آمورفوفالوس تیتانوم

دانستنیهای علمی

آمورفوفالوس تیتانوم گونه ای از گیاهان گلدار از جنس Amorphophallus در خانواده گلشیپوریان است که شهرت آن به گل آذین بسیار بزرگ آن است که شاید بتوان آن را بزرگترین گل در جهان دانست (گیاه Talipot palm در بزرگی گل آذین میتواند با این گیاه رقابت کند) . این گیاه با عناوین مختلفی از جمله گیاه تیتان,گل مردگان,corpse flower,corpse plant,carrion flower شناخته میشود.

گیاه تیتان بومی غرب سوماترا است و در جا هایی یی که دارای جنگلهای انبوه و سنگ های آهکی باشد میتواند رشد کند. این گیاه معمولاً در باغ های گیاه شناسی معتبر و توسط مجموعه داران خصوصی در سراسر جهان کشت می شود.

نام "Titan Arum" که این گیاه بیشتر به آن شهرت دارد اولین بار توسط David Attenborough مجری و گوینده مستند تلویزیونی بی بی سی که از این گل و گرده افشانی آن فیلم برداری میکرد ابداع شد.

بزرگترین نمونه از این گل که در کتاب رکورد های گینس نیز به ثبت رسیده است با ارتفاع 3.1 متر (10 فوت و 2.25 اینچ) بلندی در تاریخ 18 ژوئن 2010 در ایالات متحده آمریکا به نمایش گذاشته شد.

در ظاهر، گل آذین گیاه طرحی از یک گل بزرگ را در ذهن تداعی میکند اما در واقع این به ظاهر گل , نوعی گل آذین سنبله به نام اسپادیکس (spadix) است. در گل آذین اسپادیکس ، تعداد زیادی گل نر و ماده بروی محوری گوشتی و ضخیم مجتمع شده اند و تمام این محور گوشتی را برگکی رنگین که با آن اسپات (Spathe) می گویند احاطه می کند .

خصوصیات - معرفی

گل آذین گیاه تیتان می تواند به بیش از 3 متر (10 فوت) ارتفاع برسد. ظاهر این گل به نظر می رسد که از یک گلبرگ بزرگ تشکیل شده باشد. این گل دارای وجه خارجی سبز رنگ بوده که پس از شکفتن وجه داخلی آن به رنگ قرمز کبود ظاهر میشود.

در گیاه تیتان ، اسپادیکس حدود 3 متر رشد می کند و بروی این گل آذین 3 متری هزاران گل قرار می گیرند . معمولاً 3 تا 4 هفته پس از رویش جوانه ، اسپات باز می شود ، اسپات تیتان در خارج سبز رنگ است ولی در قسمت داخلی قرمز تا بنفش تیره است . اسپات چند روز بیشتر باز نمی ماند وپس از آن محور اسپادیکس در مدت 3 تا 5 روز تخریب می گردد .

گرده افشانی این گیاه نیز در نوع خود بی نظیر است . گیاه بویی مشمئز کننده مانند لاشه پوسیده حیوانات تولید می کند که باعث جلب حشرات بویژه مگسها می شود . به علت همین بو است که گیاه تیتان را گل مردگان نیز می نامند . در واقع علت ایجاد این بو ، سنتز ترکیبات گوگرد دار در محور گل اذین است . نکته مهم اینجاست که ترکیبات گوگردی به راحتی در فضا پخش نمی شوند به همین جهت گیاه تیتان حجم زیادی از کربوهیدراتها ذخیره ای خود را می سوزاند و گرما تولید می کند ؛ بر اثر این گرما که در بخشهای راسی محور به 36 تا 38 درجه نیز می رسد ترکیبات گوگرد دار تبخیر شده و در هوا پخش می شوند و می توانند تا فواصل دورتری منتقل شده و حشرات بشتری را جلب کند ، این عمل میزان گرده افشانی موفقیت آمیز را افزایش می دهد .

گلهای ماده در گیاه تیتان ابتدا باز می شوند و یک تا دو روز پس از آن گلهای نر باز می شوند ؛ این عمل باعث می شود خود لقاحی در گیاه به حداقل ممکن برسد وخزانه ژنتیکی گیاه غنی تر گردد

اگر گرده افشانی با موفقیت صورت گیرد بروی محور , میوه ها ایجاد می گردند که با افتادن اسپات نمایان می شوند . میوه های رسیده ، قرمز ، نارنجی تا زرد هستند . رنگ میوه ها باعث جذب پرندگان می شود . پس از اینکه پرندگان میوه های تیتان را به مصرف رساندن ، بذر گیاه از طریق فضله پرنده دفع شده و به این ترتیب در محیط پراکنده می گردند .

غده زیر زمینی گیاه که گل آذین را ایجاد کرده بود ، پس از تولید بذر حجم زیادی از ذخیره غذایی و انرژی خود را از دست داده است و برای بازیافتن مجدد انرژی خود لازم است مجددا ترکیبات پر انرژی سنتز کند . اما در گیاهان که انرژی خود را از طریق خورشید و به واسطه فتوسنتز توسط برگها بدست می اورند لازم است پس از گلدهی , برگ ایجاد گردد . گیاه تیتان تنها یک برگ غول پیکر با طول حدود 6 متر ایجاد می کند که بی شباهت به یک درختچه نیست ! . برگ از غده زیر زمینی ایجاد می گردد و واجد دمبرگی قطور است , برگ به صورت منشعب با برگچه های سه قسمتی در انتهای دمبرگ تشکیل می گردند . پس از تشکیل برگ فتوسنتز اغاز شده و مواد پرانرژی سنتز شده به غده زیر زمینی رفته و در آنجا ذخیره می گردند پس از اینکه مواد به حد کافی در غده ذخیره شدند ؛ غده به مدت چهار ماه به حالت خفته درامده و پس از آن چرخه جدیدی آغاز شده و اسپادیکس جدیدی شکل می گیرد . توجه داشته باشید که ذخیره سازی مواد در غده زیرزمینی چندین سال به طول می انجامد , به همین جهت است که گل آذین گیاه را نمی توان همیشه در طبیعت مشاهده کرد

دمبرگ سبز رنگ برای جلوگیری از آسیب دیده گی خود شیوه ی جالبی را برگزیده است . گونه ای گلسنگ قهوه ای رنگ بروی دمبرگ این گیاه رشد کرده و باعث می شود رنگ سبز دمبرگ به قهوه ای تغییر یابد و دمبرگ به صورت تنه قطور درختی درآید که این باعث می شود تا حد زیادی از آسیب جانوران و تصادم آنها با دمبرگ گیاه جلوگیری کند .

نور مورد نياز زیاد آبياري و رطوبت مرطوب دماي مورد نياز 20 درجه سانتیگراد خاک مورد نياز خاک آهکی

نحوه تکثیر آمورفوفالوس تیتانوم

تکثیر تیتان در خارج از جنگلهای بارانی سوماترای اندونزی بسیار مشکل و اکثرا ناموفق است

سیب زمینی پا فیلی

اسپاتی فیلوم آبزی دیفن باخیا آلوکازیا - بابا آدم برگ انجیری