گل اطلسي

دانستنیهای علمی

گل اطلسي گیاهی است یكساله كه در صورت فقدان وجود دمای پائین به صورت گیاهی چندساله رویش خواهد كرد از جنس Petunia و خانواده سولاناسه (Solanaceae)بومی آمریکایی جنوبی معمولاً دارای گل های دو رنگ ترکیبی است. این گل محبوب نام خود را از کلمه فرانسوی petun به معنی "تنباکو" گرفته است.

خانواده سولاناسه را در فارسي تحت نام خانواده سيب زميني مي­شناسند. گياهان زينتي اين خانواده شامل فلفل زينتي، داتوره، توتون زينتي و گل اطلسي میشود.

خصوصیات - معرفی

گل اطلسي از گیاهان حساس به سرما به‌شمار می‌رود و گیاهی است كه بعد از استقرار رشد نسبتاً سریعی دارد و ارتفاع آن ممكن است به بیش از 60 سانتیمتر برسد. ساقه‌های آن بلند، پرزدار و منشعب بوده و این رشد زیاد عموماً به آن ظاهری متراكم می‌دهد.

اطلسی تنوع ارقام بیشماری داشته و هر ساله انواع جدیدتری به بازار می‌آید. گل‌های شیپوری بزرگی به رنگ‌های سفید، قرمز، بنفش، صورتی، زرد و ابلق و حتی اخیراً سیاه دیده می‌شوند و در طول تابستان و پائیز از اواخر خرداد تا آبان ماه بسته به شرایط آب و هوایی می‌تواند گلدهی داشته باشد.

اطلسی از لحاظ نوع گل ممكن است كم‌پر یا پر از پر باشد. از نظر ارتفاع گیاه نیز دو نوع پاكوتاه و پا بلند دارد. در نوع پاكوتاه گیاه به ارتفاع 10تا 15 سانتیمتر می‌رسد و بوته پرگل و پر شاخ و برگ است گل‌های درشت و پرپری داشته و بیشتر مناسب كشت در حاشیه است و در اطلسی نوع پا بلند، ارتفاع گیاه ممكن است به بیش از 60 سانتیمتر برسد. به سبب گلدهی زیاد و عادت رشدی، چه به صورت تكی یا همراه با گیاهان دیگر بسیار مناسب كشت به عنوان گیاهان آویزان در گلدان یا جعبه است.

معمولا اطلسي در نقاطي كه تابستانش سرد و مرطوب باشد عمل نميآيد كه در اين شرايط بوته قوي ميشود و شاخه هاي بلندي ايجاد ميكند ولي خيلي كم گل ميشود .

اطلسي معمولي يا ديپلوئيد به راحتي كپسول­هاي درشتي از بذر توليد مي­كند و بذرهاي ريز موجود در آن بسرعت قابل جوانه زدن و كشت و كار هستند. بعد از برداشت بذرها 4 تا 6 سال قابل كشت مي‌باشند. اما اطلسي­ تريپلوئيد كه پرچم­هاي آن به گلبرگ تبديل شده بذر توليد نمي­كند بلكه تكثيرش از طريق رويشي صورت مي­گيرد.

شرایط نگهداری گل اطلسي

نور مورد نياز خیلی زیاد آبياري و رطوبت کمی مرطوب دماي مورد نياز 16 درجه سانتیگراد خاک مورد نياز خاک باغچه

گیاهان پیازدار به خاك های سبك احتیاج دارند. برای آماریلیس مناسب ترین بستر مخلوطی است از رس، ماسه، كود حیوانی پوسیده و خاكبرگ. این مواد را به نسبت مساوی با هم مخلوط كنید.

گل اطلسي گیاهی است تا حدودی گرما دوست و روشنایی پسند. نور مستقیم آفتاب باعث شكوفایی گلهایش می گردد. مراقب باشید وقتی خاك خشك شد به آن آب بدهید.

فقط زمانی به آن كود دهید كه عمر گل هایش تمام شده باشد. بعد از پایان دوره گل دهی هر پانزده روز یكبار به آن كود بدهید. از پاییز كه گیاه استراحت زمستانه را آغاز می كند كوددهی را قطع كنید.

اواخر تابستان یا اوایل پاییز برگهایش زرد می شوند. جای نگرانی نیست زیرا دیگر موقع استراحت گیاه است، اما پیازهایش سرحال و سالمند.

مناسب ترین درجه حرارت برای بیدار شدن آماریلیس از خواب زمستانه، حرارتی معادل 16 تا 18 درجه سانتیگراد است. در شرایط معمولی (در فضای باز) در اوایل بهار كه درجه حرارت به 16 تا 18 درجه سانتی گراد می رسد به آرامی آبیاری را شروع كنید (همه روزه به آن آب دهید). اما قبل از آبیاری، خاك های سطحی گلدان را عوض كنید.

با یك ابتكار و كمی صرف وقت می توانید آماریلیس را در فصل زمستان به گل دهی وادار كنید. به این ترتیب كه پیاز آماریلیس را برای مدت یك شبانه روز در آب ولرم قرار دهید. سپس پیاز را داخل گلدانی كه در آن ماسه ریخته اید بكارید (نیمی از پیاز خارج از ماسه باشد). ماسه را با مقدار كمی آب مرطوب نمایید و روی آن را با پاكت بپوشانید و در محل گرم (نزدیك بخاری یا شوفاژ) نگهداری كنید. همه روزه پاكت را بردارید و به گلدان كمی آب دهید. در این صورت شاخه گل دهنده بهتر رشد می كند. پاكت را از روی گلدان بردارید و گلدان را به محل پر نور منتقل كنید. هر قدر به زمان گل دهی نزدیك می شوید فواصل آبیاری را بیشتر كنید (دو روز در میان و در موقع گل دهی سه روز در میان)

تمیز كردن بوته و چیدن گل‌های خشك همیشه به ظاهر زیبای گیاه كمك می‌كند، بعلاوه این عمل دوره گل‌دهی آن را طولانی‌تر می‌كند.

مقابله به آفات گل اطلسي

یكی از آفات مهم آماریلیس، كنه پیاز است. این حشره سفید رنگ، هشت پا دارد. كنه پیاز به پیاز گل خسارت می زند و موجب كم شدن رشد و زردی برگ ها می شود. ضمناً گل دهی گیاه متوقف می شود. برای حفاظت گیاهان از كنه ها، سمومی بنام كنه كش وجود دارند كه می تواند مورد استفاده قرار گیرد. نگهداری پیاز گل در محل خنك و خشك موجب پیشگیری از انتشار این آفت می شود.

حشرات ریز دیگری به برگ ها حمله می كنند. در صورت مشاهده آفات ِ برگ خوار گلدان را از اتاق خارج كنید و روی برگ ها حشره كش بزنید.

گاهی آماریلیس در شرایط نامطلوب دچار بیماری می شود، مهمترین این بیماری ها، بیماری لكه برگی است. این بیماری كه عامل قارچی دارد موجب ایجاد لكه های قهوه ای رو برگ می گردد. با استفاده از سموم قارچ كش عوامل بیماری زا را از بین ببرید.

نحوه تکثیر گل اطلسي

گل اطلسی به دو روش به‌وسیله بذر و یا از راه قلمه تكثیر پیدا می‌كند. بذرهای اطلسی را در اواخر بهمن تا اوایل اسفند در گلخانه می‌كارند. در زمان انتقال در اواخر بهار گیاه را با خاك از گلدان بیرون آورده و در باغچه به فواصل 25 سانتیمتر برای انواع پاكوتاه و كمی بیشتر برای انواع پا بلند می‌كارند. رشد اولیه آنها بعد از جوانه‌زنی بذر بسیار كند است و از این‌رو دوره پرورش نشاء آن نسبتاً طولانی و حدود 12-10 هفته است. بذرها بایستی سطحی كاشته شده و نیاز به نور دارند و نباید عمقی كشت شوند و به آبیاری بارانی ظریف و به صورت مرتب نیاز دارد. در تكثیر به روش قلمه كه مخصوصاً برای انواع پرپر استفاده می‌شود قلمه‌های 15-10 سانتیمتری از ساقه‌های نسبتاً ضخیم گیاه را جدا كرده و در شن یا خاك كشت كرده و این قلمه‌ها می‌توانند در چند ماه بعد گلدهی مناسبی داشته باشند. وقتی قلمه در تابستان گرفته شود، گیاهان به منظور رشد و گلدهی نیاز به نگهداری در فضای بسته جهت محافظت از سرما را دارند تا طی زمستان به گل روند.

تاجریزی سیاه تنباکو زینتی تزیمبالو نارانجیلا