درخت کاری

دانستنی های علمی:

کارى نامى مشترك براى يك درخت و يك گياه علفى است. درخت كارى در مناطق گرمسيرى جنوب شرق آسيا می رويد، داراى برگهايى معطر است و به عنوان چاشنى در پخت و پز كاربرد دارد. اين چاشنى در طب سنتى از جايگاه ويژه اى جهت بهبود ناراحتی هاى دستگاه گوارش و درمان بيمارى قند خون برخوردار بوده است و اثرهاى ضد التهابى و آنتی اكسیدانى آن ثابت شده است. كارن ماده شيميايى اصلى برگ كارى و مسئول بو و مزه آن شناخته شده است.

واژه كارى در تاميل  مهم ترين زبان جنوب هند  به معنى سوپ يا سُس است. در جنوب هند ادويه كارى در رنگ هاى سرخ، زرد و سبز سر سفره ها همراه نان يا برنج خورده مى شود كه البته بجز كارى مواد ديگرى را نيز دربردارد. در دهه هاى اخير استفاده از اين چاشنى نه تنها در كشورهاى نزديك هند بلكه در اروپا نيز رواج يافته است.

خصوصیات گیاهشناسی:

"کاری" درختی کوچک، با ارتفاع 4 تا 6 متر و قطر تنه 40 سانتیمتر می باشد. برگ ها معطر و شانه ای، دارای 11 تا 21 برگچه، که هر برگچه حدود 2 تا 4 سانتیمتر طول و 1 تا 2 سانتیمتر عرض دارد. این گیاه گل های سفید و بسیار کوچکی تولید می کند. گل ها خودگرده افشان بوده و میوه ای سته ای و براق که دارای یک بذر برزگ است تولید می کند. اگرچه پالپ میوه ی این گیاه خوراکی است و طعم شیرینی نیز دارد، اما نه پالپ و نه بذر این میوه برای اهداف آشپزی استفاده نمی شود. 

شرایط محیط رشد:

این درخت برای رشد به آفتاب کامل تا نیمه سایه نیاز دارد. خاک هایی با پی اچ 5.6 تا 6 را می پسندد. در طول ماه های گرم باید آبیاری به طور منظم صورت گیرد ولی در طول فصول سرد سال نباید گیاه آبیاری شود. 

خواص درمانی و کاربردهای صنعتی:

پودر کاری محتوای مواد بیوشیمیایی است که ریشه موها را محکم کرده و شادابی پوست سر را افزایش می دهد. همچنین می توان مقداری برگ کاری له شده را با روغن نارگیل مخلوط کرد و از آن به عنوان تونیک ضد سفید شدن مو استفاده کرد.

بخش خوراکی این گیاه برگ آن است. این برگ‌ها، براق، معطر و کمی تلخ هستند. از این ادویه در غذاهای هندی، در انواع سالاد‌ها و غذاهای تُند استفاده می شود. این برگ ها معمولاً به پیاز خرد شده اضافه شده و در مراحل اولیه آشپزی در روغن سرخ می‌شوند.

این گیاه به بهبود عملکرد معده و روده کوچک کمک می کند. کاری ترشح شیره های گوارشی را تسهیل می کند. همچنین بو، مزه، عطر و ظاهر آن در غذا ترشح بزاق را افزایش می دهد، که این اولین گام در پروسه هضم غذاست. برگ های کاری همچنین با خاصیت مسهل خود از یبوست جلوگیری می کنند.

مشکلِ بی اشتهایی یا بی مزگی و خشکی دهان (که ناشی از تب باشد) را می توان به سادگی با یک فنجان دوغ که به آن کاری، نمک و زیره اضافه کرده اید، بر طرف کنید. دوغ به همراه کاری گوارش را بهبود می بخشد.

برگ کاری اسهال، اسهال خونی و حرکات ناشناخته ایدیوپاتیک را درمان می کند. این گیاه ضد اسهال نیست اما جای تعجب است که این اختلالات را تا حد زیادی بهبود می بخشد.

استفاده از پودر پوست تنه درخت کاری نیز می تواند به کاهش درد کلیه ها کمک کند. همچنین خاکستری شدن زودرس مو‌ها نیز قرن هاست که به وسیله برگ کاری مورد مداوا قرار می گیرد.

زمینه مصرف گیاه:

بهبود عملکرد معده و روده کوچک؛ جلوگیری از یبوست؛ رفع بی اشتهایی یا بی مزگی و خشکی دهان؛ رفع تهوع، استفراغ خشک، عدم تحمل مواد غذایی و سایر علائم مشابه؛ درمان اسهال، اسهال خونی و حرکات ناشناخته ایدیوپاتیک؛ کاهش وزن و بهبود دیابت؛ کاهش درد کلیه ها؛ کنترل ریزش مو.

تركيب هاى شيميايى

هر صد گرم برگ كارى شامل 66 گرم رطوبت،6.1 گرم پروتيين، 1 گرم چربى، 16 گرم کربوهیدرات، 4.2 گرم مواد معدنی ازجمله كلسيم، فسفر و آهن است و ويتامين هايى همچون نيكوتينيك اسيد ويتامين B5 و ويتامين C نيز در آن وجود دارد.

از تقطير عصاره برگ كارى در فشار زياد، مايع روغنى فرّارى به دست مى آيد كه تجزيه آن به كمك روش هاى دستگاهى، وجود 39 تركيب شيميايى را در آن نشان مى دهد. مهم ترين اين تركيب ها را 3-كارن به مقدار 54 درصد، و كاريوفيلن به مقدار 9 درصد تشكيل مى دهند.

برخى از تركيب هاى روغنى موجود در كارى عبارتند از: بتافلاندرن ، بتا الِمِن ، ليمونن، آلفاسِلينن ، آلفاپينن، بتاپينن و... گفتنى است كه بسته به محل رويش درخت كارى، مقدار اين تركيب ها در برگ كارى متفاوت است چنان كه در شمال هند مقدار آلفافلاندرن، آلفا و بتاپينن موجود در برگ ها بيش تر است درحالى كه در درخت هاى جنوب هند آلفا  سلنين و آرومادندرن بيش تر وجود دارد.

3- كارن مايعى بى رنگ، با بويى شيرين است كه چگالى كم تر از آب دارد. اين ماده با گونه هاى كاهنده در جريان واكنشى گرماده، گاز هيدروژن توليد مى كند. هم چنين در حضور كاتاليزگرهاى اسيدى در واكنش هاى افزايشى و گرماده به توليد پلىمر مى پردازد.

كاريوفيلن يكى ديگر از اجزاى موجود در برگ كارى است. اين ماده مانند ديگر اعضاى خانواده خود ترپن ها دستخوش واكنش اكسايش و نوآراى قرار می گيرد. اين تركيب از اجزاء اصلى روغن ميخك، شاهدانه، رزمارى و فلفل سياه است و از خود اثر ضدالتهابى نشان مى دهد.

از گل اين درختچه اسانسى استخراج می شود كه به عنوان طعم دهنده در شيرينى، بستنى، آدامس و نوشابه استفاده می شود. مواد اصلى موجود در گل و ساقه اين گياه را ليمونن و لينالول تشكيل می دهند كه خاصيت ضد قارچ از خود نشان می دهند.

ليمونن و لينالول نيز ازجمله مونوترپن ها به شمار مى روند و در عصاره بيش تر ميوه ها و سبزيجات يافت مى شوند. مونوترپن ها داراى دو واحد ايزوپرن هستند. اكسايش و نوآرايى آن ها به تشكيل خانواده اى از تركيب ها با عنوان مونوترپنوييدها مى انجامد.

ليمونن يك مونوترپن تك حلقه اى است و در اسانس ليموترش، پرتقال، زيره و شويد وجود دارد و عامل طعم تلخ ليمو و مركبات به شمار مى رود. اين تركيب كه از سرطان سينه، كبد و ريه جلوگيرى می كند از واكنش حلقه زايى گرانيل پيرو فسفات به دست مى آيد.

لينالول يك مونوترپن خطى است كه از واكنش هاى افزايشى همراه با اكسايش و نوآرايى تشكيل می شود. هر دو انانتيومر راستگرد و چپگرد لينالول در طبيعت مشاهده شده است. لينالول در تهيه بسيارى از فراورده هاى بهداشتى همچون صابون، شامپو و محلولهاى شست و شو كاربرد دارد. بنابه پژوهشها بوييدن اين ماده، از شدت اضطراب در جانوران آزمايشگاهى می كاهد.

تکثیر:

تکثیر این گیاه از طریق کشت بذر صورت می گیرد. بذور برای کشت باید کاملا رسیده و تازه باشند. از بذور خشک شده و چروک خورده جهت کشت استفاده نمی شود. می توان کل میوه را کشت کرد، اما بهتر است قبل از کشت پالپ میوه از بذر جدا گشته و بذور کشت گردند.