سموم دفع آفات گیاهان یا آفت کش ها مواد شیمیایی ای هستند که منشاء گیاهی، حیوانی یا مصنوعی دارند و برای از بین بردن یا دفع آفات گیاهان تولید می شوند تا از صدمه به سلامتی، تغذیه و آسایش انسان ها جلوگیری شود. این سموم اختراع جدیدی نیستند و بسیاری از تمدن های باستانی برای محافظت از محصولات خود در برابر حشرات و آفات از این سموم استفاده می کرده اند. سومری ها برای این کار از گوگرد عنصری استفاده می کردند. کشاورزان قرون وسطی هم با استفاده از آرسنیک و مس به آزمایش مواد شیمیایی بر روی محصولات کشاورزی خود می پرداختند. چینی ها از ترکیبات آرسنیک و جیوه برای مهار کردن شپش استفاده می کردند. یونانی ها و رومی ها هم روغن، خاکستر، گوگرد و چند ماده ی دیگر را برای محافظت خود، دام ها و محصولات کشاورزی شان در برابر آفات مختلف به کار می بردند.
سموم دفع آفات گیاهان انواع مختلفی دارند که هر کدام ویژگی های خاص خودش را دارد. این سموم را می توان از سه جنبه دسته بندی کرد:
1.    با توجه به نوع آفتی که مهار می کنند
2.    با توجه به شیمیایی یا غیرشیمیایی بودن
3.    با توجه به قابلیت تجزیه پذیری زیستی

1.    انواع سموم دفع آفات گیاهان با توجه به نوع آفتی که مهار می کنند

همانطور که اشاره شد هر یک از این سموم برای دفع آفات خاصی تولید می شوند و از همین نظر می توان آنها را به دسته های زیر تقسیم بندی کرد:
•    حشره کش ها
•    علف کش ها
•    جونده کش ها (جوندگانی مانند انواع موش)
•    باکتری کش ها
•    قارچ کش ها
•    لارو کش ها

2.    انواع سموم دفع آفات گیاهان با توجه به شیمیایی یا غیرشیمیایی بودن

این سموم یا مستقیماً از عناصر طبیعی گرفته می شوند و یا دارای منشاء شیمیایی هستند. بنابراین سموم دفع آفات گیاهان با توجه به منشاء مواد اولیه ی خود به دو گروه تقسیم می شوند:

الف. سموم دفع آفات گیاهان شیمیایی

سموم شیمیایی انواع مختلفی دارند که در ادامه به بعضی از آنها اشاره می کنیم:
•    آفت کش های ارگانوفسفره: بیشتر این سموم حشره کش هستند و روی دستگاه عصبی تأثیر می گذارند. سموم ارگانوفسفره در اوایل قرن نوزدهم تولید شدند اما تأثیرات آنها روی حشرات، که مشابه تأثیر آنها روی انسان ها است، در سال 1932 کشف شد. بعضی از این سموم آنقدر سمی هستند که در جنگ جهانی دوم به عنوان یکی از ترکیبات گاز اعصاب مورد استفاده قرار می گرفتند. با اینحال، این نوع سموم در طبیعت ماندگار نیستند.
•    آفت کش های کاربامات: این سموم هم روی دستگاه عصبی تأثیر می گذارند و چندین زیر دسته دارند.
•    حشره کش های ارگانو کلره: این سموم در گذشته رایج بودند اما بسیاری از آنها مانند دِدِت و کلرودین به دلیل تأثیرات مضرشان روی سلامت انسان ها و محیط زیست و همچنین ماندگاری شان در طبیعت از بازار جمع شده اند.
•    سموم پایروتیروئیدی: این سموم نسخه ی مصنوعی آفت کش طبیعی پایرترین هستند که در گل های داوودی وجود دارد. بعضی از سموم پایروتیروئیدی برای سیستم عصبی مضر هستند.

ب. سموم دفع آفات گیاهان زیستی (Biopesticides)

منظور از سموم و آفت کش های زیستی آن دسته از سموم دفع آفات گیاهان است که از مواد اولیه ی طبیعی مانند حیوانات، گیاهان، باکتری ها و بعضی از مواد معدنی خاص استخراج می شوند. سموم زیستی به سه گروه اصلی تقسیم می شوند:
•    سموم دفع آفات میکروبی: در این سموم از یک میکروارگانیسم (مانند باکتری، قارچ، ویروس و...) به عنوان عنصر فعال استفاده می شود. سموم دفع آفات میکروبی قابلیت از بین بردن آفات مختلفی را دارند اما هر یک از عناصر فعال آنها برای دفع یا از بین بردن یک یا چند آفت خاص به کار می رود.
•    محافظت کننده های گیاهی (PIPs): این دسته از سموم، موادی هستند که دارای خاصیت آفت کشی بوده و گیاهان آنها را از مواد ژنتیکی ای که به آنها اضافه شده تولید می کنند.
•    آفت کش های بیوشیمیایی: این آفت کش ها مواد موجود در طبیعتی هستند که از طریق مکانیسم های غیرسمّی آفات را مهار می کنند.

3.    انواع سموم دفع آفات گیاهان با توجه به قابلیت تجزیه پذیری زیستی

قابلیت تجزیه پذیری زیستی یکی از ویژگی های مهم سموم است که از این لحاظ در دو گروه قرار می گیرند:
•    الف. سموم دارای قابلیت تجزیه پذیری زیستی
سموم دفع آفات گیاهانِ دارای قابلیت تجزیه پذیری زیستی آن دسته از سمومی هستند که توسط میکروب ها و سایر ارگانیسم های زنده به ترکیبات بی ضرر تجزیه می شوند.
•    ب. سموم ماندگار در طبیعت
منظور از سموم دفع آفات گیاهان ماندگار در طبیعت سمومی است که تجزیه ی آنها ماه ها یا سال ها زمان می برد.