۱۳۹۳ سیزدهم خرداد

نعناع فلفلی

Mentha piperitaPeppermint که به فارسی نعناع فلفلی نامیده میشود، گیاهی از خانواده نعنائیان بومی اروپا می باشد. نیاز های این گیاه عبارتند از نور: کم رطوبت: مرطوب درجه حرارت: 18-22 درجه سانتیگراد خاک: اسیدی، حاصلخیز و با زهکش مناسب

دانستنیهای علمی

این گونه اولین بار در سال 1753 توسط لینه در انگلستان شناسایی و تعریف شد. او در ابتدا این گیاه را به عنوان یک گونه معرفی کرد ولی بعدها مشخص شد که گیاهی هیبرید و حاصل تلاقی گونه های watermint( نعنای آبی) و spearmint (نعنای معمولی) است.

خصوصیات - معرفی

نعنای فلفلی گیاهی علفی و ریزوم‌دار است که ارتفاع آن بین 30 تا 90 سانتیمتر است. ساقه آن صاف و با مقطع مربعی است. ریزومها گوشتی بوده و دارای ریشه های فیبری هستند. برگها پهن، کرکدار ، سبز تیره، با رگبرگهای قرمز، نوک تیز و در حاشیه دندانه دار هستند. در برخی قسمتهای ساقه نیز کرکهای ظریفی دیده می شود. گلها بنفش و در گل‌آذینهای خوشه ای مارپیچی(verticillaster) دیده می شوند. فصل گلدهی از اواسط تا اواخر تابستان است. نعنا فلفلی گیاهی سریع الرشد است و پس از استقرار در زمین به سرعت پخش می شود. این گیاه عقیم بوده و در نتیجه بذر تولید نمی کند. قسمتهای مورد استفاده این گیاه گلها و برگها هستند که با شروع باز شدن گلها برداشت انجام می شود. پیش از عصاره‌گیری از نعنای فلفلی مدتی اجازه می دهند تا آب آن تبخیر شده و کمی پژمرده شود. نعنا فلفلی مقادیر بالایی منتول(40.7%) دارد. علاوه بر این، روغن بدست آمده از آن دارای منتون(23.4%)، استرهای منتیل و به خصوص استات منتیل است. نعنای خشک شده بین 0.3-0.4% منتول دارد. روغن نعنای فلفلی دارای ترکیبات دیگری مانند لیمونین، pulegone، caryophyllene و پینن است. علاوه بر این، نعنا فلفلی دارای فلاونوئیدهایی مانند eriocitrin، هسپریدین و کامپفرول است.

شرایط نگهداری نعناع فلفلی

نور مورد نياز کم آبياري و رطوبت مرطوب دماي مورد نياز 18-22 درجه سانتیگراد خاک مورد نياز اسیدی، حاصلخیز و با زهکش مناسب

نعنا فلفلی را اغلب می توان در مناطق مرطوب مانند حاشیه رودخانه ها و جویها یافت. به همین دلیل برای رشد مناسب به رطوبت کافی نیاز دارد. نعنا فلفلی در محیطهای نیمه آفتابی تا سایه رشد بهتری دارد.

اين گياه در مناطقي كه داراي زمستانهاي ملايم ( حداقل دما 8 - درجه سانتيگراد ) و خاك با PHبين 5-8 باشد قابل كشت است . به طور كلي خاكهاي اسيدي و زهكشي شده براي كشت نعناع فلفلي مناسب هستند.

خواص و کاربردهای دارویی و صنعتی

از نعنای فلفلی در شیرینی‌پزی، آدامس، خمیردندان، شامپوها، صابونهای مختلف و محصولات مراقبت پوستی استفاده می شود. نعنا فلفلی گیرنده TRPM8 که به سرما حساس است را فعال کرده و باعث ایجاد احساس خنگی در هنگام استفاده موضعی می شود. گلهای نعنا فلفلی شهد زیادی تولید می کند و جلب کننده زنبورها و سایر حشرات گرده‌افشان است. عسل بدست آمده از زنبورهایی که از شهد نعنا فلفلی تغذیه کرده اند، طعم ملایم و مطلوبی دارد. نعنای فلفلی معمولا برای درمان حالت تهوع، استفراغ، دردهای شکمی، سوءهاضمه، التهاب روده و نفخ استفاده می شود. مطالعه ای در ایتالیا نشان داد که علائم التهاب روده در 75% بیماران بعد از استفاده از نعنا فلفلی کاهش پیدا کرد. در سال 2011، مطالعه ای در ایران نشان داد که نعنا فلفلی می تواند دریافت پیام درد را کاهش دهد. در یک مطالعه بر روی حیوانات نشان داده شد که نعنای فلفلی می تواند از بیماران سرطانی در برابر اشعه های پرتودرمانی محافظت کند. برخی معتقدند رایحه نعنا فلفلی باعث افزایش سطح هوشیاری و حافظه می شود، البته برخی با این نظر مخالفند. با وجود این، از نعنا فلفلی در رایحه درمانی استفاده زیادی می شود. ماده pulegone موجود در نعنا فلفلی حشره‌کش است. کمیسیون E آلمان اعلام داشت که مصرف برگ نعنا فلفلی ضداسپاسم بوده و برای درمان التهابات روده ای، التهاب مخاط دهان، زکام و مشکلات تنفسی مناسب است. استفاده خارجی از روغن نعنا فلفلی برای کاهش دردهای عصبی و عضلانی مفید است. از نعنا فلفلی کپسولهایی تهیه شده است که برای کاهش زمان درمان، کاهش اسپاسمهای روده ای، افزایش موفقیت اندوسکوپی و کاهش درد در زمان تصویربرداری از روده موثر است.

از نعنا فلفلی برای درمان سرماخوردگی های معمولی، سرفه، التهابات گلو و دهان، عفونتهای سینوسی و تنفسی هم استفاده می شود. برخی افراد برگ نعنا فلفلی را بو کرده تا علائم سرماخوردگی را از بین ببرند. برخی افراد برای درمان دردهای قاعدگی، کبدی و صفراوی از نعنا فلفلی استفاده می کنند. استفاده از روغن نعنا به صورت موضعی برای درمان سردرد، دردهای عضلانی و عصبی، دندان درد، خارش، عفونتهای ویروسی و باکتریایی و تسکین جای نیش پشه ها و حشرات مفید است. از نعنا فلفلی برای کاهش سوزش قلب هم استفاده می شود. البته نعنا فلفلی در غلظتهای بالا می تواند باعث سوزش قلب شود.

فرآوری

برگ ها و سرشاخه های گلدار دارای 1 تا 2 درصد اسانس، تانن، فلاونوئید، کولین و یک ماده تلخ هستند. اسانس نعناع فلفلی دارای بیش از 20 نوع ترکیب شیمیایی است که مهمترین آنها عبارتند از: منتول (40 تا 60 درصد)، منتوفوران، منتون، پیپریتون، پولگون، سینئول و ... .

منتون و پولگون بیشتر در برگ های جوان قرار دارند و اسانس گل ها منتول کمتری دارد. ساقه ها معمولا فاقد اسانس هستند و بررسی ها نشان داده است که نعناع های کشت شده در مناطق نسبتا سرد و مرطوب دارای اسانس بیشتری هستند. اسانس نعناع فلفلی توسط تقطیر با بخار آب استخراج می شود که به رنگ زرد روشن می باشد. اسانس نعناع فلفلی را در ظروف پی وی سی نمی توان نگهداری کرد چون این ظروف در مجاورت این اسانس به سرعت نرم می شوند و تغییر شکل می دهند.

مقابله به آفات نعناع فلفلی

به طور کلی نعنا فلفلی گیاه مقاومی در برابر آفات و بیماری هاست ولی وقتی هنوز جوان است به مگس سفید، شته سیاه، کرم عنکبوت، حلزونهای معمولی و حلزونهای بدون صدف است.

نحوه تکثیر نعناع فلفلی

تکثیر این گیاه به دو طریق است. در روش اول از ساقه های قدیمی تر قلمه تهیه کرده و آنها را در زمین مرطوب کشت می کنند. در صورت تامین رطوبت کافی به سرعت ریزوم تشکیل داده و پخش می شود. روش دوم کاشت مستقیم ریزومها در خاکهای مرطوبت( و نه غرقابی) است.

برای استخراج اسانس برداشت را در زمان گل دهی و برای استفاده از پیکر رویشی برداشت را قبل از گل دهی انجام می دهیم. برداشت توسط دست یا ماشین به تعداد 2 تا 3 مرتبه در طول فصل رویش صورت می گیرد و گیاه را از فاصله ی 5 سانتی متری خاک قطع می کنیم. طبق توصیه ی محققین بهتر است تا قبل از خرداد ماه برداشت صورت نگیرد، چون تا این زمان اسانس نعناع دارای مقدار زیادی منتون است که سبب کاهش کیفیت اسانس می گردد. عملکرد سالانه ی محصول تازه 12 تا 20 تن در هکتار است که حاصل آن، 30 تا 60 کیلوگرم اسانس و 3 تن محصول خشک می باشد .

هشدار - عوارض جانبی

درباره تاثیر نعنا فلفلی بر روی کبد اختلاف نظر وجود دارد. برخی مطالعات نشان داده اند که نعنا فلفلی می تواند باعث آسیب به کبد و بیماری هپاتیت شود درحالیکه، برخی مطالعات دیگر اعلام داشتند که مصرف نعنا فلفلی می تواند از کبد در برابر فلزات سنگین محافظت کند. در این زمینه بیان شده است که رقم و میزان مصرف نعنا فلفلی در ایجاد هر یک از این نتایج تاثیر دارد.

عوارض جانبی نعنافلفلی عبارتند از: سوزش قلب، ایجاد حساسیت مانند سرخ شدن صورت، سردرد و دردهای دهانی. مصرف این گیاه در دوران بارداری و همچنین کودکان بالای 8 سال خطری ندارد. البته باید مصرف این گیاه در دوران باداری به میزان کم باشد. نعنا فلفلی با برخی داروها مانند Cyclosporine و داروهایی که در کبد شکسته و تجزیه می شوند مانند amitriptyline، haloperidol، ondansetron، propranolol، theophylline، verapamil تداخل دارویی دارد.

منابع :

http://bonnieplants.com/growing/growing-mint/
http://en.wikipedia.org/wiki/Peppermint
http://www.google.com/url
http://www.webmd.com/vitamins-supplements/ingredie


 
 
 


گياهان ديگر از همين جنس :
 

نعناع پشمالو نعناع وحشی یا نعناع ذرتی نعناع زینتی پونه

گياهان ديگر از همين خانواده :
 

نعناع گربه اي مرزه گیاه گوش بره زرد نعناع

  مریم ذکری