Panax quinquefoliusAmerican ginseng که به فارسی جینسنگ آمریکایی نامیده میشود، گیاهی از خانواده عشقه بومی آمریکای شمالی می باشد. نیاز های این گیاه عبارتند از نور: کم رطوبت: کمی مرطوب درجه حرارت: 10 درجه سانتیگراد خاک: غنی و با زهکش مناسب
دانستنیهای علمی
نام علمي
Panax quinquefolius
نام لاتين
American ginseng
جینسنگ آمریکایی گیاهی است علفی و چند ساله از جنس Panax در خانواده Araliaceae و بومی شمال شرقی آمریکا میباشد.
خصوصیات - معرفی
جینسینگ آمریکایی برگهایی دارد که به صورت حلقه ای در اطراف ساقه رشد می کند. این گیاه 3 تا 4 برگ با ساقه بلند و پنجه مانند دارد که هر یک 5 برگچه دارند که سه برگچه بالایی بزرگتر از دو برگچه پایینی هستند. گلهای سبز-زرد آن چتری مانند بوده و در مرکز برگها و در انتهای ساقه پدیدار می شود.
میوه ها از نوع سته(berries) هستند. ساقه غیر منشعب و مستقیم این گیاه از ریزوم و یک ریشه غده ای خارج می شود.
ریشه ها 10-5 سانتی متر طول داشته و دوک مانند هستند. ریشه های مسنتر شاخه شاخه می شوند. ریشه ها به میزان کمی معطر هستند و طعم تلخ و شیرینی دارند.
گیاهان بالغ 20 تا 70 سانتی متر طول دارند.
عمر یک گیاه جینسینگ آمریکایی 20 و در بعضی مواقع تا 60 سال نیز گزارش شده است. چروکیدگی های اطراف طوقه ریشه سن ریشه را نشان می دهد. سن ریشه از این نظر مهم است که این ریشه را نمی توان تا زمانیکه 6 ساله شده است استفاده کرد. از اینرو ریشه جینسنگ بسیار گران است. عمر گیاه را می توان با زخمهای روی ریزوم که در بالای ریشه قرار دارد و همچنین با تعداد برگها متوجه شد. گیاهان وحشی با دو برگ 3 ساله هستند. گیاهانی با سه برگ 6 ساله و گیاهان 4 برگه 13 سال عمر دارند. در آمریکایی شمالی دو گونه جینسینگ پاکوتاه(P. trifolius L. )و Aralia nudicaulis L از نظر ظاهری شبه جیسینگ آمریکایی بوده و ممکن است اشتباه گرفته شوند. البته Aralia nudicaulis L برگهای پر مانند دارد و نه پنچه ای شکل. جیسینگ آمریکایی در خاکهای غنی و با زهکش خوب، مناطق سایه و به صورت بومی در جنگلهای خزاندار رشد می کند.
نور مورد نياز
کم
آبياري و رطوبت
کمی مرطوب
دماي مورد نياز
10 درجه سانتیگراد
خاک مورد نياز
غنی و با زهکش مناسب
|
خواص و کاربردهای دارویی و صنعتی
احتمالا بیش از 5000 سال است که از جیسنیگ استفاده می شود. بومیان آمریکا از ریشه این گیاه برای ایجاد انرژی و درمان سر درد، تب، هضم غذا و ناباروری استفاده می کردند. جیسینگ آمریکایی در بسیاری از قبایل هندی برای افزایش باروری زنان، افزایش قدرتهای روحی، درمان سر درد، انقباضات عضلانی، تب، رماتیسم و سرفه استفاده می شود. عصاره گیاه تحت عنوان Cold-fX به فروش می رسد. این گیاه بومی آمریکای شمالی است ولی در مناطق دیگری از جمله چین نیز کشت می شود. ریشه چند شاخه و برگهای این گیاه در طب سنتی آمریکا استفاده می شد. از قرن 18 این ریشه توسط بومیان جمع آوری و اغلب به چینی ها به قیمت بالایی فروخته می شد.
جینسینگ آمریکایی به صورت خشک شده، مخلوط شده در آب، مخلوط شده در آب و الکل و یا به صورت عصاره الکلی موجود است. علاوه بر این ، پودر، کپسول و قرصهایی نیز از این گیاه تهیه شده است. این گیاه یکی از گیاهان در معرض خطر انقراض درآمریکاست زیرا مصرف آن بالا بوده و بسیاری تلاش می کنند آن را از مناطق طبیعی جمع آوری کنند.
خواص درمانی:
جینسنگ آمریکایی برای کاهش استرس، افزایش ایمنی بدن و همچنین به عنوان دارویی تقویت کننده و انرژی زا کاربرد دارد. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد جینسنگ آمریکایی می تواند مدت زمان سرماخوردگی و آنفولانزا را کاهش داده و یا علائم آن را تخفیف دهد. در این زمینه برخی مطالعات نشان دادند که مصرف عصاره این گیاه از ابتلا به اولین سرماخوردگی فصلی جلوگیری نمی کند ولی می تواند مانع از تکرار آن در طول فصل شود. در دو مطالعه مشاهده شد افرادی که جینسینگ دریافت کردند کمتر از افراد شاهد دچار سرما خوردگی شدند و یا مدت بیماری در آنها کوتاه تر بود. برخی محققان معتقدند جینسینگ آمریکایی باعث افزایش قدرت ایمنی بدن می شود. این نوع جینسنگ برای عفونتهایی مانند ویروس HIV، عفونتهای روده ای و عفونتهای عمومی کاربرد دارد. برخی افراد جینسنگ آمریکایی را برای بهبود عمل هضم و کمبود اشتها و همچنین برای حالت تهوع، التهاب روده(colitis) و معده(gastritis) استفاده می کنند. علاوه بر این موارد جینسنگ آمریکایی برای کمبود آهن خون(anemia)، دیابت، دردهای عصبی، تب، خماری، اختلالات خونی، سرطان، درد مفاصل، گیجی، سردرد و ... هم کاربرد دارد. عصاره این گیاه در تهیه صابونها و لوازم آرایشی نیز کاربرد دارد. مصرف 3 گرم از جینسینگ آمریکایی به صورت خوراکی دو ساعت پیش از غذا می تواند میزان قند خون را به صورت معنی داری در افراد مبتلا به دیابت نوع کاهش دهد. جینسنوساید موجود در این گیاه می تواند بر مقدار انسولین خون تاثیر گذاشته و قند خون را کاهش دهد. یک مطالعه بر روی موشها نشان داد که میوه جینسینگ آمریکایی نسبت به ریشه آن تاثیر بیشتری در کاهش قند خون دارد. مطالعات اولیه نشان می دهد که مصرف عصاره این گیاه همراه با عصاره برگ ژینکو می تواند اضطراب، بیش فعالی و واکنشهای آنی کودکان 3 تا 17 سال را کاهش دهد. مطالعات صورت گرفته در چین نشان می دهد که بیماران مبتلا به سرطان سینه پس از مصرف هر دو نوع جینسنگ آمریکایی احساس بهتری داشتند. ولی در این مطالعه بیان شد که استفاده از داروهای شیمیایی پاسخ بهتری را برای درمان نشان دادند. در مطالعات دیگری نشان داده شده است که جینسینگ آمریکایی می تواند رشد تومورهای سرطانی را متوقف کند. در یک مطالعه بر روی سلولهاس سرطانی روده محققان دریافتند که جینسینگ آمریکایی خواص ضد سرطانی دارد.گفته شده است که مصرف این گیاه در دز مشخص می تواند عملکرد ورزشکاران را بهبود ببخشد. در این زمینه آزمایش شده است که مصرف این گیاه می تواند آسیب به ماهیچه ها را در هنگام تمرین کاهش دهد. گاهی جینسینگ را adaptogen می نامند چراکه به بدن کمک می کند با انواع استرسها سازگاری یابد البته در این زمینه مدارک معتبری وجود ندارد و احتیاج به مطالعات بیشتری است.
مقابله به آفات جینسنگ آمریکایی
بیماری های اصلی جینسنگ آمریکایی بلایت، مرگ گیاهچه(damping-off) و پوسیدگی ریشه است. در این میان بلایت شایعتر است که در شرایط گرم و مرطوب رشد می کند. عامل شایع ترین نوع بلایت Alternaria است که با باد منتقل شده و بر روی برگهای ریخته شده در زمستان زنده می ماند. Phytophthora نیز می تواند عامل بلایت باشد. مهمترین اقدام برای رفع این بیماری دور کردن برگهای ریخته شده و قرار دادن یک پوشش استریل بر روی خاک است. قارچهای عامل مرگ گیاهچه در اثر رطوبت بالا ایجاد شده و زهکش مناسب می تواند از ایجاد آن جلوگیری کند. استفاده از مالچهای سبک می تواند سبب کاهش این بیماری شود در حالیکه مالچهای سنگین باعث افزایش این بیماری می شود. پوسیدگی ریشه از دو مورد قبلی شیوع کمتری دارد. این بیماری در هنگام بهار بیشتر رخ می دهد و سبب بی رنگی برگها، قرمزی حاشیه برگها و پژمردگی آنها می شود. بهترین راه کنترل پوسیدگی ریشه خنثی کردن خاکهای اسیدی با افزودن آهک و ایجاد زهکش مناسب است.
نحوه تکثیر جینسنگ آمریکایی
تولید مثل این گیاه تنها با بذر است. گیاهان پیرتر از 3 سال می توانند بذر تولید کنند. هر گیاه می تواند 150 بذر تولید کند ولی تنها تعداد بسیار کمی از آنها بالغ هستند. عمر یک گیاه جینسینگ آمریکایی 20 و در بعضی مواقع تا 60 سال نیز گزارش شده است.
هشدار - عوارض جانبی
عوارض جانبی:
در صورت استفاده کوتاه مدت عوارض جانبی زیادی ندارد. مصرف این گیاه باید به صورت مداوم باشد تا تاثیر داشته باشد. از سویی دیگر این گیاه دارای ترکیباتی است که در دراز مدت می تواند عوارض جانبی به همراه داشته باشد و یا با برخی داروها تداخل پیدا کند. از اینرو این گیاه باید در دز مشخص و زیر نظر متخصص مصرف شود. عوارض جانبی عمده این گیاه عبارتند از فشار خون بالا، بی قراری، اسهال، استفراغ، خونریزی بینی، درد سینه، خارش، بی خوابی، سر درد و عصبانیت. در برخی افراد جینسنگ می تواند باعث افزایش ضربان قلب، افزایش و یا کاهش فشار خون، خونریزی مهبلی در زنان و ... شود. عوارض جانبی بسیار نادر این گیاه نیز عبارتند از بثورات شدید که سندرم Stevens-Johnson نامیده می شود، آسیبهای کبدی و حساسیتهای شدید. این گیاه برای افرادی که نارسایی کلیوی و یا کبدی دارند توصیه نمی شود. جینسنوساید موجود در جینسینگ آمریکایی می تواند مانند استروژن عمل کند. در موارد ابتلا به سرطانهایی مانند سرطان سینه، سرطان رحم، سرطان تخمدان و یا فیبروئید رحمی که استفاده از استروژن می تواند سبب تشدید بیماری شود، استفاده از این گیاه هم توصیه نمی شود. با این وجود برخی داروهای تهیه شده از جینسنگ آمریکایی موجود است که جینسنوساید ندارند(Cold-fX, Afexa Life Sciences, Canada) و می توانند در هنگام این نوع بیماری ها هم استفاده شوند. مصرف زیاد جینسنگ می تواند موجب بی خوابی شود. علاوه بر این غلظتهای بالای این گیاه موجب حالتهای هیجانی و آشفتگی در بیماران مبتلا به شیزوفرنی می شود. از آنجاییکه این گیاه می تواند میزان قند خون را تغییر دهد حداقل 2 هفته قبل از هر گونه عمل جراحی باید از مصرف آن را قطع کرد. مصرف این گیاه برای کودکان تنها با مشورت با پزشک مجاز است. برای جلوگیری از کاهش قند خون شدید، حتی در افراد مبتلا به دیابت هم باید این گیاه و یا داروهای مربوط به آن را با غذا مصرف کرد. افراد مبتلا به فشار خون بالا نباید بدون مشورت با پزشک خود این گیاه را استفاده کنند. افراد مبتلا به بیماری روحی دو شخصیتی نیز نیابد این گیاه را مصرف کنند زیرا احتمال دیوانگی وجود دارد. زنان باردار یا زنانی که شیر می دهند نیز نباید از این گیاه استفاده کنند.
اختلالت دارویی:
این گیاه با داروهای درمان دیابت، داروهای ضد انعقاد خون، داروهای ضد افسردگی(مانند Isocarboxazid (Marplan)، Phenelzine (Nardil)، Tranylcypromine (Parnate))( تداخل جینسنگ با phenelzine (Nardil) موجب سر درد، تومور و دیوانگی می شود)، داروهای درمان اختلالات روحی- روانی مانند داروهای درمان شیزوفرنی و ...، انرژی زا ها و مورفین( اثر مورفین را از بین می برد) تداخل دارد.
منابع :
http://en.wikipedia.org/wiki/American_ginsenghttp://pubs.ext.vt.edu/354/354-313/354-313.htmlhttp://umm.edu/health/medical/altmed/herb/americanhttp://www.agr.gc.cahttp://www.nlm.nih.gov/medlineplus/druginfo/natura گياهان ديگر از همين جنس :
گياهان ديگر از همين خانواده :