ازمک

"ازمک" گیاهی چندساله و ریزوم دار از خانواده چلیپائیان (Brassicaceae) است. ساقه آن به طول 20 تا60 سانتیمتر می رسد و در بالا بسیار منشعب است.

برگ های پایینی آن تخم مرغی و قاشقی شکل و دندانه دارند. برگ های روی ساقه بیضی کشیده تا سرنیزه ای هستند. برگ های بهاره آن لطیف تر بوده و طعم تره تیزک یا شاهی دارد و به عنوان سبزی صحرایی جمع آوری و در تغذیه انسان به کار می رود. این گیاه در اکثر مزارع و کنار نهرها می روید.

گل آذین اَزمک، خوشه ای متراکم و انتهایی است. طول گلبرگ ها 2.5 تا 4 میلیمتر و رنگ آنها سفید است. دم میوه 5 تا 15 میلیمتر طول دارد و هر میوه محتوی 2 و به ندرت یک دانه است. این گیاه ریشه های قوی و طویل داشته، سرعت نمو آن زیاد است و هر سال ساقه ای قوی تولید می کند. تولید دانه نیز در این گیاه زیاد بوده گاهی به دو بار در سال می رسد.

یک سطح بذر پهن و سطح دیگرش گرد است. بذرها دارای چهار زائده طویل بوده که زوائد کوچکتر مابین آنها قرار دارند.

این گیاه ویژهٔ مناطق گرم و نواحى آفتابگیر است و خاک هایی با بافت سنگین و حاصلخیز را ترجیح مى دهد. ازمک از علف هاى هرز مزارع غلات، یونجه، چغندرقند، سبزیجات، زعفران و باغ ها بوده و علاوه بر این، آن را مى توان به مقدار قابل توجهى در حاشیهٔ جاده ها و زمین هاى بایر مشاهده کرد.

می توان برگ های تندمزه ازمک را به عنوان چاشنی مورد استفاده قرار داد.

توانایی گیاه ازمک در جذب فلز روی: فلزات سنگین گروهی از عناصر می باشند كه از نظر كاربرد صنعتی، شیمیایی و بیولوژیكی دارای اهمیت زیادی بوده و در غلظت های زیاد قادر هستند محیط زیست و به ویژه خاك را آلوده كنند. آلودگی حاصل از فلزات بر ریز جانداران خاك و در نتیجه بر فرآیندهای زیستی اثر زیادی بر جای می گذارد، همچنین بعضی از این فلزات ساختمان خاك را از بین می برند. لذا این مشكلات ایجاد شده توسط فلزات سنگین لزوم نیاز به گیاه پالایی را ایجاب می كند. در تحقیقی، جذب غلظت های مختلف سولفات روی توسط گیاه ازمك بررسی شد. غلظت های 0 ، 100 ، 250 ،500 و 1000 سولفات روی بر گیاهچه های 15 روزه گیاه ازمك بررسی و جذب این تركیب، اندازه گیری شد. نتایج بدست آمده نشان داد كه گیاه ازمك یك جاذب خوب برای فلز روی است و در همه غلظت ها جذب بطور معنی داری توسط این گیاه نسبت به نمونه كنترل افزایش یافته است. با توجه به مشكلات دفع ضایعات روی در كشور ما این گیاه میتواند خیلی از مشكلات مربوط به سمیتهای ایجاد شده توسط این فلز در محیط زیست و خاك را از بین ببرد.