منداب

دانستنیهای علمی

گیاه Eruca sativa (منداب) ، گیاهی است یک ساله متعلق به تیره شب بویان  (Brassicaceae) و از راسته کلم سانان که بومی مناطق مدیترانه ای ( از مراکش و پرتغال تا لبنان و ترکیه ) میباشد.
از زمان روم باستان ، گیاه منداب در مناطق مدیترانه ای به عنوان گیاه دارویی و گیاه خوراکی شناخته میشده است.

اين گياه در ايران در بلوچستان و نواحى اطراف درياى خزر يافت می‌شود و در برخی کشتزارهای کرمانشاه، آذربایجان، اهواز، بوشهر، تهران، یزد و جندق نیز می‌روید.
در قدیم در فارسی، منداب را کک کوج هم می‌نامیدند .
در ايران از منداب بعلت رشد سريع و نياز به آب كم و پاييزه بودن بعنوان علوفه استفاده مي شود .

در شمال آمریکا ، از گیاه منداب به عنوان سبزی سالاد استفاده میشود.
برگها دارای عطر و طعمی تند می باشند ، این گیاه دارای سطح بالایی از ویتامین  c  و پتاسیم است.

از آنجایی که گیاه منداب دارای کالری بسیار کمی میباشد و سرشار از مواد مغذی است گزینه خوبی برای کاهش وزن و افزودن آن به برنامه سالم غذایی محسوب میشود.

خصوصیات - معرفی

گیاه منداب، گیاهی علفی و یک ساله بوده که ارتفاعی بین 30 تا 60 سانتیمتر داشته و گستردگی آن بین 15 تا 22 سانتیمتر است.
منداب دارای رشدی متوسط است.
ساقه های این گیاه بسیار بلند بوده و وارتفاعی بیش از 1 متر دارند .خود گیاه عقیم میباشد در نتیجه گرده افشانی به طور غیرمستقیم صورت میگیرد.
ظاهر گیاه منداب ،شبیه بعضی از تربها میباشد ولي بر خلاف آنها اگر برگهايش در بين انگشتان فشرده شود بوي نا مطبوع متصاعد مي سازد .
برگهاي این گیاه دارای بریدگی هایی عمیق و نامنظم میباشند.
فصل شکوفایی گلهای این گیاه از اواخر بهار تا اواخر پاییز است.
گلها درشت بوده و به رنگهای سفید مایل به زرد و یا سفید مایل به صورتی دیده میشوند.
میوه منداب به طول 3 تا 5 سانتیمتر است و به عرض 3 تا 5 ميليمتر ولي بر خلاف ترب ، بند بند نيست.
گیاه منداب داراي ريشه اي بلند و باريك مي باشد .
بذر این گیاه ، گرد و یا تخم مرغی شکل بوده و رنگ آن از قهوه ای تا خاکستری متغیر است.
پوسته بذر این گیاه در اثر تماس با آب لعابی و چسبناک میشود.

شرایط نگهداری منداب

نور مورد نياز زیاد آبياري و رطوبت کمی مرطوب دماي مورد نياز 12 درجه سانتیگراد خاک مورد نياز خاک شنی،ماسه ای، لومی و خوب زهکشی شده

شرایط نگهداری گیاه منداب به شرح زیر میباشد :

خاک: خاک شنی، ماسه ای ، لومی و خوب زهکشی شده.
این گیاه در اکثر خاکها به راحتی رشد میکند.
نور: آفتاب کامل.
منداب در سایه رشد نخواهد کرد.
دما: دمای بین -3 تا 28 درجه برای رشد این گیاه مناسب است .
این گیاه در برابر سرما و یخ بندان مقاوم بوده وازبین نمیرود.
آبیاری: به طور متوسط صورت گیرد.
آبیاری و رطوبت بیش از اندازه باعث ازبین رفتن گیاه خواهد شد.

خواص و کاربردهای دارویی و صنعتی

همانطور که پیشتر نیز ذکر شد، منداب گیاهی دارویی محسوب شده و خواص آن به شرح زیر است:
• پيشگيري از سرطان
در بسياري از بررسي‌ها مشخص شده که گياه منداب داراي خاصيت ضد سرطاني است. اين گياه داراي مقدار قابل توجهي آنتي‌اکسيدان است که از فعاليت راديکال‌هاي آزاد در بدن پيشگيري مي‌کنند. مطالعات نشان داده ترکيبات ويتامين A و فلاوونوئيد موجود در گياه منداب مي‌توانند از ابتلاي بدن به سرطان پوست، سرطان ريه و سرطان دهان پيشگيري کنند.
گياه منداب همچنين داراي فيتوکميکال‌هايي مانند سولفورافان است که با مواد سرطان‌زا در بدن مبارزه مي‌کنند.
• سرشار از آنتي‌اکسيدان
اين گياه سرشار از آنتي‌اکسيدان‌هاي طبيعي ويتامين C، ويتامين K و ويتامين A است که با راديکال‌هاي آزاد مبارزه مي‌کنند و همچنين موجب تقويت سيستم ايمني بدن نيز مي‌شوند.
• سرشار از ويتامين C : ويتامين C به عنوان آنتي‌اکسيدان قوي شناخته شده که در پيشگيري از سرطان نقش موثري دارد. اين ويتامين سيستم ايمني بدن را تقويت کرده و همچنين از بروز سرماخوردگي پيشگيري مي‌کند.
• سرشار از ويتامين A: ويتامين A ، آنتي‌اکسيدان قوي مي‌باشد و موجب تقويت سيستم ايمني مي‌شود و اثرات مفيدي بر روي چشم، پوست، استخوان و دندان دارد.
• سرشار از ويتامين Kمصرف سه پيمانه از گياه منداب، 100 درصد نياز روزانه به ويتامين K در بدن را تامين مي‌کند.
• سلامت چشم
گياه منداب منبع خوبي از کارتنوئيدها است که از بيماري چشمي دژنراسيون ماکولا پيشگيري مي‌کنند. ويتامين C موجود در اين گياه مي‌تواند از ابتلاي چشم به بيماري آب مرواريد نيز پيشگيري کند.
• سرشار از مواد معدني
گياه منداب سرشار از کلسيم، آهن، پتاسيم، منگنز و فسفر و بسياري از مواد معدني ديگر است که هرکدام داراي خواص منحصر به فرد و مفيدي هستند.
• مقدار کم اگزالات
اگزالات مانع جذب مواد معدني در بدن مي‌شود. سبزي‌جات برگي سالم ديگر مانند اسفناج داراي مقادير زيادي اگزالات هستند ولي اين سبزي از مقدار کمي اگزالات برخوردار است و باعث شده براي افرادي که به دنبال غذاهاي سالم‌تري حاوي کلسيم و ديگر مواد معدني بالاتري هستند گزينه مناسب‌تري باشد.
• سلامت استخوان
ترکيب مقدار کم اگزالات‌ها با ويتامين‌ها و مواد معدني مختلف، گياه منداب را به گياهي مناسب و موثر براي تقويت استخوان‌ها تبديل کرده است. در يک بررسي مشخص شد مصرف روزانه ويتامين K مي‌تواند خطر سايش‌هاي استخواني را کاهش دهد.
کلسيم،‌ پتاسيم، منيزيم، منگنز و ويتامين C موجود در گياه منداب، براي حفظ و تقويت استخوان‌ها گزينه‌هاي مناسبي مي‌باشند.
• کاهش وزن

مقابله به آفات منداب

آفات و امراض :در مورد این گیاه ، مراقب سوسک منداب و لارو ها باشید.
بیماری قارچی و بیماری ویروسی در صورت عدم آبیاری درست این گیاه را تهدید میکنند.

نحوه تکثیر منداب

تكثير:تكثير منداب توسط بذر صورت ميگيرد.
كاشت:منداب مي تواند در حداقل درجه حرارت 2 درجه سانتيگراد شروع به جوانه زدن نمايد.
برداشت:زماني انجام مي شود كه نيامها به رنگ قهوه اي متمايل شده باشد.

ازمک شب بوی بنفش آب تره کلزا