آلرژن ها موادی هستند که دارای منشأ حیوانی یا گیاهی بوده و قادر می باشند در بعضی اشخاص ایجاد حساسیت نمایند. وقتی شخصی نسبت به ماده ای ایجاد یک واکنش غیرعادی می کند که آن ماده برای دیگران بی ضرر باشد، در این حالت می گویند این شخص نسبت به این ماده حساسیت (آلرژی) دارد. تقریباً هر ماده ای خواه منشأ بیولوژی یا سنتزی داشته باشد، احتمال دارد در اشخاصی که حساسیت غیرعادی دارند ایجاد آلرژی کند.
آلرژن های هضمی یا
خوراکی
آلرژن های غذایی
معمولاً یک سری اختلالات گوارشی ایجاد می کنند. علاوه بر این، یک سری عوارض دیگری
از قبیل ناراحتی های پوستی، پف کردن زبان و لب ها، سردرد، آماس بینی و ناراحتی
های ریوی مانند آسم از علایم این آلرژی می باشند. در اینجا عوامل آلرژی زا منحصر
به یک عضو از بدن نبوده، بلکه از طریق جریان خون به تمام قسمت های بدن منتقل
خواهند شد. بدین ترتیب ناراحتی سطحی پوست که در اثر خوردن بعضی از مواد غذایی مثل
گوجه فرنگی، توت فرنگی، مرکبات، شکلات و ماهی در برخی اشخاص ایجاد می شود، مربوط
به همین نوع آلرژی است.
پس بدون شک بیشتر
افرادی که اظهار می کنند، خیار با ما رابطه خوبی ندارد، و یا من ماهی و میگو دوست
دارم ولی او مرا دوست ندارد از لحاظ علمی صحیح می باشد. این دسته اشخاص کم و بیش
متوجه شده اند که به این مواد حساسیت دارند. از طرف دیگر این نوع افراد ممکن است
متوجه نشوند که همگی دارای یک نوع حساسیت می باشند، ولی آنها آگاه هستند که خوردن
بعضی از غذاهای مخصوص، عوارض بدی را برای آنها بوجود می آورند.
بعضی از این آلرژی
ها که در بچه ها به وجود می آید، به علت غذاها و رژیم های مخصوص است که به کودک
داده می شود. به عنوان مثال می توان شیر گاو، آبمیوه و مرکبات، روغن ماهی یا مواد
دیگری را که شامل بعضی ویتامین ها می باشد را ذکر نمود. قولنج و دردهای شکمی نسبت
به بعضی از غذاها نیز مانند آلرژی های پوستی ظاهر خواهد شد.
بدین ترتیب عصاره
ها و مواد غذایی وقتی از نظر تجارتی قابل استفاده خواهند بود که توسط متخصصین مورد
آزمایش های مخصوص جهت عدم ایجاد آلرژی قرار گرفته باشند، و یا مواد آلرژن آنها به
وسیله متدهای مخصوص جدا شود.
قسمتی از آلرژی
ایجادشده توسط شیر، بستگی به واکنشهای آنتی ژن و آنتی بادی افراد داشته و قسمت
دیگر آن مربوط به لاکتالبومین موجود در شیر است. از آنجاییکه این پروتئین در اثر
حرارت و جوشاندن تعییر ماهیت خواهد داد، بنابراین شیر تبخیر شده یا خشک شده بی
ضررتر از شیر تازه می باشد. حساسیت نسبت به شیر تازه ممکن است ایجاد ناراحتی های
سخت پوستی، ترشح فراوان از مخاط بینی، برونشیت و آسم بنماید.
فرآورده های شبیه
شیر مانند سویالاک و پروسوبی، که از دانه های سویا جدا می کنند، به نظر می رسد که
عاری از ترکیبات آلرژی زا باشند.
اخیراً به طور قطع
ثابت شده است که قهوه نیز یک نوع حساسیت ایجاد می کند، که همراه با علایم مختلفی
مانند میگرن های خیلی سخت، اختلالات گوارشی، سردرد، و دانه های مهیر در یک سطح
وسیع می باشد. به نظر می رسد عامل آلرژی مربوط به اسید کلروژنیک باشد که به وسیله
عصاره آبی از قهوه بو داده نشده استخراج می شود. برخی دانشمندان نیز اظهار می
دارند که دانه های قهوه اگر بوداده شود، این ترکیب در آن تغییر ساختار می نماید.
آلرژن های تزریقی
واکنش های آلرژی
نسبت به پنی سیلین بر هیچکس پوشیده نیست. بنابراین باید توجه بیشتری نسبت به
تزریق پنی سیلین و سایر داروهای دیگر شود.
مطالعات نشان می
دهد که واکنش های انافیلاکتیک پنی سیلین در ده هزار بیماری که پنی سیلین مصرف کرده
اند، یک به پنج است. وقتی که شخص در دفعه اول از واکنش رنج فراوانی برده باشد مسلم
است که برای تزریق دوم آگاهی کامل دارد. آزمایش پوستی برای تعیین آلرژی یکی از
متدهای باارزش است که زیر نظر متخصص انجام می شود.
علاوه بر فرآورده
های پنی سیلین، سایر فراورده های تزریقی نیز ممکن است ایجاد آلرژی نمایند که از
میان آنها می توان عصاره جگر، آنتی توکسین ها، سرم ها و فراورده های غددی را نام
برد. علائم مربوط به هر یک از آنها مشابه با حساسیت نسبت به آنتی بیوتیک ها می
باشد. خارش کف دست و پا، اریتما و پوسته پوسته شدن بدن از خصوصیات و علایم این نوع
آلرژی است.
نیش زنبور عسل و
زنبور معمولی در بیشتر افراد ایجاد حساسیت می کند، و این نوع آلرژی و واکنش هایی
که در بدن افراد ظاهر می شود به قدری شدید است که ممکن است منجر به مرگ گردد. آمار
نشان داده است که نسبت افرادی که در اثر نیش زنبور عسل و زنبور معمولی می میرند،
زیادتر از گزش مارها می باشد. در حال حاظر تحقیقات قابل ملاحظه ای روی این حشرات
در حال انجام می باشد تا بتوان پادگن مناسبی جهت مصون سازی افرادی که در معرض گزش
این نوع حشرات قرار می گیرند تهیه شود.
آلرژن ها تماسی
بسیاری از مواد و
فراورده ها باعث آلرژی های تماسی می شوند، یکی از مهمترین دسته موادی که تا به حال
شناخته شده اند، سم بعضی از گیاهان از قبیل سم آی وی (
Poison Ivy
) و توکسی
کوندروم رادیکنس (
Toxicodendrom radicans
) و انواع دیگری از توکسی کودندروم ها می باشند. این سموم شامل یک
سری ترکیبات غیرفرار، مواد فنلی و
Urushiol
هستند
و تماماً در بعضی
افراد حساس، ایجاد آلرژی می نمایند.
![]()
از علائم این
حساسیت، تاول های آبکی است که همراه با خارش بوده و اگر معالجه نشود، ناراحتی های
زیادی را به بار خواهد آورد. به طوری که اگر این تاول ها پاره شوند، محتوای آن
فوراً تاول های جدیدی را ایجاد خواهد نمود که به سرعت پخش می گردند.
گیاهان دیگری که
باعث آلرژی های پوستی می شوند عبارتند از: مارچوبه، گندم سیاه، گل آلاله، گل
داوودی و بسیاری گیاهان دیگر.
ناراحتی های پوستی
گاهی به وسیله آلرژی های استنشاقی نیز به وجود می آیند. از مهمترین عوامل ایجاد
این آلرژی می توان دانه انواع گرده ها که محتوای مواد روغنی هستند، موها و قسمت
های مختلف برگ ها و گل ها و حتی قسمت های مختلف بافت ها گیاهی، همچنین دودی که از
آتش سوزی بافت های گیاهی به وجود می آید را نام برد.
فراورده های ارایشی
مانند صابون، پاک کننده ها، مواد معطر، موادی که جهت صیقلی به کار برده می شوند،
همچنین ترکیباتی که جهت نرم کردن پوست و مو بکار می روند، ممکن است باعث آلرژی های
جلدی گردند.
![]()
آلرژن های عفونت زا
بسیاری از موجودات
زنده در اثر متابولیسم هایی که در بدن انسان انجام می دهند، ایجاد آلرژی می
نمایند. بعضی افراد در اثر این گونه موجودات (مثل باکتری ها، پروتوزوئرها، کپک ها
و سایر پارازیت ها)، که حضور دائمی شان در بدن موجب ایجاد یک سری بیماری های مزمن
می گردد، دچار آلرژی عفونت زا می شوند.
در این حالت بیمار
ممکن است از عفونت خود آگاهی داشته یا نداشته باشد و همچنین ممکن است علائم این
آلرژن ظاهر شود یا نشود. حاصل متابولیک رشد این ارگانیسم ها، ممکن است حالت مزاجی
شخص را تغییر داده و در نتیجه یک نوه حساسیت برای شخص به وجود آورد.
آلرژن های انگلی
این نوع حساسیت که
شبیه به آلرژی عفونت زا می باشد، در اثر هجوم بسیاری از موجودات انگلی مانند کرم
های قلاب دار، اسکارایس، کرمک، کرم های نواری و سایر انگل ها، در اشخاص حساس به
وجود می آید. لذا حاصل مواد زائد متابولیسم این انگل ها به طور دائم در بدن به
وجود آمده و سرانجام به عفونت های انگلی منتهی می گردد.