سنای اسکندریه

سنای اسکندریه، گیاهی بوته ای است به بلندی 0/5 تا 1 متر و به ندرت 2 متر با ساقه سبز مایل به سفید قائم و پرشاخه و دارای شاخه های فراوان که 4 یا 5 جفت برگ دارند. برگ ها دوتائی، مرکب و باد بزنی بوده و هر جفت در مقابل هم قرار دارند. برگچه ها 4 تا 6 جفت، با لبه متمایز و نوک تیز می باشند. رگبرگ میانی در قاعده برگچه در خط وسط قرار دارد. گل ها بزرگ و زرد مایل به قهوه ای هستند. میوه گیاه دارای شاخ، بیضوی، روی هم فشرده و صاف و حاوی حدود 6 دانه است.

به علت وجود تعدادی از گونه های مرتبط نزدیک و منابع منطقه ای به ایجاد گستره وسیعی  از نام ها منتهی شده است از جمله: سنای اسکندریه Alexandrian، سنای خارطوم Kartoum Senna، سنای تینولی Tinnevelly Senna و سنای هندیIndian Senna.

این گیاه بومی مصر به ویژه در ناحیه نوبیه و نزدیک خارطوم (سودان) است. این گیاه در سودان به صورت تجاری کشت می شود ولی در مناطق دیگر به ویژه در هند و سومالی هم پرورش داده می شود. تجارت سنا برای مردمان این خطه در آمد خوبی به بار می آورد.

این گیاه در مرحله بلوغ به هوای گرم و آفتابی نیاز دارد و بیشتر در خاک های لومی رسی رشد می کند. در هر هکتار به 50 تا 100 کیلوگرم نیتروژن، 20 تا 50 کیلوگرم فسفات و 20 تا 30 کیلوگرم پتاس نیاز دارد. به آبیاری زیاد و غرقابی شدن حساس است. آبیاری آن به صورت فارویی است. وجین علف های هرز نیز در مرحله کاشت در این گیاه ضروری است. 

مواد مؤثره: 

گلیکوزیدهای آنتراکینونی anthraquinone glycoside (در برگ سنوزید Sennoside های A تا D، در میوه سنوزیدهای Aو B) ،گلیکوزیدهای نفتالینی naphthalene (گلیکوزید تینولینی glycoside tinnevellin و هیدروکسی موسیزین گلیکوزاید 6- Hydroxymusizin glycoside)، موسیلاژ ، فلاونوئیدها، اسانس فرار، قند، رزین.

سنا یک مسهل تخلیه کننده (Cathartic) قوی است که در درمان یبوست ها به کار می رود و از طریق تحریک حرکت دودی روده تاثیر می کند. اما به یاد داشتن این نکته حائز اهمیت است که یبوست یک نشانه است و در این مورد باید همیشه علت را یافته و درمان کرد. استفاده از سنا در درمان یبوست گذرا توصیه شده است.

برای تهیه دم کرده، غلاف یا برگ خشک سنا را به مدت6 تا 12 ساعت در آب گرم می خیسانند و بامداد و شامگاه از این دم کرده می نوشند. برای این کار از 3 تا 6 غلاف سنای اسکندریه در یک فنجان آب استفاده می شود. در فارماکوپه گیاهی انگلیس استفاده از 5/0 تا 2 میلی لیتر عصاره مایع 2 بار در روز توصیه شده است.