کارامبولا یا میوه ستاره ای

میوه ستاره ای که در علم گیاهشناسی با عنوان Averrhoa carambola شناخته می شود، میوه ای است که بر روی درخت کارامبولا می روید. علاوه بر کشورهای جنوب شرقی آسیا مانند فیلیپین، مالزی، اندونزی، سریلانکا، بنگلادش و نیز هند که خواستگاه اصلی این گیاه می باشند، این گیاه در نقاط دیگر جهان نیز می روید. اين ميوه توسط پرتغالی ها به مناطق مختلف برده شده است. 

علت نامگذاری این میوه با نام میوه ستاره ای شباهت فراوان آن به ستاره است، بخصوص وقتی به صورت عرضی برش می خورد. این میوه وقتی کاملاً رسیده می شود، به رنگ زرد درمی آید و طعم ترش و شیرین مطلوبی پیدا می کند. در حقیقت ترکیبی از مزه های آناناس، گلابی، سیب و مرکبات است، اما میوه نارس آن ترش مزه بوده و مزه ای مشابه با سیب سبز دارد.

کارامبولا درختی همیشه سبز، کوچک، کند رشد با تنه ای کوتاه یا به شکل درختچه ای است. این درخت دارای شاخ و برگ انبوه با تاجی گرد یا کروی شکل است.

برگ ها به صورت مرکب، نرم، سبز، با آرایش مارپیچی در اطراف شاخه ها، پرمانند یا شانه ای که دارای یک برگچه ی انتهایی و حدود 5 تا 11 برگچه جانبی و متقابل می باشد. هر برگ حدود 15 تا 20 سانتیمتر طول و هر برگچه حدود 3.8 تا 9 سانتیمتر طول داشته و تخم مرغی شکل می باشد.سطح فوقانی برگ ها صاف و بدون کرک و سطح تحتانی دارای کرک های نرم و به رنگ مایل به سفید می باشد. برگ های این گیاه به شوک و تکان ناگهانی حساس بوده و در صورت بروز این اتفاق، به یکدیگر نزدیک می شوند.

گل ها به رنگ بنفش با خطوطی ارغوانی و کرکدار بوده که در حاشیه ی برگ ها تشکیل می شوند. این گل ها در خوشه های گل کوچک و در انتهای شاخه ها و یا گاهی روی شاخه های بزرگ یا تنه ی اصلی به وجود می آیند. هر خوشه ی گل به وسیله ی یک ساقه ی قرمز رنگ به درخت متصل می شود. گل ها کامل، زنگوله ای شکل، به عرض 6 میلیمتر و دارای پنج گلبرگ هستند.

میوه ها کشیده و به صورت طولی دارای 5 تا 6 زاویه، به طول 6.35 تا 15 سانتیمتر و عرض 9 سانتیمتر می باشند. این میوه ها دارای پوستی نازک و مومی به رنگ زرد مایل به نارنجی هستند. میوه های رسیده دارای عصاره ای زرد رنگ و بافتی ترد بوده که در صورت بریده شدن از مقطع عرضی، به شکل ستاره دیده می شوند. میوه دارای عطر اگزالیک اسید است که در میوه های مختلف از قوی تا ملایم متفاوت می باشد. طعم و مزه ی آن نیز از ترش تا شیرین ملایم متفاوت است.

هر میوه ممکن است بیش از 12 بذر به طول 6 تا 12.5 میلیمتر داشته باشد. این بذر ها پهن، نازک و قهوه ای رنگ هستند. برخی کولتیوارها نیز میوه هایی بدون بذر تولید می کنند.

بهترین شرایط برای رشد کارامبولا در آب و هوای گرم تا بسیار گرم حاصل می شود. بهترین دما برای رشد میوه ها دمای 68 تا 95 درجه فارنهایت است. رشد گیاه در دماهای کمتر از 65 درجه فارنهایت متوقف می شود. دماهای کمتر 30 تا 32 درجه فارنهایت ممکن است برگ های جوان، گیاهان جوان و شاخه ها را از بین ببرد. همچنین دماهای 27 تا 39 درجه ی فارنهایت نیز می تواند برگ های بالغ را از بین ببرد.

این گیاهان به سرما حساس بوده و نشانه های یخ زدگی در آنها شامل پلاسیده شدن، آبگزیدگی، خشک شدن و ریزش برگ ها و شاخه ها، ریزش میوه ها و در نهایت مرگ درخت می باشد.

کارامبولا نسبت به خشکی تاحدودی می تواند متحمل باشد ولی خشکی های زیاد و طولانی سبب پیچیدگی و پژمرده شدن برگ ها، تغییر رنگ برگ ها به زرد و قهوه ای، ریزش برگ ها، کاهش میوه دهی، کاهش اندازه ی میوه ها، خشک شدن شاخه ها و در خشک های سخت سبب مرگ درخت می گردد.

این درختان نسبت به باد مقاوم نبوده و بادها سبب از بین قهوه ای شدن حاشیه ی برگچه ها، ریزش برگ ها، خشکیدگی شاخه ها، سوختگی میوه، کاهش رشد درخت، کاهش اندازه ی میوه و کاهش میزان محصول می گردند. برای محافظت در برابر باد، باید درخت را هرس نمود و آن را کوتاه نگه داشت تا در برابر بادها کمترین آسیب به آن وارد گردد.

این گیاه نسبت به خاک های شور و بسیار مرطوب متحمل نیست و برای رشد به خاک های کمی مرطوب و دارای املاح کم نیاز دارد.

میوه ستاره ای سرشار از فیتونوترینت ها و فلاونوئیدهای پلی فنولیک مانند اپی کاتکین، کوئرستین و گالیک اسید است که آنتی اکسیدان های فعالی هستند. در هر 100 گرم از میوه ستاره ای 143 میلیگرم پلی فنل ها با خاصیت آنتی اکسیدانی وجود دارد. مصرف میوه ستاره ای به علت وجود ظرفیت بالای آنتی اکسیدانی آن، فرآیند پیری را به تأخیر می اندازد، زیرا علت اصلی فرآیند پیری و فرسودگی، آسیب ناشی از رادیکال های آزاد به سلول ها می‌باشد. مصرف مواد غذایی سرشار از آنتی اکسیدان ها با مهار تولید رادیکال های آزاد فرآیند پیری را به تأخیر می اندازد. در نتیجه میوه ستاره ای به علت دارا بودن انواع آنتی اکسیدان ها و مبارزه با رادیکال های آزاد به شادابی و جوانی کمک می کند.

میوه ستاره ای به علت دارا بودن فلاوونوئیدها، یک ضدالتهاب قوی است که برای درمان اختلالات پوستی مانند پسوریازیس و درماتیت کاربرد دارد. این میوه سرشار از آب می باشد که به هیدراته و مرطوب شدن پوست کمک می کند. همچنین منبع خوبی از روی است که از آکنه جلوگیری نموده و برای درمان پوست های چرب استفاده می شود. آنتی اکسیدان های موجود در میوه ستاره ای چین و چروک ها و لکه های سیاه پوستی را برطرف می کنند و در نتیجه به جوانی و شادابی پوست کمک می نمایند.

ریزش مو با دریافت پایین ویتامین C در ارتباط است. میوه ستاره ای به دلیل اینکه سرشار از ویتامین C می باشد، رشد مناسب موهای شما را تضمین می کند و از ریزش مو جلوگیری می کند. همچنین به علت اثرات آنتی اکسیدانی و ضدالتهابی از آسیب رادیکال های آزاد و در نتیجه خشک و شکننده شدن موها پیش‌گیری می کند.

میوه ستاره ای میوه ای کم کالری و کم شیرینی است و ایده مناسبی برای افرادی است که از بیماری دیابت رنج می برند. سطح بالای فیبر در این میوه از آزاد شدن سریع قند خون جلوگیری می کند. در نتیجه مانع از پیامدهای بعدی افزایش قند خون می شود. ریشه درخت میوه ستاره ای به طور سنتی در چین برای بیماری های گوارشی و دیابت کاربرد داشته است. تحقیقات نشان می دهد که این ریشه ها قند خون و لیپیدها را کاهش می دهند و اثر مناسبی بر سلول های پانکراس دارند. همچنین عصاره برگ های این گیاه به عنوان درمان خانگی دیابت کاربرد دارد.

به علت کلسترول پایین و نیز اثر این میوه بر کاهش فشارخون، این میوه به عنوان یک میوه محافظت کننده در برابر بیماری های قلبی معرفی می شود. پوست این میوه منبع خوبی برای فیبر رژیمی می باشد که به هضم کمک می کند و باعث کاهش کلسترول بد و افزایش کلسترول خوب می گردد.

از هر 4 فرد بزرگسال یک نفر به فشارخون بالا مبتلا می باشد. فشارخون بالا منجر به حملات قلبی و نهایتاً مرگ می شود. بیماری فشارخون به عنوان قاتل خاموش شناخته شده است؛ اما رژیم متعادل و سالم به کنترل فشارخون کمک می کند. میوه ستاره ای سرشار از پتاسیم است و اثر سدیم و نمک را (که فشارخون را افزایش می دهند) خنثی می نماید.

میوه ستاره ای سرشار از ویتامین C است و آنتی اکسیدانی قوی برای افزایش عملکرد سیستم ایمنی می باشد. در نتیجه بدن را در برابر سرماخوردگی و آنفولانزا محافظت می کند. همچنین این میوه اثرات قوی در از بین بردن باکتری ها دارد. در نتیجه مصرف این میوه یا آب آن باعث از بین رفتن باکتری های مضر در روده مانند اشرشیاکلی، سالمونلا و استافیلوکوکوس ها (که مشکلات روده را به وجود می آورند) می شود.

ویتامین C موجود در میوه ستاره ای از التهاب جلوگیری می کند و برای آرتریت روماتوئید و نقرس که درد در ناحیه مفاصل را ایجاد می کنند، مؤثر است. نقرس نوعی آرتریت است که به علت افزایش اسید اوریک در جریان خون ایجاد می شود. این اسید اوریک اضافی در ناحیه مفاصل کریستالیزه و سخت می شود و دردهای شدیدی را ایجاد می کند. مطالعات نشان می دهد ویتامین C برای کاهش اسید اوریک در بیماران مبتلا به نقرس، مؤثر است.

کارامبولا منبع مناسبی از فولات و سایر مواد مغذی است که برای سلامت مادر و جنین ضروری می باشند. فولات برای رشد مناسب جنین و جلوگیری از نقص لوله عصبی کاربرد دارد. همچنین این میوه برای تحریک ترشح و جریان شیردهی در مادران شیرده مفید است.

این میوه سرشار از ویتامین A است که نقش اساسی در سلامتی چشم دارد.

میوه ستاره‌ای منبع خوبی از کلسیم و املاحی چون فسفر، منیزیم و منگنز است که همگی در تشکیل استخوان و حفظ سلامتی آن موثر می باشند. در نتیجه مصرف آن استخوان ها را قوی می کند و از استئوپروز جلوگیری می نماید.

این میوه سرشار از مواد دیورتیک است که تولید اوره را افزایش می دهند و دفع ادرار و سموم از بدن تسریع می شود. در نتیجه با مصرف میوه ستاره ای سنگ های ادراری و عفونت های دستگاه ادراری کاهش می یابد.

این میوه منبع خوبی از فیبر محلول است که مواد غذایی گوارش یافته در روده ها را حجیم ساخته، حرکات روده ها را تحریک می کند. در نتیجه دفع مدفوع آسان شده و مانع از ایجاد یبوست می گردد.

همچنین برای درمان تهوع، اسهال، سردرد، سرفه، گلو درد و تب کاربرد دارد. این میوه در طی سالیان متمادی به عنوان یک میوه خلط آور در درمان سرماخوردگی و سرفه کاربرد داشته است.

ارزش غذایی:

کارامبولا یکی از کم کالری ترین میوه ها می باشد، به طوری که در هر 100 گرم تنها 31 کیلوکالری انرژی دارد. همچنین حاوی 6.73 گرم کربوهیدرات ها، 3.98 گرم قند، 2.8 گرم فیبر خام، 0.33 گرم روغن، 1.04 گرم پروتئین، 66 میکروگرم ویتامین A (لوتئین، زآزانتین)، 0.014 میلیگرم تیامین، 0.016 میلیگرم ریبوفلاوین، 0.367 میلیگرم نیاسین، 0.391 میلیگرم پانتوتنیک اسید، 0.017 میلیگرم ویتامین B6، 12 میکروگرم ویتامین B9 یا فولات، 7.6 میلیگرم کولین، 34.4 میلیگرم ویتامین C، 15 میلیگرم ویتامین E، 3 میلیگرم کلسیم، 0.08 میلیگرم آهن، 10 میلیگرم منیزیم، 0.037 میلیگرم منگنز، 12 میلیگرم فسفر، 133 میلیگرم پتاسیم، 2 میلیگرم سدیم و 0.12 میلیگرم روی می باشد. این میوه به هیچ عنوان چربی اشباع، چربی ترانس و کلسترول ندارد و سرشار از ویتامین ها، املاح، آنتی اکسیدان ها و سایر مواد مغذی می باشد. پوست این میوه منبع خوبی از فیبر رژیمی می باشد. هر کدام از این میوه های ستاره ای وزنی معادل 70- 130 گرم دارند. 

تکثیر:

تکثیر کارامبولا یا میوه ستاره ای معمولاً از طریق پیوند زدن صورت می گیرد.

کارامبولا نیز مانند گریپ فروت با داروها تداخل دارد و نباید با فاصله کمی از داروها مصرف شود، زیرا باعث تشدید عملکرد و عوارض ناشی از داروها می گردد.