هورتانسیا یا ادریسی

"هورتانسیا" یکی از گیاهان گلدار گلخانه ای است و از نظر اقتصادی حائز اهمیت است. در صورتی که فصل گل آن به خوبی تنظیم شود، می توان در عید نوروز گل هورتانسیا به بازار عرضه کرد. 

گل های هورتانسیا، خوشه ای گرد و درشت به رنگ های سفید، صورتی و آبی تا بنفش است. و آنچه در خوشه ی گل جلب توجه می کند، کاسبرگ ها می باشند. و گل های حقیقی در این گیاه غیرقابل تشخیص هستند. 

برگ ها پهن و به شکل تخم مرغ با لبه دندانه دار می باشد. این برگ ها متقابل بوده و قسمت زیرین برگ در بعضی از گونه ها صاف و در برخی دیگر دارای کرک می باشد.

کشت و کار این گیاه به نواحی نسبتاً سرد محدود است. و بهترین درجه حرارت برای تشکیل جوانه های گل حدود 15 درجه سانتیگراد است. 

از نظر نیاز نوری، بهتریت شرایط برای گلدان های هورتانسیا در خارج از گلخانه، محلی سایه و آفتاب است. بنابراین باید در روزهای گرم تابستان به گیاه تا حدودی سایه داد. ولی در ماه های پاییز باید گلدان ها را در آفتاب کامل قرار داد. تحت این شرایط است که جوانه های گل در پاییز تکامل پیدا می کنند.

درجه حرارت شبانه در گلخانه های پرورش هورتانسیا باید حدود 15 درجه سانتیگراد و درجه حرارت روز، 5 درجه بیشتر از دمای شبانه تنظیم گردد. در این درجه حرارت ها، رشد و نمو گیاه خوب و جوانه های گل تشکیل می شوند.در درجات حرارت بالاتر از 20 درجه و پایین تر از 12 درجه سانتیگراد، تشکیل جوانه های گل کاهش می یابد.

در خاک های قلیایی با آلومینیوم قابل جذب بالا، رنگ گل ها آبی شده ولی در خاک های اسیدی و یا خاک هایی فاقد آلومینیوم قابل جذب، رنگ گل ها به رنگ صورتی دیده می شود.

بیماری ها و آفات:

پوسیدگی برگ ها در فصل پاییز روی می دهد. بیماری بوتریتیس که در پوسیدگی برگ های ریخته عمومیت دارد، جوانه ها را نیز آلوده می کند. جمع آوری این برگ ها همواره توصیه شده است. همچنین دقت در آبیاری و جلوگیری از ماندن آب روی شاخه های هورتانسیا از این عارضه جلوگیری می کند.

یکی دیگر از بیماری های هورتانسیا سفیدک است که با شب های سرد و مرطوب پاییزی انطباق دارد. گرم کردن گلخانه و ضمناً مقدار افزایش تهویه باعث کاهش این عارضه می شود. همچنین می توان با گل گوگرد (کاراتان) با این سفیدک مبارزه کرد.

کنه و شته ها نیز به هورتانسیا حمله می کنند و این حشرات مکنده با سموم معمولی حشره کش از میان می روند.

قبل از اینکه هورتانسیا به گلخانه منتقل شود باید دقت شود تا عاری از هر گونه آفات باشد زیرا در شرایط مناسب گلخانه این آفت به شدت زیاد می شوند و چون گلدان ها در کنار هم قرار می گیرند، آلودگی به گیاهان سالم سرایت می کند.

برخی مسائل و مشکلات تولید محصول هورتانسیا:

بعضی از شاخه های هورتانسیا بدون گل باقی مانده، رشد رویشی دارند و به اصطلاح کور می شوند. علت این موضوع عدم تشکیل جوانه های گل است که در نتیجه حرارت زیاد و یا بسیار کم ماه آخر تابستان و ماه های اول و دوم پاییز روی می دهد. همچنین این بی گلی در ارتباط با میزان سطح برگ فعال گیاه است که به دلایل مختلف در تابستان و ماه های پاییز نقصان می یابد و در نتیجه ی کاهش مواد معدنی مورد نیاز گیاه روی می دهد. 

برخی از شاخه های هورتانسیا ممکن است در تابستان به گل روند. این مربوط به نوع قلمه است که از آنها در تکثیر گیاه استفاده شده است. همچنین برداشت بی موقع جوانه های انتهایی می تواند به این عارضه مربوط شود. 

سوختگی برگ های هورتانسیا یک عارضه عمومی است. در صورت امکان باید گلدان های این گیاه را در زیر سیستم مه پاش قرار داد. و به هر نحو برگ ها را مرطوب کرد. در صورت بروز این عارضه، آبیاری باید با دقت بیشتری انجام شود و در صورت امکان در روزهای گرم تابستان، محلی سایه برای آنها تدارک شود.

زردی برگ ها نیز در نتیجه کمبود آهن است. لیکن به دلیل ضعف ریشه در جذب آهن، قلیایی بودن خاک و کمبود ازت خاک نیز ممکن است اتفاق افتد. در بسیاری از خاک ها کاربرد سولفات آهن (سولفات فرو) به میزان 4 گرم در لیتر و در چند دفعه محلول پاشی توصیه شده است. 

یکی دیگر از عوارض این گیاه رشد و نمو ضعیف شاخه ها و برگ ها در زمان زودرسی است. علت این عارضه ممکن است به دلیل کوتاهی دوره سرمای پاییزه باشد که هورتانسیا باید در آن شرایط تکامل یابد. 

تکثیر این گیاه از طریق قلمه های ساقه صورت می گیرد. که ابتدا در گلخانه ریشه دار شده و سپس به خارج از گلخانه برده می شود.

قلمه در ماه های بهار از پایه مادری و یا شاخه هایی که در فصل قبل گل نداده اند و در حقیقت کور باقی مانده اند، برداشت می شوند و ضرورتی ندارد که حتماً از چوب گلدهنده قلمه تهیه کنیم.

اگر تعداد پایه هایی که می خواهیم از آنها قلمه برداریم، کم باشد به جای قلمه سبز و نیمه خشبی معمولی می توانیم از قلمه های برگ هورتانسیا استفاده کنیم. قلمه برگ را به یک برش از 2 تا 3 سانتیمتری زیر جوانه و برش دیگر از نیم سانتیمتری بالای جوانه به نحوی برمی داریم که چوب ساقه به نصف تقسیم شود و هر قسمت یک برگ داشته باشد.

زمانی که طول ریشه در قلمه ها به یک تا دو سانتیمتر رسید آنها را از بستر کاشت قلمه خارج کرده در گلدان می کارند.

جوانه های گل و برگ این گیاه خاصیت سمی دارد. در برخی منابع تمام قسمت گیاه هورتانسیا سمی ذکر شده است که باعث آماس پوست می گردد. از این رو توصیه می شود که به هنگام کار با هورتانسیا از دستکش مخصوص استفاده گردد.