دارچین حقیقی

دارچین در زمره قدیمی ترین گیاهان دارویی و ادویه ای شناخته شده توسط بشر است. بعضی معتقدند از اوایل خلقت بشر، دارچین به عنوان ادویه شناخته شده و محترم بوده است. از این رو در کتاب تورات بارها از این گیاه نام برده شده است.

یونانی ها و رومی های باستان از دارچین استفاده می کرده اند. بازرگانان عرب بر تجارت دارچین مسلط بوده و بازار جهانی دارچین در کنترل آنها بوده است. آنها منابع اصلی تولید و تهیه دارچین را به صورت یک راز محرمانه نزد خود نگاه می داشتند. دارچین در حدود 2000 سال قبل در ویتنام جزء باارزش ترین هدایایی بوده که به پادشاهان و امپراطوران عصر هدیه می دادند. اغلب سیاحان اروپایی در قرن پانزدهم و شانزدهم میلادی در جستجوی دارچین به عنوان کالایی بسیار ارزشمند بودند.

در اکثر منابع علمی معتبر از پوست و اسانس دارچین به عنوان مواد دارویی ارزشمند یاد شده است. اسانس دارچین آرام بخش و ضد نفخ بوده و خاصیت ضد عفونی کنندگی شدید دارد. این اسانس به عنوان ضد قارچ، ضد باکتری، ضدویروس و حتی علیه لارو بسیاری از آفات مضر استفاده می شود. اسانس دارچین همچنین به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی و کاهش دهنده قند خون از اهمیت بسیاری برخوردار است.

از مواد مؤثره دارچین در صنایع مختلف از جمله آرایشی و بهداشتی، تولید عطر و ادکلن ، تولید صابون و آدامس، پودینگ و دسرها استفاده فراوان می شود. همچنین در طعم دار کردن ترشیجات، انواع سس، گوشت و غذاهای آماده کاربرد دارد.

از دارچین به عنوان حشره کشی مناسب نیز استفاده می شود.

کشورهای سریلانکا، ماداگاسکار و هند عمده تولیدکنندگان دارچین حقیقی هستند. بیشترین مقدار دارچین حقیقی در کشور سریلانکا تولید می شود. دارچین چینی در جنوب چین، اندونزی و هند، تایوان و دیگر کشورهای آسیای جنوب شرقی و جزایر اقیانوس آرام تولید می شود.

دارچین 32 جنس و 2000 تا 2500 گونه دارد. اکثر آنها گیاهانی همیشه سبز هستند که در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری می رویند. این گیاه متعلق به تیره برگ بو است.

دارچین حقیقی درختی همیشه سبز است. ارتفاع آن به 8 تا 17 متر می رسد. منشأ دارچین سریلانکا گزارش شده است. پوست و برگ های این گیاه معطرند. در مناطقی که پوست درخت برداشت نشده است این گیاه از تنه محکمی به قطر 30 تا 60 سانتیمتر برخوردار است.

پوست این درخت، نازک، صاف و رنگ آن قهوه ای روشن است.

در مزارع کشت شده دارچین، به دلیل برداشت متناوب ساقه ها، گیاهان حالت بوته ای به خود گرفته و مزرعه به صورت بوته زارهایی مشاهده می شود که گیاهان آن به ارتفاع 2 تا 5/2 متر بوده و در ناحیه ی پایینی گیاه انشعاب های متعددی وجود دارد.

برگ دارچین حقیقی، بیضوی یا به شکل تخم مرغ بوده، طول آن 5 تا 18 و عرض آن بین 3 تا 10 سانتیمتر است. برگ ها به شکل چرم فاقد کرک و براق هستند که به صورت متقابل یا نیمه متقابل روی ساقه قرار می‌گیرند. نوک برگ ها تیز و قاعده آن کم و بیش گرد است و توسط دمبرگی به طول یک یا دو سانتیمتر به ساقه متصل می شود.

گل ها در انتهای ساقه گلدهنده ای که رنگ آن کرم روشن است قرار می گیرند. گل ها ریز و به رنگ زرد روشن هستند. که توسط براکته های کوچک، ظریف و بیضی شکل احاطه شده اند.

در سریلانکا، گل ها دی ماه ظاهر شده و میوه ها پس از 6 ماه می رسند. میوه دارچین به شدت مطلوب پرندگان بوده و پس از تشکیل توسط آنها خورده می شود. چنانچه به بذر این گیاه برای کشت نیاز باشد باید گیاهان را با پوشش های توری مخصوص پوشاند تا میوه آنها از گزند پرندگان در امان باشد. میوه رسیده گوشتی، آبدار، به طول یک تا دو سانتیمتر و رنگ آن سیاه است.

پوست دارچین حقیقی محتوی اسانس است که مقدار آن به 4 درصد می رسد. مهمترین ترکیب های اسانس پوست دارچین حقیقی را سینامیک آلدئید (به مقدار 60 تا 75 درصد)، اوژنول (به مقدار 5 تا 18 درصد)، اوژنول استات، سینامیل استات، متیل اوژنول و لینالول تشکیل می دهند. پوست علاوه بر اسانس حاوی تانن، رزین، موسیلاژ، صمغ، کومارین بوده و همچنین حاوی دو ترکیب مهم سینزلانین و سینزلانول می باشد که اثر حشره کشی دارند. برگ های این گیاه نیز محتوی اسانس (به مقدار 5/0 تا 7/0 درصد) است که مهمترین ترکیب های آن را اوژنول (به مقدار 60 تا 80 درصد)، سیناملائید، سینامیل الکل و سینامیل استات تشکیل می دهد. 

دارچین حقیقی در طول رویش به هوای گرم و رطوبت زیاد نیاز دارد. دمای مطلوب در طول رویش این گیاه 20 تا 30 درجه سانتیگراد است. عده ای از محققین معتقدند این گیاه در اقلیم هایی که میانگین دما 27 درجه سانتیگراد باشد به خوبی می روید.

میزان بارندگی سالانه 2000 تا 2450 میلیمتر برای رشد و نمو این گیاه مطلوب است. لذا کشت دارچین حقیقی در مناطق خشک توصیه نمی شود. دارچین را باید در مناطق آفتابی کشت کرد. چرا که شرایط سایه سبب کاهش شدید کیفیت مواد مؤثره آن می شود. کشت این گیاه تا ارتفاع 300 تا 360 متر از سطح دریا با موفقیت همراه است.

خاک سبک (شنی – ماسه ای) برای کشت دارچین مطلوب است و زمین های سنگی و صخره ای برای کاشت دارچین مناسب نیست.

کوددهی مناسب گیاهان به منظور برداشت حداکثر مقدار محصول ضروری است. عدم حاصلخیزی زمین هایی که دارچین در آنها کشت می شود سبب کاهش شدید محصول پوست و برگ دارچین شده و همچنین مقدار اسانس و کیفیت آن را کاهش می دهد.

مواد و عناصر غذایی مورد نیاز دارچین با توجه به سن گیاهان، وضعیت خاک و همچنین شرایط اقلیمی محل رویش متغیر است. لذا تجزیه خاک و همچنین گیاه به منظور تعیین مواد و عناصر غذایی مورد نیاز در طول رویش دارچین توصیه می شود.

تحقیقات انجام شده در سریلانکا نشان داده که افزودن ازت ، فسفر، پتاس به نسبت 1:1:2 در زمین‌های کشت دارچین نتایج مطلوبی در تولید این گیاه دارد.

ازدیاد دارچین (اعم از دارچین حقیقی و چینی) به دو روش جنسی (توسط بذر) و رویشی صورت می گیرد. تکثیر این گیاه در اکثر کشورهای تولیدکننده به روش جنسی و توسط بذر انجام می گیرد.

تکثیر جنسی: زمان نقش مهمی در قوه نامیه بذر دارچین دارد. به طوری که با گذشت زمان به شدت از قوه رویشی بذر دارچین کاسته می شود. تحقیقات نشان می دهد 94 درصد بذرهایی که سه روز پس از برداشت کشت شده باشند سبز می شوند. در حالی که قوه نامیه بذرهایی که 15 روز پس از برداشت کشت شده باشند به 52 درصد کاهش می یابد. با گذشت 5 هفته از برداشت دانه ها، قوه نامیه آنها به شدت کاهش یافته و حتی به حدود صفر می رسد. برای کاشت باید از بذرهای تازه برداشت شده دارچین استفاده کرد. ازدیاد دارچین توسط بذر به دو روش مستقیم و غیرمستقیم صورت می گیرد.

تکثیر رویشی: دارچین را می توان از طریق قلمه زدن نیز تکثیر کرد و قلمه ها باید از ساقه هایی تهیه شوند که حداقل دارای سه جوانه رویشی باشند. پس از تهیه چنین قلمه هایی (تا آماده شدن گلدان های پلی اتیلنی مناسب)، می توان آنها را در آب قرار داد. قطر گلدان ها باید 10 سانتیمتر و ارتفاع آنها 20 سانتیمتر باشد. گلدان ها باید از زهکش مناسب برخوردار باشند. در هر گلدان باید تنها یک قلمه کشت شود. برای جلوگیری از کاهش رطوبت، گلدان ها باید زیر سایبان قرار داده شوند. پس از 3 تا 4 ماه، به منظور تقویت بوته ها باید گلدان ها را از زیر سایبان خارج کرد. پس از 10 تا 12 ماه قلمه ها ریشه دار شده آماده انتقال به زمین اصلی می باشند. انتقال دانهال ها به زمین باید در زمان مناسب و هنگامی که هوا مرطوب و بارانی است انجام گیرد. کشت دانهال ها در زمین اصلی باید در داخل گودال هایی به ابعاد 30 × 30 × 30 سانتیمتر انجام شده و اطراف ریشه توسط خاک نرم و غنی از مواد آلی پر گردد.

در تکثیر رویشی، فاصله دو ردیف 2/1 و فاصله دو بوته روی ردیف 6/0 متر مناسب است. برای کشت در هر هکتار زمین 14 هزار گودال باید حفر گردد. در هر گودال می توان تا سه نهال را کشت کرد. لذا در این صورت برای هر هکتار زمین به 42 هزار نهال نیاز است.

ریزازدیادی از روش های دیگر تکثیر دارچین است که در برخی کشورها استفاده می شود.

اگر گیاهان به صورت متراکم کشت شوند، ساقه آنها برای کسب نور طویل شده و در این صورت از کیفیت پوست دارچین کاسته می شود.