سنگ کلیه و رژیم غذایی مبتلایان به آن

رژیم غذایی در مبتلایان به سنگ های اگزالیک:

پایه درمان در این گونه سنگ ها کم کردن اگزالات از رژیم غذایی و نیز جلوگیری از تجهیزات روده ای است، زیرا گاز حاصل از سوختن مواد قندی به علت تخمیر زیاد روده ای خود مقداری اسید اگزالیک می سازد که مزید بر علت است موادی که اسید اگزالیک فراوان دارند عبارتند از: چای، کاکائو، قهوه، جعفری، ریواس، اسفناج، فلفل سبز، شکلات و کاسنی. این مواد نباید در غذای بیماران مبتلا به سنگ های اگزالاتی وجود داشته باشد و به طور کلی این افراد باید اگزالات ها را از فهرست خریدشان خارج کنند.

رژیم غذایی در مبتلایان به سنگ های فسفاته قلیایی:

اساس این رژیم اسیدی کردن محیط ادرار است. برای این منظور باید از غذاهای زیر استفاده شود: حبوبات، نان، برنج، غلات، گوشت ها، کره، شکلاتو تخم مرغ. می توان گفت که چنین غذاهایی که دارای فسفر و گوگرد بیشتری هستند در این رژیم مؤثرند زیرا باعث حالت اسیدی ادرار می شوند و کلسیم، پتاسیم و منیزیم محیط ادرار را قلیایی می کنند. افراد مبتلا به سنگ های کلیه از هر نوع که باشد باید آب فراوان بنوشند زیرا هرچه که آب بنوشند از احتمال تشکیل شدن بلورهای معدنی در ادرار که منجر به تشکیل سنگ خواهد شد، کمتر می شود. نوشیدن مقدار کافی آب به پیشگیری از انواع سنگ های کلیه کمک می کند و به خصوص برای افرادی که در آب و هوای گرم و خشک زندگی می کنند، مهم است.

مصرف بیش از حد نمک میزان کلسیم ادرار را افزایش می دهد که در نتیجه خطر سنگ کلیه را افزایش می دهد. پس تا جایی که می توانید مصرف نمک را کم کنید. افراد مبتلا به سنگ های کلیه باید مصرف قند و شیرینی را کاهش دهند. زیرا مواد غذایی شیرین علاوه بر افزایش کلسیم ادرار باعث کم شدن حجم ادرار نیز می شود. قطع مصرف فراورده های لبنی و سایر غذاهای غنی از کلسیم یک توصیه استاندارد برای مبتلایان به سنگ کلیه است.

مصرف قهوه نگران کننده نمی باشد زیرا قهوه دفع کلسیم را زیاد می کند ولی حجم ادرار را هم افزایش می دهد بنابراین غلظت کلسیم در ادرار افزایش نمی یابد. در این قسمت با انواع سنگ و رژیم های آنها آشنا خواهید شد:

1- سنگ اوریک: این یک نوع ینگ اسیدی است که از نظر بیوشیمی و به سه طریق درمان می شود. الف) قلیایی کردن ادرار، ب) استفاده از برخی مواد حل کننده اسید اوریک، ج) افزایش ادرار.

غذاهایی که ادرار را قلیایی می کنند عبارتند از میوه جات، سبزیجات، حبوبات، مایعات فراوان، خربزه، ترب و تربچه، ترشی ها مانند آب لیمو که قلیایی کننده خوبی است. کسانی که به این نوع سنگ مبتلا هستند باید از مصرف این مواد پرهیز کنند: گوشت های مانده و بیات، جگر سیاه، سیرابی، دل و قلوه، تخم مرغ، چربی ها، ماهی های پرچرب، آبگوشت، باقلا، لوبیا سبز، قارچ ها، لبنیات و آنچه که دارای اسید اوریک است.

2- سنگ های سیستئینی: این نوع سنگ ها بسیار نادر هستند و دو عامل در حل شدن آن مؤثر است.

الف) پایین آوردن غلظت آن در ادرار و بالا بردن PH ادرار.

ب) مصرف مایعات بهترین روش انتخابی است و این روش از لحاظ پیشگیری بسیار قابل ملاحظه است و با دنبال کردن درمان صحیح و جدی از تشکیل هر گونه سنگ می توان جلوگیری نمود.

در این نمونه از سنگ ها ادرار باید کاملاً قلیایی باشد زیرا سنگ های سیستئینی در محیط اسیدی درست می شوند و برای اینکه ادرار اسیدی نشود باید از غذاهایی که ادرار را قلیایی می کنند استفاده نمود مانند: انجیر تازه، گلابی، سیب، هلو، آلوچه، انگور، کنگر، بادمجان، هویج، چغندر، کرفس، گوجه فرنگی، لوبیا و نخود.

کسانی که مبتلا به این نوع سنگ ها هستند بایستی از مصرف این مواد خودداری کنند: لبنیات، تخم مرغ، شیرینی جات، آب های املاح دار.

3- سنگ های آهکی: بطور کلی سنگ های آهکی نسبت به درمان مقاوم هستند اما برخی از آنها به درمان جواب می دهند و از این رو با شناسایی آنها می توان از بروزشان جلوگیری کرد.

4- سنگ های دارویی: این نوع سنگ ها بر اثر ماندن و رسوب کردن و درمان مفرط با کلسیم و ازدیاد ویتامین D ایجاد می شوند. در این موارد، درمان را نسبت به علت عارضه انجام می دهند و هر بار که وضع بیمار اجازه داد، دارویی که باعث بیماری شده است را حذف می کنند.

5- سنگ هایی که در اثر حرکت نکردن ایجاد می شوند: در این موارد درمان پیش گیرنده است و خوردن مایعات حداقل 2 لیتر آب در شبانه روز و حرکت دادن بیمار مفید است.

6- سنگ های حاصل از اشتباه و رژیم غذایی:  خوردن بیش از اندازه پنیر ممکن است ایجاد سنگ های آهکی نماید که بهداشت غذایی عادی، میزان دفع کلسیم از راه ادرار را به ارقام ظبیعی خود خواهد رساند. باید متذکر شد که این سه نوع سنگ آخری که به آنها اشاره شد همگی از نوع سنگ های آهکی هستند.