گرم کربوهیدرات ها، 1.95 گرم قند، 2 گرم فیبر، 0.18 گرم روغن، 0.84 گرم پروتئین، 1 درصد ویتامین A، 6 میکروگرم بتاکاروتن، 1 درصد لوتئین، 0.051 میلیگرم تیامین، 0.053 میلیگرم ریبوفلاوین، 0.28 میلیگرم نیاسین، 0.193 میلیگرم پانتوتنیک اسید، 0.041 میلیگرم ویتامین B6، 51 میکروگرم فولات، 33 میلیگرم ویتامین C، 0.14 میلیگرم ویتامین E، 4.8 میکروگرم ویتامین K، 9 میلیگرم کلسیم، 0.38 میلیگرم آهن، 16 میلیگرم منیزیم، 0.086 میلیگرم منگنز، 36 میلیگرم فسفر، 319 میلیگرم پتاسیم، 6 میلیگرم سدیم، 0.77 میلیگرم روی و 93.95 گرم آب می باشد.

تکثیر این گیاه از طریق کشت بذرهای آن صورت می گیرد.

زنان باردار در مصرف این گیاه در دوره بارداری باید دقت نمایند زیرا ممکن است سبب خونریزی، انقباض و در نهایت سقط جنین گردد.