ناخنک

دانستنیهای علمی

اکلیل الملک که در ایران بیشتر در عطاری ها با نام ناخنک شناخته میشود گیاهی بوته‌ای از جنس گون (Astragalus) میباشد. این گونه گیاهی دو ساله است که تا ارتفاع حدود 60 سانتیمتر رشد میکند و ظاهرا بومی اروپا است. البته در بسیاری از مناطق معتدل نمیکره شمالی و حتی آفریقا رشد کرده است.

برخی از برخی از اعضای گونه های جنس Astragalus حاوی گلیکوزیدهای سمی هستند و خطرات شناخته شده اند. با این وجود بسیاری از گونه ها دارای غلاف دانه های خوراکی هستند. زیستگاه های آنها مناطق بیشتر محدوده اروپا - مدیترانه تا ارمنستان ، اوکراین و قفقاز ذکر شده است

ناخنک در ایران بیشتر در استان‌های هرمزگان، بوشهر، کرمان، فارس، لرستان، آذربایجان شرقی و کرمانشاه به طور خودرو وجود دارد.

شرایط نگهداری ناخنک

نور مورد نياز زیاد آبياري و رطوبت مرطوب دماي مورد نياز 20 تا 30 درجه سانتیگراد خاک مورد نياز خاکهای سبک (شنی) و متوسط ​​(لومی)

این گیاه نیاز به یک خاک خشک و زهکشی شده خوب دارد و موقعیت آفتابی را میپسندد. این گیاهان نسبت به آسیب های ریشه حساس و کم تحمل هستند و بهتر است در محل کاشته شوند. این گونه با برخی از باکتری های خاک رابطه همزیستی دارد و این باکتری ها روی ریشه ها گره ایجاد می کنند و نیتروژن جو را ثابت می کنند. مقداری از این نیتروژن توسط گیاه در حال رشد استفاده می شود اما برخی دیگر می تواند توسط گیاهان دیگری که در این نزدیکی رشد می کنند نیز استفاده شود. هنگام برداشت گیاه در پایان فصل رشد، بهتر است فقط قسمتهای هوایی گیاه را بردارید و ریشه ها را در زمین بگذارید تا از بین برود و نیتروژن آنها آزاد شود. رشد بسیاری از اعضای این جنس دشوار است ، این ممکن است تا حدودی به دلیل عدم وجود ارتباط خاص باکتریایی آنها در خاک باشد.

برای استفاده و مصارف دارویی، در موقعی که گل دارد آن را جمع آوری می‌کنند و در سایه حرارت کمتر از 40 درجه سانتی‌گراد و به تدریج آن را خشک میکنند. عمل خشک شدن گیاه، نباید خیلی سریع انجام گیرد، چرا که ترکیبات معطره آن فقط به آهستگی و در هنگام خشکاندن به مرور و آهسته گیاه افزایش می‌یابد. مهمترین ترکیب شیمیایی موجود در این گیاه ترکیب کومارین است که در فرایند خشک شدن گیاه آزاد میشود

خواص و کاربردهای دارویی و صنعتی

قسمتهای مختلف این گیاه و گلهای خشک شده آن مورد استفاده دارویی قرار میگیرد.  
از نظر خواص دارویی این گیاه شبیه به بابونه و فراسیون بوده میتوان از آنها در مواقع لزوم به عنوان جانشین این گیاه استفاده نمود.
در طب سنتی ایران و طبق نظر ابن سینا طبع گیاه ناخنک گرم و خشک میباشد و لی دیسکوریدس پزشک اروپایی، طبیعت این گیاه را معتدل در حرارت و برودت میداند.
برخی از خواص دارویی ناخنک عبارتند از: تقویت کننده عمومی بدن و ضد اسپاسم، خواب‌آور و شیرافزا، بازکننده قاعدگی و ضد اسهال خونی، ضد التهاب و نرم کننده ورم‌های سفت، افزاینده اسپرم و تقویت کننده بینایی، رقیق کننده خون و ضد برونشیت، تحلیل برنده ورم روده و بادشکن، ضد میگرن و رفع کننده سوء هاضمه، ضد گریپ و مفید برای روماتیسم می‌باشد. در ضمن برای واریس، آرتروز، سنگ مثانه، هپاتیت، جوش صورت، احتقان بینی و درد کبد، معده، طحال، کلیه و رحم نیز مفید است. در استعمال خارجی ریختن جوشانده‌ی دانه ناخنک روی سر رفع کننده سردرد، سرگیجه، فراموشی و سکته مغزی می‌باشد.

نحوه تکثیر ناخنک

برای تکثیر، بذر را در اواخر زمستان در گلخانه بکارید. دانه را به مدت 24 ساعت در آب گرم خیس کنید. اگر در این زمان دانه ای متورم نشد ، با اطمینان سوزن آن را سوراخ کنید و مطمئن شوید که به جنین آسیب نرسانید و تا 24 ساعت دیگر دوباره آن را خیس کنید. جوانه زنی معمولاً طی 3 تا 6 هفته در دمای 13 درجه سانتیگراد انجام می شود. به محض اینکه به اندازه کافی رسید، نهال ها را در گلدان های جداگانه بیرون آورده و در اوایل تابستان بکارید.

هشدار - عوارض جانبی

توجه: استفاده از ناخنک برای خانم‌های باردار ممنوع و مصرف آن برای افراد مبتلا به فشار خون بالا نیز مضر است.
همچنین زیاده روی در مصرف این گیاه باعث استفراغ میشود و گفته شده استفاده بیش از حد از این گیاه، مضر بیضه‌ها می‌باشد و از این نظر باید با عسل و انجیر و مویز خورده شود. مقدار مجاز مصرف این گیاه، از تخم آن ۱۰ گرم و از عصاره گیاه تا ۸۰ گرم است.

هانگ ژی گون

طاووسی درخت ارغوان شرقی ماش شیرین بیان روسی