فرم
کلی تیره:
گیاهانی علفی یا درختچه
ای (به ندرت). چندساله؛ با برگ های متراکم اولیه یا فاقد برگ های متراکم قابل
رؤیت؛ ریزوم دار یا کورم دار یا پیازی. خشکی پسند. برگ ها همیشه سبز یا خزاندار؛
متناوب؛ معمولاً دوردیفه؛ پهن یا سه برگچه ای؛ علفی یا چرمی؛ بی دمبرگ یا دمبرگ
دار؛ پوشش دار. برگ ها معطر یا فاقد عطر مشخص؛ ساده. پهنک برگ یکپارچه؛ خطی یا
نیزه ای؛ دارای رگبرگ پرمانند. حاشیه پهنک برگ یکپارچه.
آناتومی
برگ:
پهنک برگ دارای قسمت
پشتی و شکمی مشخص یا دورو یا محوری. دارای روزنه های آنوموسیتیک. پهنک برگ دارای
منافذ ترشحی. منافذ ترشحی حاوی موسیلاژ. مزوفیل فاقد سلول های موسیلاژ ولی حاوی
بلور. فاقد آوندهای برگ مانند. رگبرگ های کوچکتر فاقد سلول های انتقال دهنده آبکش.
آناتومی
ساقه:
دارای منافذ ترشحی؛
دارای موسیلاژ. فاقد لایه ضخیم شونده ثانویه، یا دارای لایه ی ضخیم شونده ثانویه ی
غیرعادی. چوب محوری فاقد آوندها یا دارای آوندها.
تولیدمثل
و گرده افشانی:
فاقد گل های تک
جنسی. گیاهانی هرمافرودیت. دارای گل های شهددار یا فاقد آن. شهد مترشحه از پوشش گل
یا از اندام های جنسی ماده. گرده افشانی توسط حشرات یا پرندگان یا باد.
گل
آذین، میوه و دانه:
گل ها بصورت منفرد
یا مجتمع در گل آذین های خوشه ای. گل آذین ها انتهایی. گل ها براکته ای؛ در اندازه
های کوچک تا بزرگ؛ منظم تا بسیار نامنظم؛ متقارن؛ چرخه ای؛ چهارچرخه ای.
میوه غیرگوشتی؛
شکوفا؛ کپسولی. کپسول ها لوکولیسید. بذور آندوسپرمی. آندوسپرم روغنی. بذور فاقد
نشاسته. دارای یک لپه. جنین بدون انحنا و کوچک. پوسته ی بذر فاقد فیتوملان و نازک.
فیزیولوژی،
فیتوشیمی:
گیاهانی
C3
. سیانوژنی یا
غیرسیانوژنی. دارای آلکالوئیدها یا فاقد آنها. دارای آنتراکوئینون ها و پلی استات.
فاقد آبورتین. دارای ساپونین ها / ساپوژنین ها یا فاقد آنها. دارای پروآنتوسیانیدین
ها یا فاقد آنها؛ در صورت وجود پروآنتوسیانیدین ها دارای سیانیدین ها و دلفینیدین.
دارای فلاونول ها یا فاقد آنها؛ درصورت وجود فلاونول ها دارای کمفرول و کوئرستین.
فاقد الاژیک اسید.
جغرافیا،
سیتولوژی:
منطقه قطب شمال، قدیم
الحاره؛ جدیدالحاره، استرالیا. نواحی معتدل تا گرمسیری. همه جازی بجز نواحی
یخبندان و اروپا-آسیای شمالی.
X=3-19
(یا بیشتر).
طبقه
بندی:
زیررده تک لپه ای ها.
راسته
Asparagales
.
دارای
1800 گونه و 92 جنس شامل
Ainea
, Alophia, Anomatheca, Aristea, Babiana, Barnardiella, Belamcanda, Bobartia,
Calydorea
, Cardenanthus, Chasmanthe, Cipura, Cobana, Crocosmia, Crocus,
Cypella
, Devia, Dierama, Dietes, Diplarrhena, Duthiastrum, Eleutherine,
Ennealophus
, Ferraria, Fosteria, Freesia, Galaxia, Geissorhiza, Gelasine, Geosiris,
Gladiolus
, Gynandriris, Herbertia, Hermodactylus, Hesperantha, Hesperoxiphion,
Hexaglottis
, Homeria, Homoglossum, Iris, Isophysis, Ixia, Kelissa, Klattia,
Lapeirousia
, Lethia, Libertia, Mastigostyla, Melasphaerula, Micranthus, Moraea,
Nemastylis
, Neomarica, Nivenia, Olsynium, Onira, Orthrosanthus, Pardanthopsis,
Patersonia
, Pillansia, Pseudotrimezia, Radinosiphon, Rheome, Roggeveldia,
Romulea
, Savannosiphon, Schizostylis, Sessilanthera, Sisyrinchium, Solenomelus,
Sparaxis
, Sympa, Syringodea, Tapeina, Thereianthus, Tigridia, Trimezia, Tritonia,
Tritoniopsis
, Tucma, Watsonia, Wisenia, Zygotritonia.
برخی از گیاهان خانواده زنبق :