تکثیر:
برای تهيه بذر مناسب در زمان كامل شدن بذر گياه (مرداد ماه) اقدام به جمع آوری بذر از پايه های قويتر نموده و پس از بوجاری و جدا كردن كاه و كلش، آن را در شرايط مناسب تا زمان كاشت نگهداری می نمايند. بذر خوب بايد دارای قوه ناميه و قدرت جوانه زنی بالا باشد. بذر گياه كرفس كوهی نگهداری شده در شرايط انبار در سال اول به خوبی جوانه می زند ولی در سال های بعد از قدرت جوانه زنی آن كاسته می شود. به نظر می رسد پس از گذشت 3 سال بذر انبار شده اين گياه در بيش از 80 درصد موارد فاقد قدرت جوانه زنی باشد.
به طور كلی بذر کرفس کوهی بايد در محل سرد و خشك نگهداری شود تا قوه ناميه آن از بين نرود. در مواردی كه درجه حرارت و رطوبت محل نگهداری بذر بالا باشد، قسمت اعظم مواد غذایی ذخيره شده در بذر به علت فعاليت و تنفس بيشتر آن مصرف شده و پس از كشت، بذر قادر به جوانه زدن نمی باشد. آفت انباری بذر گياه كرفس كوهی نوعی مگس بذرخوار می باشد كه بايد از فعاليت آن توسط سموم مناسب جلوگيری نمود. اين آفت ذخيره مواد غذایی موجود در بذر را مصرف نموده و به اين ترتيب بذر را فاقد قدرت جوانه زنی می نمايد.
با توجه به اينكه بذرهای جمع آوری شده از پايه های قوی و سالم دارای جنين بزرگتر و مواد ذخيره ای بيشتری می باشند، توصيه می گردد بذر مورد نياز هميشه از گياهان سالم، قوی و شاداب جمع آوری شود. همچنين بذر بسياری از گونه های وحشی پس از بلوغ احتياج به يك دوره استراحت دارد تا تركيبات بازدارنده جوانه زنی با گذشت زمان و در شرايط انبار تجزيه شده و گياه آماده جوانه زنی شود. حال آنكه براساس تجربه های موجود، بذرهای كشت شده كرفس كوهی در سال اول به خوبی جوانه زده و به نظر می رسد كه نيازی به دوره استراحت برای بذر اين گياه نباشد.
بذر گياه كرفس كوهی برای جوانه زدن نياز به دوره سرمادهی به منظور خارج شدن از حالت كمون دارد. با توجه به اينكه در منطقه زاگرس مركزی حداقل به مدت 4 يا 5 ماه در سال دوره يخبندان وجود دارد اين فرآيند به صورت طبيعی انجام می شود. بنابراين بذر اين گياه بايد در فصل پاييز و قبل از شروع دوره يخبندان و بارندگي های پاييزه كشت شود.
كشت كرفس كوهی به هر دو صورت مخلوط و تك كشتی امكان پذير است، اما با توجه به مدتی كه طول می كشد تا گياه كرفس كوهی به محصول برسد (حداقل 3 سال) و بدون استفاده بودن زمين در اين مدت، می توان كشت اين گياه را به همراه گياهان دارويي كه زودتر به محصول می رسند و يا گياهان علوفه ای كه امكان برداشت آنها به وسيله دست وجود دارد، انجام داد.
بعد از انجام كشت پاييزه بذر كرفس كوهی، جوانه های گياه در فروردين ماه از زير خاك بيرون می آيند. برگ های اوليه بعد از چند روز كامل می شوند. در اين مرحله ريشه گياه هنوز به حالت دوكی شكل خود نرسيده و عمق آن حداكثر به 5 سانتیمتر می رسد. بعد از گذشت حدود 20 روز برگ جديد را با حاشيه مضرس و بريده بريده می توان ديد. در اين مرحله ريشه گياه، دوكی شكل شده و عمق آن بالغ بر 15 سانتيمتر می شود. در صورتی كه آبياری انجام نشود، رشد گياه از اين مرحله به بعد چندان زياد نبوده و گياه تقريباً در پايان ارديبهشت ماه شروع به زرد شدن می كند. در اين مرحله ريشه گياه بسته به بافت خاك حداكثر 20 سانتيمتر عمق پيدا كرده است.
اگر به زمان رويش كرفس كوهی نيز دقت شود، اين زمان مطابق با شروع زمان ذوب شدن برف ها بوده و تا زمانی كه آب حاصل از ذوب برف ها وجود داشته باشد، اين گياه سبز است و به رشد رويشی خود ادامه می دهد. پس از گرم شدن هوا و با تمام شدن رطوبت سطحی خاك، گياه به گل می رود. در زمان گلدهی برگ های گياه كاملا خشك شده اند.
اما در سال دوم، رشد رويشی گياه كرفس كوهی با ظهور 2 يا 3 برگ شانه ای آغاز شده و تا پايان فصل رويش، ارتفاع اين برگ ها حداكثر به 10 تا 15 سانتيمتر می رسد. در طول سال دوم قطر ريشه گياه به حداكثر يك سانتيمتر و عمق آن با توجه به شرايط خاك حداكثر به 30 سانتيمتر می رسد.
در سال سوم، رشد رويشی گياه كرفس كوهی با برگ های شانه ای آغاز و ارتفاع گياه به حدود 20 تا 25 سانتيمتر بالغ می گردد. در این مرحله اندام غده مانند در قسمت يقه گياه ديده می شود. در اين هنگام می توان با نزديك شدن به پايان رشد رويشي گياه كرفس كوهی، برگ ها و ساقه گياه را از ارتفاع نزديك به يقه قطع كرد و مورد استفاده قرار داد. البته شایان ذكر است اين مراحل از تغييرات محيطی و آب و هوایی و شرايط خاك متأثر شده و ممكن است شرايط رشد رويشی گياه كرفس كوهی در طول سال های اول تا سوم با شرايط فوق الذكر متفاوت باشد.
|