سِنتِلا

خصوصیات گیاهشناسی:

"سِنتِلا" گیاهی علفی، کوچک و یکساله از خانواده چتریان است که بومی زمین های مرطوب آسیاست. این گیاه به عنوان یک گیاه دارویی در طب سنتی هند، آفریقا و چین کاربرد دارد. 

سنتلا معمولاَ در نواحی گرمسیری و زمین های باتلاقی رشد می کند. ساقه های این گیاه بلند و باریک و دارای استولون های رونده ای به رنگ سبز تا سبز مایل به قرمز است که گیاهان را به یکدیگر متصل می کند. برگ ها به رنگ سبز، صاف و صیقلی، دارای نوک گرد و رگبرگ های پنجه ای می باشند. این برگ ها دارای رگبرگ هایی به طول 2 سانتیمتر هستند. ساقه های زیرزمینی حاوی ریزوم هایی است که به صورت عمودی و به سمت پایین رشد می کنند. این ساقه های زیرزمین یا ریزوم ها کرم رنگ بوده و پوشیده از ریشه های مویین هستند. 

گل ها به رنگ سفید یا صورتی یا قرمز، کوچک، چتری و نزدیک به سطح زمین هستند. هر گل در بخش هایی در دو براکته ی سبز رنگ محصور می شود. گل های هرمافرودیت در اندازه های بسیار کوچک و مینیاتوری دیده می شوند (کمتر از 3 میلیمتر). هر گل دارای 5 پرچم و 2 خامه است. میوه مشبک و مجزا می باشد.

محصول در طول سه ماه بالغ و آماده برداشت خواهد شد و تمام پیکر گیاه اعم از اندام های هوایی و ریشه ها، بصورت دستی برداشت می شوند.

شرایط محیط رشد:

سنتلا بیشتر در نواحی باتلاقی و مرطوب رشد می کند. این گیاه در هندوستان و جنوب شرقی آسیا، زمین هایی با آلودگی های بالای باکتریایی را تحمل می کند. حتی ممکن است بر روی فاضلاب ها نیز رشد کند. به دلیل اینکه سنتلا گیاهی آبدوست است بنابراین به آلاینده های موجود در آب حساس بوده و به راحتی این آلاینده ها را در خود حل کرده و در ترکیب خود قرار می دهد. 

خواص درمانی و کاربردهای صنعتی:

برگ های سبز سنتلا به عنوان غذا در سریلانکا مصرف می شوند و همچنین به عنوان ادویه و نیز همراه با برنج طبخ می گردند. برگ های این گیاه در برخی کشورها به عنوان سالاد و یا حتی نوشیدنی نیز کاربرد دارند. 

برخی تحقیقات نشان داده که این گیاه سبب سنتز کلاژن در پوست می گردد بنابراین جهت التیام و ترمیم زخم ها می تواند بسیار مفید واقع گردد. گیاه سنتلا مملو از رشته های سلولی است که باعث سنتز سلول های پوست و تحریک ساخت کلاژن می شود. ساخت کلاژن باعث سلول سازی و در نهایت نوسازی سلول می شود. در نتیجه این اقدامات، پوست صاف، درخشان، سفت و جوان به نظر می رسد. 

همچنین گیاه سنتلا موجب تقویت عروق آسیب دیده از طریق بازسازی بافت هم بند و کاهش شکنندگی عروق می شود. این گیاه کراتینیزاسیون پوست را افزایش داده و جهت التیام زخم و جراحات پوستی کاربرد دارد. 

ترکیبات شیمیایی:

سنتلا بیشترین میزان تری ترپنوئیدهای پنتاسیکلیک شامل: آسیاتیکوزید، براموزید، آسیاتیک اسید، برامیک اسید یا مادکاسیک اسید را دارا می باشد. ترکیبات دیگر موجود در آن شامل سنتلوز، سنتلوزید و مادکاسوزید می باشد.

این گیاه دارای ساپونین ها، هِرساپونین و باکوزیدهای A و B است. که خواص آرام بخشی و تکسین دهندگی و همچنین درمان برخی بیماری های قلبی را به این گیاه می دهد. 

تکثیر:

تکثیر سنتلا توسط ساقه های رونده یا استولون ها و همچنین توسط کشت بذرها صورت می گیرد.