سنبل ختایی

دانستنیهای علمی

سنیل ختایی با نام علمی   Angelica archangelica  گیاهی علفی ، دو ساله ( به ندرت سه ساله) با طبیعتی گرم خشک از تیره چتریان ، راسته کرفس سانان میباشد.
این گیاه بومی مناطق شمالی اروپا، کوهستانهای مرکزی اروپا بوده و تا روسیه انتشار دارد.

سنیل ختایی به دلیل خاصیت دارویی ، امروزه بسیار شناخته شده میباشد و در اکثر کشورهای دنیا کاشته میشود.
در کشورهای اروپایی نظیر : آلمان، بلژیک، هلند، فرانسه، چک، اسلواک ، مجارستان و سوئیس  ، به وفور کاشته میشود.

این گیاه در شمال اروپا به عنوان سبزی خوراکی بسیار مورد توجه است و ریشه های آن به صورت خام و یا پخته مورد مصرف قرار میگیرد.
از میوه این گیاه برای تهیه نوعی نوشابه استفاده میشود.

برگ ، ساقه و ریشه این گیاه خاصیت دارویی دارد.

در قدیم این گیاه را آنژلیک و حشیشه الملائک مینامیدند.

خصوصیات - معرفی

سنبل ختایی ارتفاعی در حدود 1.5 تا 2.5 متر دارد و گستردگی آن بین 0.5 تا 1.5 متر است.
2 تا 5 سال زمان نیاز است تا این گیاه به رشد نهایی خود برسد.
ریشه های این گیاه ، مخروطی و به رنگ زرد روشن میباشند.
برگها نسبتا درشت بوده و دارای بریدگی هستند.
گل های این گیاه سفید بوده و به صورت چتر در انتهای شاخه گل دهنده ظاهر میشوند.
فصل شکوفایی گلها از اوایل خرداد تا مرداد است.
بذر این گیاه ، اواخر خرداد میرسد.
وزن هر دانه بین 2.5 تا 3.5 گرم میباشد.
میوه این گیاه 2 قسمتی است ، طولی بین 6 تا 7 میلی متر دارد و به رنگ قهوه ای روشن است .

شرایط نگهداری سنبل ختایی

نور مورد نياز متوسط آبياري و رطوبت مرطوب دماي مورد نياز 20 درجه سانتیگراد خاک مورد نياز خاک شنی، ماسه ای ، لومی مرطوب، عمیق

نگهداری از گیاه  Angelica  به شرح زیر میباشد:

خاک: خاک لومی، شنی، ماسه ای ، مرطوب، عمیق، حاصلخیز و خوب زهکشی شده.
نور: آفتابی- نیم سایه.
این گیاه در سایه ، رشد خوبی نخواهد داشت.
دما: به طور کلی این گیاه مناسب مناطق گرم و مرطوب است و دمای 20 درجه برای آن مناسب است.
سنبل ختایی تا حدی تحمل سرما را نیز دارد و از بین نخواهد رفت.
آبیاری:آبیاری باید به صورت منظم و به موقع صورت گیرد.
این گیاه تحمل خشکی را ندارد.
کوددهی:بهتر است 2 بار در سال کوددهی صورت پذیرد.

خواص و کاربردهای دارویی و صنعتی

● خواص گیاه سنبل ختایی:
آنژلیك معمولا در سال اول گل می دهد ولی چون ریشه آن رشد كافی نكرده برداشت ریشه در سال دوم انجام می گیرد و در آغاز سال دوم ساقه های فرعی سال اول را قطع می كنند و فقط ساقه اصلی باقی می ماند كه رشد كافی داشته باشد و از ساقه های قطع شده و برگهایی كه در خلال سال اول قطع شده نیز پس از خشك كردن استفاده می شود.
میوه گیاه وقتی كاملا رسید كه معمولا در اوخر تابستان است ،آماده برداشت می شود.
از نظرخواص ریشه آنژلیك و میوه آن محرك و نرم كننده سینه و معرق است و ریشه آن بخصوص مقوی ،ضد تشنج،بادشكن،خلط آور،قاعده آور و معرق می باشد.
در فرانسه در مراجع طب سنتی آن دیار مرسوم بوده است كه از دم كرده ریشه آنژلیك به نسبت۱۰-۲ گرم ریشه خشك در یك لیتر آب جوش و با از تنطور الكلی ریشه آنژلیك۱۰-۲گرم به عنوان نیرو دهنده و هاضم استفاده می كنند و از دم كرده میوه آن نیز به عنوان مفرح و نیرو دهنده خیلی استقبال می شود.

خواص درمانی:
▪ این گیاه درمانی برای زنانی که از درد معده، قاعدگی رنج می برند، مفید محسوب می شود.
این گیاه باایجاد تعادل در میزان هورمون های زنانه، شدت عوارض یائسگی را التیام می بخشد.
▪ سنبل ختایی به بدن کمک می کند تا با بیماری های رایج مانند سرماخوردگی ، سینوزیت، برونشیت، تب وعفونت های ریه مقابله کند.
▪ این گیاه با لخته کردن خون، مانع از دست رفتن خون از طریق جراحت و بریدگی می شود. علاوه بر آن به تصفیه خون نیز کمک می کند .
▪ با ترشح آنزیم های گوارشی معده، جذب مواد غذایی در خون را بهبود می بخشد. این امر باعث حرکت درست مواد غذایی در روده ها نیز می شود.
▪ چای دم کرده از برگ و ریشه گیاه برای رفع استرس، خستگی مفرط ، بی خوابی، تب، دندان درد و سردردهای عصبی مفید است.
▪ به طور معمول این گیاه به صورت کپسول و چای دم کرده مورد مصرف قرار می گیرد. عصاره ریشه این گیاه نیز به داروهای گیاهی متعدد افزوده می شود.
▪ این گیاه اشتها را افزایش می دهد.
▪ دارای خاصیت ضدباکتریایی است.
▪ ریشه های خشک و پودر شده آن برای درمان عفونت قارچی انگشتان پا موثر است.
▪ برگ های له شده آن به عنوان پماد برای رفع ناراحتی ریوی و سینه و روماتیسم به کار برده می شود.
▪ غرغره با چای دم کرده آن گلودرد را رفع می کند.
▪ پماد این گیاه برای رفع ورم، خارش و حتی شکستگی استخوان به کار برده می شود.
▪ از آن جا که این گیاه میزان قند خون را افزایش می دهد، مصرف آن به بیماران دیابتی توصیه نمی شود. زنان باردار و شیرده نیز از مصرف این گیاه پرهیز کنند.

شکل و مقدار مصرف :‌ سنبل ختایی ،‌معمولاً بصورت تنتور یا ریشه خشک مصرف می شود. مصرف روزانه 4/5 گرم ریشه خشک یا 20-10 قطره اسانس روغنی مجاز دانسته شده است.

نحوه تکثیر سنبل ختایی

تکثیر این گیاه به روش کاشت بذر میباشد و بسیار ساده است:

بذرها را در بهار و در هوای آزاد بکارید ، بعد از یک یا دو هفته جوانه میزنند و پس از چند ماه نهال های جوان را میتوانید به مزرعه منتقل کنید.

هشدار - عوارض جانبی

هشدار: در مورد این گیاه ، مراقب شته ها و حلزون ها باشید.