بهترين تغذيه در سالمندان غذاهاي ساده و کم حجم است.
اگرچه دوران سالمندي به 60 سال و بالاتر اطلاق ميشود، اما تغييرات سالمندي از سالها قبل آغاز ميشود.
توجه به تغذيه در اين دوران به دليل تغيير نيازهاي تغذيهاي بدن از اهميت بسزايي برخوردار است. نياز سالمندان به موادمغذي متاثر از داروها، بيماريها و پديدههاي بيولوژيکي دوران ميانسالي و سالمندي بوده و در افراد مختلف با يکديگر متفاوت است.
مهمترين توصيه تغذيهاي براي اين سنين تهيه غذاهاي ساده و کم حجم است، به طوري که تمام نيازهاي فرد به موادمغذي تامين شود و در عينحال متناسب با فرهنگ مصرف او باشد.
انتخاب نوع غذا در برنامه غذايي روزانه از اهميت خاصي برخوردار است، نکته اساسي در برنامه غذايي سالمندان، مصرف موادغذايي کم چربي و کم کلسترول مانند شير و لبنيات کمچرب،کاهش مصرف روغن، کره، خامه و ... کمنمک و پرفيبر است.
در افراد مسن مصرف روزانه شش تا هشت ليوان مايعات ترجيحا آب براي پيشگيري از يبوست و کم آبي بدن توصيه ميشود، زيرا افراد مسن عليرغم نياز واقعي به مايعات، کمتر احساس تشنگي ميکنند و به همين دليل بيشتر مستعد کم آبي و يبوست هستند.
با افزايش سن نياز به انرژي کاهش مييابد و به همين علت نياز متابوليسمي بدن به انرژي کمتر از ساير گروههاي سني است.
افراد مسن فعاليت بدني کمتري دارند و در نتيجه نيازمند غذاي کمتري براي ثابت نگه داشتن وزنشان هستند، براي محدود کردن دريافت انرژي، توصيه ميشود غذاهاي کم حجم و غني از موادمغذي را بيشتر مصرف کنند و مصرف موادشيرين و چربيها را نيز کاهش دهند.
مصرف جگر و روغن کبدماهي براي تامين ويتامين دي در سالمندان توصيه مي شود.
از آنجا که در سالمندان نياز به انرژي کاهش مييابد، پروتئين موردنياز بدن بايد از منابع با کيفيت بالا (از لحاظ پروتئين) مانند گوشتهاي کمچربي، مرغ، ماهي، سفيده تخممرغ، فرآوردههاي لبني بدون چربي يا کم چربي تامين شود.
غلات و حبوبات نيز از منابع گياهي پروتئين هستند که اگر با هم مصرف شوند تمامي اسيدهاي آمينه ضروري مورد نياز بدن را تامين ميکنند، پروتئين حدود 15 درصد کل انرژي روزانه را تشکيل ميدهد و توصيه ميشود حدود نيمي از پروتئين مصرفي از نوع حيواني و مصرف گوشت در سنين سالمندي بايد متعادل (حدود سه نوبت در هفته) باشد.
مصرف چربيها بايد در رژيمغذايي سالمندان محدود شود، دريافت چربي نبايد بيش از 30 درصد کل انرژي دريافتي در روز باشد، خصوصا سهم چربياشباع شامل چربي پنهان در گوشت، انواع روغن جامد و کره بايد تا حداکثر 10درصد انرژي دريافتي روزانه کنترل شود.
با افزايش سن مقدار توده چربي بدن سالمندان افزايش مييابد و در نتيجه احتمال چاقي و خطر ابتلا به بيماريهايي نظير افزايش فشارخون، ديابت و بيماريهاي قلبي وعروقي افزايش مييابد.
کنترل شديد چربيخون براي سنين 50 تا 70 سال مفيد است و به طور کلي بايد ميزان کلسترول مصرفي کمتر از 300 ميليگرم در روز باشد.
جذب کلسيم و ويتامين D بدن با افزايش سن کاهش مييابد، با افزايش سن نياز بدن به مصرف منابع غني کلسيم (مانند شير و لبنيات) و ويتامين D افزايش و ازطرف ديگر ميزان توليد ويتامين D در پوست از طريق نور آفتاب کاهش مييابد، بنابراين مصرف جگر و روغن کبدماهي براي تامين اين ويتامين توصيه ميشود.
با افزايش سن، توانايي جذب ويتامين B12 بدن کاهش پيدا ميکند. بنابراين مصرف مقدارمناسبي از گوشت قرمز، ماهي، شير و تخممرغ به عنوان منابع ويتامين B12 را با در نظر گرفتن ملاحظات سلامتي فرد و بيماريهاي زمينهاي احتمالي، کنترل و مورد تاکيد قرار دهيد.
کمخوني فقرآهن در سالمندان نسبت به افراد ديگر شيوع کمتري دارد، اما در افرادي که غذاهاي کمانرژي مصرف ميکنند يا مشکوک به سوءتغذيه هستند، شايع است.
نياز مردان و زنان سالمند به آهن يکسان است و ميزان توصيه شده روزانه به طور متوسط هفت ميليگرم است و زرده تخممرغ، گوشت، ماهي، جگر، حبوبات و سبزيهاي برگ سبزتيره مانند جعفري، برگچغندر، گشنيز و بخشهاي تيره برگ کاهو از منابع آهن هستند.