گاو زبان اروپايی

دانستنیهای علمی

گياهان دارويي مخازن غني از متابوليت هاي ثانويه يعني مواد موثره اساسي بسياري از داروها مي باشند. گاوزبان اروپایی از گیاهان دارویی و دارای روغن است که به علت خاصیت شفادهندگی از مدت ها قبل شناخته شده است. اين گياه در كشور ما بصورت سنتي مصرف فراواني داشته است. اگر چه در نیم قرن گذشته استفاده از داروهای شیمیایی به شدت رواج پیدا کرده ولی آثار زیان بار آن بر زندگی انسان سبب گرایش مجدد به گیاهان دارویی گردیده است. استفاده صحيح از گياهان دارويي مستلزم اطلاعات دقيق علمي و شناخت تركيبهاي شيميايي موجود در آنهاست زيرا وجود تركيبهاي شيميايي است كه باعث اثر درماني گياه مي گردد.

خصوصیات - معرفی

گیاهی علفی و یکساله است که گل، برگ و سرشاخه‌های گلدار آن به مصرف دارویی می‌رسد. گاو در زبان ترکی به معنی آبی هم آمده است و گل گاو زبان یعنی گلی که برگی آبی دارد. گل‌ها معمولاً دو جنسی و منظم‌اند. کاسه گل متشکل از ۵ کاسبرگ آزاد یا پیوسته و معمولاً همپوش است. جام گل دارای ۵ گلبرگ پیوسته‌است. پرچم‌ها ۵ عدد بوده و بســاک رو به داخل و میله‌ها اغلب در قاعده دارای دیسک حاوی شهداند و گلها ستاره ای شکل هستند. این گیاه یکی از غنی‌ترین منابع اسیدهای چرب اصلی بشمار می‌رود بطوریکه از آن به عنوان غنی‌ترین منبع شناخته‌شده برای Gamma Linoenic Acid معرفی شده‌است. گل گاوزبان از اردیبهشت تا شهریور گل می‌دهد. ارتفاع ساقه آن 60 تا 75 سانتیمتر بوده و ساقه و برگهای این گیاه ساده و پوشیده از تارهای خشن است. گلهای آن به رنگ آبی، سفید و بنفش می‌باشد. معروف ترین اسم محلی این گیاه گل گاو زبان است.

شرایط نگهداری گاو زبان اروپايی

نور مورد نياز زیاد آبياري و رطوبت مرطوب دماي مورد نياز 23-25 درجه سانتیگراد خاک مورد نياز مرطوب با زهکشی کامل

گاوزبان گیاهی مقاوم به شوری است که قادر به جذب یون‌های سدیم، کلر، پتاسیم، کلسیم و منیزیم از خاک می‌باشد و می‌توان از این گیاه برای خارج ساختن این یون‌ها از خاک و اصلاح خاک‌های شور و قلیا استفاده کرد.این گیاه طالب نور کامل بوده و خاک مرطوب همراه با زهکشی کامل را می پسندد. در مناطقی که بارش باران آن مناسب باشد کشت بصورت دیم صورت گرفته و اما در مناطق خشک آبیاری مرتب نیاز است. در دوره ی رشد گیاه از رشد علفهای هرز جلوگیری بعمل آورید تا در رقابت با گل گاو زبان سبب کاهش مواد غذایی مورد نیاز گل گاو زبان نشوند.

خواص و کاربردهای دارویی و صنعتی

گیاه دارویی گاوزبان به علت خاصیت درمانی از گذشته تا اکنون مورد استفاده قرار می گیرد. گل، برگ و يا سرشاخه گلدار گياه مصرف دارويي دارد. برگهاي گاوزبان در برخی مناطق بصورت سالاد استفاده می شود و برگ پخته ی آن نیز بصورت اسفناج مصرف مي گردد و همچنین سرشاخه گلدار آن مقدار کمی اسانس و املاح مختلف از جمله منگنز، منيزيم و اسيد فسفريك دارد. از گذشته های دور این گیاه با ارزش توسط مردم جهت رفع عوارض زکام، سرماخوردگی، به عنوان افزایش دهنده فشار خون، آرام بخش و معرق به صورت سنتی مورد استفاده قرار می گیرد. گل گاوزبان از نظر سنتي گل و برگ این گیاه با ارزش با طبيعت گرم داراي اثر نشا ط آور، مقوي عمومي و شاداب كننده رخسار مي باشد و همچنين در بيماريهاي كليوي، به خصوص ورم كليه مورد استفاده می گیرد. تحقیقات جدید نشان داده است که دم کرده های این گیاه در افزایش سیستم ایمنی بدن موثر است. دارای اثرات ضد میکروبی و ضد عفونی و همچنین عصاره آن خاصیت ضد التهابی و ضد افسردگی دارد.

مقابله به آفات گاو زبان اروپايی

مهمترین آفت گل گاوزبان کرم برگ خوار است که در زمان برداشت بیشترین خسارت را وارد می کند و چون در این زمان مبارزه ی شیمیایی صلاح نمی باشد، مبارزه ی بیولوژیک توصیه می شود. سفیدک پودری نیز ممکن است رخ دهد. تماس خارجی با برگ گل گاوزبان تازه ممکن است سبب خارش پوست در برخی افراد حساس شود. خارهای سطح گیاه می تواند تحریک کننده پوست شما باشد، بنابراین استفاده از دستکش هنگام کار با گل گاو زبان قابل توصیه است. گل گاوزبان بعلت داشتن آلکالوئید برای زنان باردار و کودکان مضر می باشد.

نحوه تکثیر گاو زبان اروپايی

بذور گل گاوزبان طی 5 تا 21 روز و در دمای 21 درجه سانتیگراد جوانه می زنند. گل گاوزبان را می توان از اوایل تا اواخر بهار در داخل خانه یا مستقیما خارج از خانه پس از آن که خاک گرم شد کاشت. کشت در داخل خانه بطور معمول 4 تا 8 هفته قبل از کشت بیرون انجام می گیرد. بذور در عمق 3 سانتیمتر در سینی کشت یا گلدان حاوی خاک کمپوست دار کاشته شود. اطمینان حاصل شود که بستر کشت مرطوب باشد ( اما خیس نباشد). اطراف ظروف کشت را با پلاستیک بپوشانید تا جوانه زنی بهتر صورت گیرد. برای انتقال نشای گل گاو زبان دقت شود تا به ریشه های آن صدمه وارد نشود. اگر می خواهید کشت این گیاه را بصورت مستقیم در مکان اصلی انجام دهید بهتر است خاک مناسب را بخوبی شخم زده و بذور را کمی عمیقتر یعنی تا عمق 10سانتیمتری کشت کنید. 40 تا 50 سانتیمتر بین هر گیاه و بین ردیفها 60 تا 70 سانتیمتر فاصله قرار دهید و بخوبی آبیاری را انجام دهید. گیاهچه ها پس از جوانه زنی بسرعت رشد کرده و از علفهای هرز بخوبی قابل تشخیص می شوند.

منداب آلمانی گاوزبان آسای موی زبر سپستان فراموشم مکن