يونجه

دانستنیهای علمی

آمریکا بزرگترین تولید کننده یونجه در جهان است و بعد از آن، آرژانتین، کانادا، روسیه، ایتالیا و چین قرار دارند.

خصوصیات - معرفی

یونجه گیاهی چندساله است که به عنوانگیاهی علوفه ای در سرتاسر جهان شناخته می شود. این گیاه تا حدودی شبیه شبدر است.گلها در گل آذینهای خوشه ای و به رنگ بنفش هستند. گلها در نهایت تولید میوه هاییمارپیچی می کنند. طول عمر این گیاه معمولا 4 تا 8 سال است و گاهی تا 20 سال هم عمرمی کند که به شرایط آب و هوایی و رقم آن بستگی دارد. یونجه ریشه نسبتا عمیقی داشته که گاهی تا 15 سانتیمتر خاک را می پوشاند. همین ویژگی سبب می شود در برابرخشکی مقاوم باشد. یونجه از نظر ژنتیکی تتراپلوئید است.

رشد اولیه یونجه کند است ولی بعد ازاستقرار در زمین رشد آن سریعتر می شود. بعد از استقرار طوقه مشخصی در آن تشکیل میشود که از آن شاخه های متعددی رشد می کند.

یونجه دارای خاصیت autotoxicity است به این معنی که بذر آن نمی تواند در زمینی یونجه وجود داردرشد کند به همین دلیل بهتر است با محصولاتی مانند ذرت یا گندم تناوب کشت داده شود. 

مانندسایر گیاهان این خانواده، یونجه نیز می تواند نیتروژن را تثبیت کرده و به حاصلخیزشدن خاک کمک کند. 

یونجه گیاهی است علفی و چند ساله که ارتفاع آن تا یک   متر   میرسد برگهای آن دارای سه برگچه می باشد برگچه های نوک تیز، سبز رنگ و بیضی شکل است .گلهای یونجه بشکل سبز و برنگ بنفش تیره یا آبی روشن است میوه یونجه مانند صدف بوده و دانه داخل میوه مانند  لوبیا  ولی کوچکتر از آن می باشد .یونجه ریشه ای بسیار عمیق درد و ریشه آن تا سه متر بداخل زمین نفوذ می کند و بنابراین منبع ویتامین ها و  مواد معدنی  است که از خاک می گیرد . 

شرایط نگهداری يونجه

نور مورد نياز متوسط آبياري و رطوبت کمی مرطوب دماي مورد نياز 15-30 درجه سانتیگراد خاک مورد نياز سبک، حاصلخیز و کمی اسیدی

یونجه بهترین رشد را در خاکهایی با ph=6.8-7.5 دارد و نیاز کودی آن به پتاسیم و فسفر بالاست.  یونجه به شوری خاک حساس است ولی در هنگام خشکی می تواند شوری را هم تا حدودی تحمل کند.   

خواص و کاربردهای دارویی و صنعتی

یونجه غنی از پروتئین و فیبر است و بنابرانی منبع بسیاری مناسبی برای چرای دام است. از علوفه یونجه برای تغذیه ماکیان نیز استفاده می شود تا رنگ تخم آنها بهتر شود.

مانند سایر گیاهان این خانواده، یونجه نیز می تواند نیتروژن را تثبیت کرده و به حاصلخیز شدن خاک کمک کند. 

بیش از 1500 سال است که از یونجه برای مصارف پزشکی استفاده می شود. یونجه به عنوان منبعی برای استروژنهای گیاهی( phytoestrogens ) مانند spinasterol ، coumestrol و coumestan شناخته می شود. به همین دلیل استفاده از این گیاه سبب کاهش باروری گوسفندان می شود.

یونجه غنی از پروتئین، کلسیم و سایر ترکیبات معدنی و همچنین ویتامینهای گروه B ، C ، D ، E و K است.

در طب سنتی چین، از یونجه برای درمان اختلالات گوارشی و اختلالات کلیوی استفاده میشد. در طب سنتی هند از برگهای یونجه برای درمان کاهش اشتها استفاده میشد. در این طب باور بر این بود که یونجه می تواند در بهبود ورم مفاصل و تورم ناشی از جمع شدگی آب موثر باشد.

بذرها و جوانه های خام یونجه غنی از آمینو اسید canavanine هستند. این آمینواسید با رقابت با آرژنین سبب اختلال در ساخت پروتئین می شود.

برگهای یونجه مدر بوده و برای درمان اختلالات کلیوی، مثانه و پروستات استفاده می شود.

در یک مطالعه نشان داده شد که ساپونین و فیبرهای موجود در یونجه می تواند سبب کاهش کلسترول خون شود. 

مقابله به آفات يونجه

از مهمترین آفات یونجه می توان به شپش یونجه، شته، کرمها و زنجره ها اشاره کرد. علاوه بر این، یونجه به پوسیدگی ریشه ناشی از فیتوفترا هم حساس است. 

نحوه تکثیر يونجه

بذرها را ابتدا به مدت 12 ساعت در آب گرم می خیسانند و سپس، در بهار آنها را کشت می کنند. گاهی بذرها را با باکتری های همزیست آن ترکیب می کنند تا گیاهان جوان بهتر در خاک مستقر شوند. 

هشدار - عوارض جانبی

یونجه می تواند سبب تحریک رحم شده و به همین دلیل مصرف آن برای زنان مجاز نیست. کودکان، افراد مسن و افرادی با نقص در سیستم ایمنی نباید از این گیاه استفاده کنند.

ویتامین K موجود در یونجه می تواند با خاصیت ضد انعقادی برخی داروها مانند warfarin تداخل ایجاد کند.

جوانه یونجه که مصرف آن رواج دارد می تواند آلوده به برخی باکتری ها مانند اشرشیا کلی باشد و به همین دلیل مصرف آن توصیه نمی شود.  

در منابع متعددی عنوان شده است که مصرف یونجه می تواند سبب بیماری lupus erythematosus شود که نوعی بیماری التهابی و خودایمنی است. در این بیماری لکه های بزرگ و قرمزی بر روی پوست به خصوص پوست صورت ظاهر می شود. در برخی افراد مصرف یونجه سبب افزایش حساسیت پوست آنها به آفتاب می شود.

آکاسیا پنجه گربه ای کالیاندرا تلخ بيان نخودفرنگی پیجن