Rosa Rubiginosaeglantine که به فارسی گل نسترن روبیجینوزا نامیده میشود، گیاهی از خانواده گل سرخیان بومی اروپا و غرب آسیا می باشد. نیاز های این گیاه عبارتند از نور: زیاد رطوبت: کمی مرطوب دمای محیط: نواحی نیمه گرمسیری خاک: خاک های غنی از هوموس و عناصر غذایی
خصوصیات - معرفی
"گل نسترن روبیجینوزا" یکی از گونه های رز یا گل سرخ و بومی اروپا و غرب آسیا است.
این گیاه به صورت درختچه ای خزاندار و با شاخ و برگ متراکم و انبوه بوده که تا حدود 2 تا 3 متر طول نیز رشد می کند. ساقه های آن نیز دارای تعداد زیاد و متعددی خار می باشند.
شاخ و برگ این گیاه دارای عطری قوی مشابه عطر سیب هستند.
برگ ها شانه ای و پرمانند، به طول 5 تا 9 سانتیمتر و دارای حدود 5 تا 9 برگچه ی گرد تا تخم مرغی شکل می باشند. حاشیه ی برگچه ها دندانه دار و دارای کرک های متعدد است.
گل ها حدود 1.8 تا 3 سانتیمتر قطر داشته و دارای پنج گلبرگ صورتی تا سفیدو تعداد زیادی پرچم زرد رنگ می باشند. این گل ها به صورت مجتمع و در دسته های 2 تا 7 تایی در خوشه های گل تشکیل می شوند. گلدهی نسترن روبیجینوزا از اواخر بهار تا اواسط تابستان است. این گل ها هرمافرودیت بوده (اندام های نر و ماده روی یک گل وجود دارند) و گرده افشانی آنها توسط زنبورهای عسل، پرندگان و دوبالان صورت می گیرد. این گل ها خودگشن می باشند.
میوه ها کروی شکل تا کشیده، قرمز رنگ و به قطر یک تا دو سانتیمتر بوده که به این میوه ها هیپ (hip) گفته می شود.
شرایط نگهداری گل نسترن روبیجینوزا
نور مورد نياز
زیاد
آبياري و رطوبت
کمی مرطوب
دماي مورد نياز
نواحی نیمه گرمسیری
خاک مورد نياز
خاک های غنی از هوموس و عناصر غذایی
|
این گونه از نسترن معمولاً در شرایط آفتاب کامل و در خاک های غنی از هوموس و مواد غذایی و مرطوب و به خوبی آبیاری شده، رشد بهتری خواهد داشت.
برای گلدهی بهتر، استفاده از کود و عناصر غذایی و نیز استفاده از مالچ در اواخر زمستان یا اوایل پاییز لازم است.
اگرچه این گیاهان برای گلدهی بهتر به شرایط آفتابی و خاک غنی از مواد غذایی نیاز دارند اما نسبت به خاک های فقیر و شرایط سایه نیز مقاوم می باشند.
خواص و کاربردهای دارویی و صنعتی
میوه نسترن شامل برخی از آنتی اکسیدان ها است. بعلاوه، این میوه، بخاطر دارا بودن ویتامین C در سطح بالا، در تهیه شربت، چای و نوعی مربا استفاده می شود. در بلغارستان گلبرگ ها را در تهیه شراب شیرین بکار می برند. در طب سنتی اتریش، جوشیده میوه نسترن برای درمان عفونت های ویروسی، نارسایی های کلیوی و مجاری ادراری مورد استفاده بود.
در طب سنتی ایران مورد توجه خاصی است. برای مثال، خواص زیر برای عرق نسترن ذکر شده است:
تقویت کننده قلب و اعصاب آرامبخش و رفع خستگی.
برطرف کننده عوارض کمبود ویتامین ث.
درمان ورم کلیه.
درد معده و اسهال.
دفع سنگ کیسه صفرا.
رفع بی خوابی.
در منطقه ارسباران آش نسترن غذایی محبوب است. نسترن وحشی را خیس کرده بعد از سه روز از آبکش رد می کنند. آب آبکش شده را جوشانده و کف آن را می گیرند. بعد برنج را اضافه می کنند. بعد از اینکه برنج پخت حبوبات پخته شده، میوه خشک را اضافه کرده بعد از یک ربع ساعت رشته و روغن را اضافه می کنند. وقتی که رشته پخت، آش آماده است.
مصرف خوراکی ميوه گل سرخ هيچ گونه مسموميتی ايجاد نمی کند و 100 گرم از آن حاوی بيش از 1200 ميلیگرم ويتامين Cمی باشد. مصرف مقادير کم آن هيچ عارضه ای در بر ندارد و در مورد مصرف مقدار زياد و طولاني آن هم گزارشی ارائه نشده است. در کتب اروپایی، مانند کميسيون E، عوارض مصرف مقدار زياد اين ميوه ناشناخته گزارش شده است.
البته کارگرانی که به طور مداوم در معرض ميوه های گلسرخ هستند، ممکن است دچار حساسيت و مشکلات تنفسی شوند. بعضی از اين عوارض در واقع، حساسيت نيستند، بلکه پرزهای ريز ميوه گل سرخ هستند که مانند پشم شيشه بر روی پوست تحريکات مکانيکی پوستی ايجاد می کنند.
نحوه تکثیر گل نسترن روبیجینوزا
تکثیر این گیاه به روش های مختلفی صورت می گیرد. یکی از روش های تکثیر آن از طریق کشت بذر می باشد. این بذرها اغلب حدود 2 سال پس از کشت جوانه می زنند. زیرا این بذرها برای جوانه زنی نیاز به گذراندن یک دوره ی گرما پس از یک دوره ی سرما دارند تا جنین بالغ شده و پوشش بذر نیز از بین برود. یکی از تیمارهای پیش جوانه زنی، خراش دهی بذرها و قرار دادن آنها به مدت 2 تا 3 هفته در مخلوط پیت با دمای 27 تا 32 درجه سانتیگراد است. سپس بذرها را به مدت 4 ماه در دمای 3 درجه سانتیگراد نگهداری می کنند. این عمل به سرعت جوانه زنی بذرها کمک می کند.
روش دیگر تکثیر این گیاه استفاده از قلمه های چوب نیمه سخت در پاییز می باشد. در این روش قلمه هایی به طول 20 تا 25 سانتیمتر تهیه کرده و در محیط مناسب ریشه زایی در گلخانه کشت می کنند. پس از ریشه دار شدن قلمه ها، آنها را در فصل بهار به زمین یا گلدان های اصلی منتقل می کنند.
همچنین این گیاهان را از طریق تقسیم پاجوش ها و نیز خوابانیدن نیز می توان تکثیر نمود.