زرشک خوراکی

دانستنیهای علمی

Berberis vulgaris (زرشک) درختچه ای است در خانواده Barberry که بومی  مرکز و جنوب اروپا ،شمال غربی آفریقا ، غرب آسیا و شمال آمریکا می باشد .
این درختچه در ایران بسیار زیاد می باشد به ویژه در خاک های آهکی خراسان، آذربایجان، گیلان ، مازندران، تهران و فارس.
ایران بزرگترین تولید کننده زرشک در جهان می باشد.
منطقه اصلی کشت زرشک در ایران خراسان جنوبی است.
میوه این گیاه که همان زرشک می باشد خوردنی است و به خاطر طعم خوب و مزه ترشی که دارد به طور گسترده در پخت و پز استفاده می شود.
از برگهای جوان این درختچه می توان چای درست کرد.
این درختچه کاربرد زینتی نیز دارد : درخچه های زرشک به خاطر گلهای زیبای زرد تا نارنجی و میوه های قرمز رنگی که دارد ، در طراحی فضای سبز بسیار مورد استفاده می باشد.

خصوصیات - معرفی

زرشک گیاهی چند ساله با برگ های همیشه سبز می باشد که به صورت بوته می باشد .
ارتفاعی بین 3 تا 6 متر دارد و گلهایی منظم به صورت خوشه دارد که هر گل 4 تا 6 کاسبرگ پراکنده دارد
گل ها هم نر هستند هم ماده و گرده افشانی توسط حشرات انجام می شود .
زرشک گیاهی خود بارور است.
شاخه های این گیاه در جوانی زرد و یا قرمز مایل به قهوه ای هستند که از یک سال به بالا قهوه ای و سپس خاکستری و بعد سیاه می شوند.
برگها چرمی شکل هستند.
میوه این درختچه قرمز رنگ و بیضی شکل بوده به طول 6 تا 12 میلی متر و قطر 6 تا 9 میلی متر.
زرشک یا همان میوه این گیاه در آخر تابستان یا پائیز می رسد و میوه ای ترش مزه و سرشار از ویتامین C می باشد.

شرایط نگهداری زرشک خوراکی

نور مورد نياز متوسط آبياري و رطوبت مرطوب دماي مورد نياز تا دمای 5 را تحمل می کند درجه سانتیگراد خاک مورد نياز خاک شنی ،لومی متوسط،گچی و رسی خوب زهکشی شده

نگهداری:
دمای مناسب برای این گیاه 20 درجه است و تحمل یخبندان و سردی هوا را ندارد وبهتر است دما از 5 درجه سردتر نباشد.
خاک مناسب:خاک لومی ، رسی ، گچی مرطوب و خوب زهکشی شده می باشد.
به طور کلی این گیاه خاک گچی و موقعیت آفتابی را ترجیح می دهد.

مقابله به آفات زرشک خوراکی

خواص خوراکی زرشک: مصرف طبی زرشک به دورة مصر باستان می رسد که فراعنه و ملکه ها، این گیاه را با تخم رازیانه به منظور درمان طاعون مصرف می کردند. امروزه، گفته میشود این گیاه درد مفصلی، روماتیسم و تورم ناگهانی پسوریازیسرا تسکین می بخشد. انواع عفونتهایی که زرشک می تواند در درمان آنها مؤثر واقع شود عبارت است از: عفونت گلو، مجاری ادراری، مجاری معده ای- روده ای، ریه ها، عفونتهای مخمری و اسهال. سبوس ریشه و ساقه این گیاه خاصیت درمانی دارد. ریشه وساقه این گیاه زردرنگ است و اروپاییها و آمریکای شمالی برای رنگ آمیزی لباس از آن استفاده می کردند. اما ترکیبات موجود در سبوس این گیاه زرشک را به عنوان یک گیاه درمانی مطرح کرده است. سبوس و پوسته این گیاه درمانی مطرح کرده است. سبوس و پوسته این گیاه حاوی الکالوئید هست، که به عقیده برخی از افراد آنتی بیوتیک است و به عقیده متخصصان طب گیاهی سبب تحریک خاصیت ضد عفونی غشای مخاطی بدن میشود. به منظور پی بردن به این ادعا، اگر قطره ای زرشک را روی زبان خود بگذارید، دهان شما آبکی خواهد شد. این بدان معنا نیست که زرشک طعم خوبی دارد، بلکه این گیاه تقریباً تلخ است بلکه به گفته کارشناسان طب گیاهی، وقتی دهان شما آبکی میشود سبب میشود که بتوانید با عفونت مبارزه کنید. این گیاه در اثر تحریک بخشهایی از سیستم ایمنی بدن این اثر را بر جای می گذارد. معرفی گیاه زرشک گلی است که طول آن به 9 پا می رسد، و دارای شاخه های خاکستری است. برگهای آن دارای دندانه های سونی است. بین ماههای آوریل و ژوئن غنچه ها و گلهای زرد روشن از آن جوانه می زنند. این غنچه ها و گلها در فصل پاییز رنگ قرمز گیلاسی به خود می گیرند که به صورت بوته های خمیده رشد می کنند. می توانید از زرشک رسیده برای تهیه مربا استفاده کنید، یا آنرا همانند "قرقاط" مصرف کنید. زرشک کمی ترشتر است ولی به اندازه قرقاط تلخ نیست. ترکیبات گیاه سبوس و ریشة زرشک حاوی انواع بسیاری از مواد شیمیایی به نام "آلکالوئید ایزوکینولین" است. دانشمندان و محققان این ترکیبات را در طول سالیان متمادی مورد تحقیق و بررسی قرار داده اند، و پی بردند که آنها در واقع خواص آنتی بیوتیکی دارند. برخی از آنها باعث پایین آوردن تب، کاهش تورم و فشار خون شده و به تنظیم ضربان قلب و انقباض عضلات قلب کمک می کنند. اشکال موجود زرشک در شکل چای، کپسول، عصاره ها، مایع یا تنتورها و یا پماد موضعی عرضه میشود. عصاره های حاصل از این ماده به صورت دارویی حاوی 8 تا 12 درصد محتوای الکالوئید ایزوکینولین استاندارد شده است. نحوه مصرف اگر به علت عفونتهای مکرر غالباً آنتی بیوتیک زیاد مصرف کرده اید، پزشک شما به عوض داروهای تجویزی، ممکن است داروهای گیاهی را نیز مدنظر قرار دهد. دلایل متعددی برای این ادعا وجود دارد. زرشک می تواند احساس سرحال بودن به شما دهد و شما را از سایر معالجات نجات دهد. همچنین، میزان مقاومت به آنتی بیوتیکها رو به افزایش است. به منظور رهایی از این وضعیت. بسیاری از معالجین به سایر راههای درمان بیماریها روی می آورند. دلیل دیگر این است که بدن شما در واکنش به انواع آنتی بیوتیکها دچار تغییرات میشود و این تغییرات همیشه خوب نیست. فلور نرمال که در بدن همه ما وجود دارد و ما را در مبارزه با عفونت کمک می کند، می تواند در اثر مصرف مکرر آنتی بیوتیکها از بین برود. درمانگر ممکن است شما را یاری کند تا این "باکتری خوب" good bacteria را از طریق رهایی مقطعی از مصرف انواع آنتی بیوتیکها، دوباره در خود بازیابید. بنا به دلایل مشابه. پماد زرشک را نیز می توان برای درمان ورم مفاصل یا پسوریازیس تجویز کرد، چون داروهایی که به طور مرتب برای درمان این حالات مصرف میشوند ممکن است تعادل بدن شما را مختل سازند. غالباً عوارض جانبی ناشی از معالجات درمانی قوی سبب تحریک واکنشهایی در بدن میشوند که به مثابه یک بیماری کاملاً جدید می تواند جلوه کند. صرفنظر از هرگونه دلیل، وقتی درمانگر شما بداند که قطع مصرف دارو هیچگونه خطری برای سلامتی شما ندارد، می تواند در عوض، مصرف زرشک را تجویز کند. زرشک همچنین می تواند به عنوان یک روش پیشگیرانه توصیه شود. هرگز نباید بیش از پنج تا هفت روز زرشک مصرف کرد. اگر معده شما حساس است، مصرف این ماده به مدت سه تا پنج روز احتمالاً کافی است. برای درمان گلودرد، عفونتهای مثانه، اسهال، برونشیت یا عفونتهای مخمری از اشکال قابل مصرف زرشک حالت مورد نظر را بر گزینید: چای: 2 تا 4 گرم ریشه خشک زرشک خیس خورده، روزانه 3 بار. تنتور: (محلول 5.1 ساخته شده از گیاه و الکل یا گل، الکل و آب) به میزان 3 تا 6 میلی لیتر (2.1 یا 2.1 1 قاشق چایخوری، روزانه سه بار) عصاره های خشک: 250 تا 500 میلی گرم، روزانه سه بار. برای درمان آرتریت، پسوریازیس، ناراحتیهای پوستی: 10 درصد عصاره زرشک را روزانه سه بار روی پوست بدن بمالید. باید توجه داشت که پاره ای از عفونتها در صورت مصرف نکردن آنتی بیوتیک ممکن است خطرناک باشند. هرگز در این فکر نباشید که در صورتی که بدن شما به آنتی بیوتیک قویتر نیاز دارد به جای آن از گیاهانی مانند زرشک استفاده کنید. اطمینان حاصل کنید که دستورالعملهای درمانگر خود را رعایت می کنید. نکات احتیاطی اگر زرشک به صورت صحیح استفاده شود ماده دارویی بی خطری است، اما در صورت باردار بودن از مصرف آن اجتناب ورزید. تداخل های احتمالی میزان مصرف بالای این گیاه به مدت طولانی می تواند سبب ناراحتی معده و روده هاا شود، و جذب ویتامین B کافی در بدن را مشکل کند.

نحوه تکثیر زرشک خوراکی

روش تکثیر زرشک :
این گیاه معمولا به وسیله پاجوش تکثیر می شود ، پاجوش های 2 تا 3 ساله که دارای ریشه کافی بوده و در حدود 60 در 60 طول دارند استفاده می شوند و بهترین زمان جداسازی آنها از گیاه اواخر آبان و اوایل آذر می باشد.

هشدار - عوارض جانبی

آفت این گیاه زنبور سرشاخه خوار است که روی شاخه های این گیاه تخم ریزی می کند و لاروها از شاخه ها تغذیه می کنند.

زرشک نِوین زرشک زینتی

زرشک نِوین انگور اورگن زرشک زینتی ماهونیا نِوین