پرسیاوشان

دانستنیهای علمی

Adiantum  ( پرسیاوشان) گیاهی است پایا از رده سرخس ها که بومی نواحی شمال شرقی آمریکا میباشد.
پرسیاوشان از جنس Adiantum است که از این جنس 200 گونه متفاوت وجود دارد که این گونه ها در ظاهر نیز متمایز میباشند .
بالاترین تنوع گونه در آند مشاهده میشود و در شرق آسیا نیز تنوع نسبتا بالایی وجود دارد .
در چین 40 گونه از این جنس وجود دارد.

این گیاه خواص دارویی بسیار زیادی دارد و در کشور ما پراکندگی وسیعی دارد.
پرسیاوشان در اکثر مناطق ایران ازجمله : استان های شمالی ، مرکزی ، بلوچستان، لرستان، خوزستان،کهکیلویه و بویر احمد ، فارس و بوشهر میروید.

پرسیاوشان را بیشتر میتوانید در کنار جوی ها و چاههای قدیمی و در نواحی مرطوب و سایه دار پیدا کنید.
این گیاه برای باغ جنگلی و باغ سنگی و رشد بر روی دیوارهای سنگی کنار آبشارها بسیار مناسب میباشد.

گیاه پرسیاوشان در گویش مازندرانی به نام‌های سیولنگه واش، گیلکی چاه سیالَک و سیالک، لری پَرِسیووَش و در گویش کردی با نام سیاوخشی قابل شناسایی است.

نتایج حاصل از مطالعات گیاه شناسی قومی و یا بومی گیاه پرسیاوشان در منطقه نشان می‌دهد که این گیاه برای درمان سرماخوردگی، درمان تب و سرفه مفید است.

خصوصیات - معرفی

این گیاه پایا و سبز بین 30 تا 75 سانتیمتر رشد میکند.
شاخه هایی سیاه، سخت، باریک و براق دارد.
برگ‌های آن شبیه برگ گشنیز بوده وبریده بریده هستند دارای دم‌برگ های بسیار نازک و دراز، شبیه مو می‌باشداین برگها استفاده طبی دارد.
برگها تقریبا بزرگ هستند وبین 10 تا 40 سانتیمتر میباشند.
پرسیاوشان دارای ریزومی خزنده است که ریشه‌هایی باریک از آن خارج می‌شود.
این گیاه ساقه و گل و میوه ندارد و ریشه آن از نظر دارویی بی ارزش است.

شرایط نگهداری پرسیاوشان

نور مورد نياز کم آبياري و رطوبت مرطوب دماي مورد نياز بین -6 تا 16 درجه سانتیگراد خاک مورد نياز غنی از هوموس ،مرطوب، خوب زهکشی شده

نگهداری از این گیاه بسیار ساده بوده و به شرح زیر میباشد:

خاک: خاک مناسب برای این گیاه، خاک غنی از هوموس ، مرطوب و خوب زهکشی شده است.
نور: بهتر است در نیمسایه و یا سایه کامل قرار داشته باشد.
تحمل قرار گرفتن در آفتاب مستقیم را ندارد و دچار بیماری های زیادی میشود.
دما: بین -6 تا 16 درجه دمایی مناسب است.
آبیاری: به آبیاری متوسط نیاز دارد.

گیاه پرسیاوشان به فقر مواد آلی و عناصر کم مصرف، مقاومت خوبی را نشان می‌دهد و این گیاه از نظر نیازهای اکولوژیکی بسیار کم توقع است.

خواص و کاربردهای دارویی و صنعتی

این گیاه کاملا بی خطر است و هیچگونه عوارضی ندارد .
کودکان هم میتوانند این گیاه را مصرف کنند.

مقابله به آفات پرسیاوشان

همانطور که در بالا ذکر شد پرسیاوشان گیاهی دارویی میباشد و دارای خواص بسیار زیادی میباشد:

به 3 صورت میتوان این گیاه را مصرف نمود:

1-جوشانده: سه قاشق سوپ‌خوری برگ پرسیاوشان را در یک لیتر آب جوش بریزید و بگذارید به آرامی به مدت یک ساعت بجوشد. سپس آن را صاف کنید.مقدار مصرف آن 3 تا 6 فنجان در روز است.
2) شربت سینه: مقدار 100 گرم پرسیاوشان خشک را با یک لیتر آب جوش و نیم کیلو شکر مخلوط کرده و به مدت شش ساعت بگذارید بماند سپس آن را با فشار از صافی بگذرانید و در داخل ظرفی بریزید تا کم کم ته نشین شود و بعد قسمت صاف شده‌ی روی آن را بردارید و با یک کیلو و نیم شکر و 80 گرم دیگر برگ پرسیاوشان مخلوط کرده و بجوشانید تا غلیظ شود.
مقدار مصرف این شربت دو قاشق غذاخوری تا چند بار در روز می‌باشد.
این شربت برای رفع سرفه و برونشیت استفاده می‌شود. ضمناً خلط و سینه را نرم کرده و باعث رفع اخلاط می‌شود.
3) دم کرده: مقدار 20 گرم برگ خشک پرسیاوشان را در یک لیتر آب بریزید و بگذارید به مدت یک ساعت بماند. سپس آن را صاف کنید.
خواص این گیاه:

1- درمان کننده‌ی بیماری‌های ریوی است.
2- اخلاط سینه را نرم کرده و دفع می‌کند.
3- اگر چند قطره از دم کرده‌ی آن را داخل بینی بچکانید، گریپ را از بین برده و بینی را باز می‌کند.
4- صفرا و بلغم را از معده و روده بیرون می‌کند.
5- کرم کش است.
6- ادرارآور است.
7- عادت ماهیانه را باز می‌کند.
8- برای رفع تنگی نفس بچه‌ها بسیار مفید است.
9- اسهال را بر طرف می‌کند.
10- تب بُر است.
11- در معالجه یرقان مؤثر است.
12- سنگ مثانه را دفع می‌کند.
13- برای تقویت مو و رشد موها، برگ تازه‌ی پرسیاوشان را به صورت پماد درآورده و روی سر بمالید یا این که از دم کرده‌ی آن استفاده کنید.
14- عرق آور است.
برای رفع تنگی نفس بچه‌ها بسیار مفید است.
15- در درمان برونشیت مؤثر است.
16- در هنگام زکام و سرماخوردگی از بخور پرسیاوشان استفاده کنید.
17- اگر پماد و یا دم کرده آن را به سر بمالید شوره سر را بر طرف می‌کند.
18- طحال و کلیه را تقویت می‌کند.

این گیاه کاملا بی خطر است و هیچگونه عوارضی ندارد .
کودکان هم میتوانند این گیاه را مصرف کنند.

نحوه تکثیر پرسیاوشان

تکثیر گیاه پرسیاوشان :
تکثیر گیاه در صورت لزوم از طریق اعضای تولید مثل این گیاه به صورت برجستگیهای باریک و دراز و یا مدور (هاگینه) در کنار برگچه های متعلق به برگهای زایا ظاهر می شوند، انجام می گیرد در هر یک از این هاگینه‌ها چندین هاگدان جای دارد که پر از هاگ می باشد.
پس از برداشت محصول آنها را یا به طور طبیعی در سایه و یا در حرارت 40 تا 50 درجه سانتی گراد و به روش مصنوعی خشک می کنند.

هشدار - عوارض جانبی

بیماری خاصی این گیاه را تهدید نمیکند.

سرخس دکمه ای سرخس جنگلي سرخس برگ بیدی