Cucumis melo var. dudaim Dudaim Melon که به فارسی دستنبو نامیده میشود، گیاهی از خانواده کدوئیان، بومی ایران و هندوستان می باشد. نیاز های این گیاه عبارتند از نور: زیاد رطوبت: کمی مرطوب دمای محیط: 18 تا 24 درجه سانتیگراد خاک: خاک عمیق و منفذدار
نام علمي
Cucumis melo var. dudaim
خصوصیات - معرفی
با آغاز فصل تابستان، گیاه خوش عطر و بویی به نام دستنبو بازار میوه و تره بار ایران را اشباع می کند که هر چند در تاریخ ادبیات ما جایگاه ویژه ای برای خود دارد، اما هنوز خیلی ها و به خصوص نسل جوان با این گیاه معطر بیگانه اند.
دستنبو میوه ای از خانواده خربزه اما اندازه آن کوچکتر از خربزه است و تقریباً به اندازه یک کف دست می باشد. هر چند این میوه خوراکی و طبع آن گرم می باشد، اما شهرت آن بیشتر به واسطه بوی خوشی است که دارد. میوه این واریته کوچک و به اندازه یک پرتقال است. پوست میوه صاف با زمینه قهوه ای است. طعم میوه شیرین و بسیار معطر است. این واریته همان دستنبوی ایرانی است که بیشتر جنبه زینتی دارد.
این میوه خوراکی بوده ولی گوشت میوه به تلخی می گراید به طوری زیاد خوش خوراک نیست، اما بیشتر شهرت آن به خاطر بوی خوشی است که دارد.
این میوه در ایران بیشتر در غرب کشور یافت می شود و در ادبیات کردی به آن «شمامه» گفته می شود، اما در خطه شرق و به خصوص خراسان جنوبی نیز به صورت خودرو و یا کشت بهاره البته به صورت محدود در مزارع این استان تولید می شود.
وجه تسمیه این نامگذاری برای این میوه به آن خاطر است که وقتی آن را که به اندازه یک تخم مرغ می باشد، به دست می گیری، بلافاصله دستت خوشبو می شود و در خراسان جنوبی مردم از این میوه به عنوان خوشبوکننده محیط خانه استفاده می کنند.
![Dudaim Melon]()
![Dudaim Melon]()
شرایط نگهداری دستنبو
نور مورد نياز
زیاد
آبياري و رطوبت
کمی مرطوب
دماي مورد نياز
18 تا 24 درجه سانتیگراد
خاک مورد نياز
خاک عمیق و منفذدار
|
این گیاهان بیشترین نتیجه را در آب و هوای گرم و خشک می دهند. و بر اساس منشأ خود طالب گرما و به ویژه نور است. هوای ابری و بارانی در موقع رسیدن میوه باعث می شود که میوه ها طعم مطبوع و کیفیت لازم را پیدا نکنند. حد نصاب درجه حرارت از 18 تا 24 درجه سانتیگراد است. وقتی نور زیاد باشد، رشد بهبود قابل ملاحظه ای خواهد داشت.
خاک عمیق و منفذدار برای رشد این گیاهان مناسب است. هرچند که این گیاهان در طیف وسیعی از انواع خاک ها کشت می شوند، ولی تنها در خاک های حاصلخیز که دارای مواد غذایی آلی و معدنی کافی باشند، بهترین نتیجه را می دهند. بنابراین استفاه از کودهای آلی و شیمیایی برای زراعت این گیاهان بسیار ضروری است.
![Cucumis melo var. dudaim]()
![Cucumis melo var. dudaim]()
خواص و کاربردهای دارویی و صنعتی
این میوه ها به دلیل مدر بودن برای کسانی که دچار احتباس ادرار و یا سنگ مجاری ادراری هستند بسیار مؤثر است و همچنین افراد مبتلا به کم خونی، نقرس و روماتیسم بهتر است حتماً طالبی را در برنامه غذایی خود قرار دهند.
همچنین دانشمندان با تحقیق بر پوست میوه هایی مثل خربزه و طالبی دریافته اند که پوست این میوه ها می تواند منبعی برای مسمومیت غذایی باشد، از این رو شستن کامل میوه ها بسیار توصیه می شود.
![دستنبو - معرفی سبزی جات غیر برگی]()
![دستنبو - معرفی سبزی جات غیر برگی]()
نحوه تکثیر دستنبو
معمولاً کشت این گیاهان در زمین اصلی صورت می گیرد. برای این کار باید زمین به خوبی آماده گردد. گاهی اوقات زمین را به صورت جوی و پشته درمی آورند. در زراعت های سطح کوچک در محل کاشت، گودالی حفر کرده و مقداری کود دامی پوسیده را با مقداری خاک مخلوط می کنند و در داخل آن قرار می دهند و پس از مخلوط کردن، محل را به شکل یک کپه درمی آورند. سپس تعداد 2 تا 3 بذر را که قبلاً خیس شده است و تا اندازه ای ریشه چه آن ظاهر گشته با دقت فراوان در شیارهای کم عمقی که روی کپه ها زده می شوند قرار می دهند و با مقداری خاک نرم روی آن را می پوشانند. پس از آنکه بوته ها مختصری رشد کردند، یک بوته قوی را نگهداشته اند و بقیه را حذف می کنند.
مصرف زیاد دستنبو، طالبی و گرمک برای بیماران دیابتی، ورم روده و سوء هاضمه ضرر دارد و موجب نفخ روده، معده و درد معده می گردد. همچنین بهتر است گرمک و طالبی را قبل از هر غذای اصلی بخورید چرا که همراه با غذا باعث سوء هضم شدید می شود.
پیوست، غ.ع. 1385. سبزیکاری. انتشارات دانش پذیر، چا