اسپاندیاس پیناتا

جنس Spondias یکی از گیاهان گلدار از خانواده ی Anacardiaceae می باشد. این جنس حدود 17 گونه دارد که 7 گونه ی آن متعلق به آمریکای جنوبی و نواحی گرمسیر آمریکای شمالی است و حدود 10 گونه از آن بومی نواحی گرمسیر آسیا می باشد. که نام عمومی اغلب آنها مامبین (mombin) می باشد. اغلب گونه های این جنس درختانی نیمه همیشه سبز به ارتفاع حدود 25 متر با برگ های مرکب شانه ای و با آرایش مارپیچی می باشند. میوه های آنها نیز از نوع شفت و به اندازه ی یک انبه ی کوچک است. حدود 10 گونه از این جنس، میوه های خوراکی تولید می کنند که این میوه ها توسط بومیان از گیاهان خودرو جمع آوری می شوند. گونه های مختلف این جنس عبارتند از: Spondias cytherea ، Spondias dulcis ، Spondias haplophylla ، Spondias indica ، Spondias lakonensis ، Spondias mombin ، Spondias pinnata ، Spondias purpurea ، Spondias radlkoferi ، Spondias tuberosa و Spondias venulosa .

گونه ی Spondias pinnata درختی به ارتفاع حدود 27 متر با برگ های مرکب، شانه ای، با آرایش متناوب، به طول 18 تا 20 سانتیمتر و با دمبرگی به طول 5 تا 15 سانتیمتر است که در انتهای شاخه ها قرار گرفته است. هر برگ حدود 4 تا 5 جفت برگچه دارد. هر برگچه دارای پهنکی به ابعاد 6-14 در 5-7 سانتیمتر، بیضی شکل تا کشیده، نوک تیز و دارای حاشیه ای یکپارچه است. گل ها به صورت خوشه ای در گل آذین های جانبی تشکیل می شوند. این گل ها به رنگ سفید، بدون دمبرگ و پلی گام هستند. میوه ها از نوع شفت، تخم مرغی شکل، معطر، به طول 1.5 تا 5 سانتیمتر و پهنای 1 تا 3.5 سانتیمتر دیده می شود. هر میوه حاوی یک تا سه بذر است. زمان گلدهی این گیاهان طی ماه های مارچ تا اپریل و زمان میوه دهی طی ماه های ژوئن تا دسامبر می باشد. گرده افشانی گل های این گیاهان توسط زنبورهای عسل و حشرات صورت می گیرد.

این گیاهان بومی نواحی گرمسیر آسیا از جمله، جنوب چین، شبه قاره هند، میانمار، تایلند، لائوس، ویتنام، مالزی، اندونزی، فیلیپین و جزایر سلیمان می باشند.

این گیاه، سرعت رشد متوسطی دارد. اگرچه نسبت به خشکی متحمل می باشد اما بارندگی و آبیاری متوسط و منظم می تواند در افزایش عملکرد و بهبود رشد گیاه مؤثر باشد.

 همچنین در نواحی خشک، جنگل های ساج، ساوان ها، خاک های آهکی، از نواحی پست تا ارتفاعات بیش از 500 متر بالاتر از سطح دریا نیز یافت می شوند. 

ار نظر نیاز نوری به آفتاب کامل و یا به همراه سایه ی پراکنده نیاز دارد. و خاک های به خوبی آبیاری شده را ترجیح می دهد. 

از برگ های این گیاهان به عنوان چاشنی استفاده می شود. این برگ ها دارای طعمی ترش بوده که برای پختن غذاهایی مانند کباب مورد استفاده قرار می گیرند. 

میوه های آنها نیز به صورت خام یا پخته شده به مصرف خوراکی می رسند. میوه های سبز و نارس دارای مزه ای ترش بوده که به عنوان سبزی یا چاشنی غذا مورد استفاده قرار می گیرند. میوه های رسیده و آبدار، بدون اسید هستند. ولی در برخی مواقع، پالپ های فیبری شده حتی در میوه های بسیار رسیده نیز ترش می باشند. میوه های رسیده دارای گوشتی به رنگ نارنجی مایل به زرد هستند. 

میوه های این قابض و همچنین سرشار از ویتامین ث هستند که برای درمان بیماری های ناشی از کمبود ویتامین ث مورد استفاده قرار می گیرند.

همچنین از این میوه ها برای درمان سوء هاضمه و ناراحتی های صفراوی استفاده می شود. 

از عصاره ی میوه برای درمان گوش درد استفاده می شود. 

پوست میوه در درمان درد شکم و اسهال های خونی کاربرد دارد.

عصاره حاصل از ریشه های این گیاهان برای تنظیم دوره های قاعدگی مفید می باشند.