فناوری پرورش گیاهان در محیط بدون خاک به کمک محلول های غذایی هیدروپونیک نامیده میشود.از مزایا و معایب کشت هیدروپونیک استفاده بهینه از آب و خاک میباشد. بالا بودن هزینه های سرمایه گذاری اولیه به دلیل احداث کانال‌ها، حوضچه ها و پمپ که ممکن است برای کشت هر نوع محصولی با صرفه نباشد.
روش هیدروپونیک یک روش پیشرفته باغبانی است که هم در خانه و هم در تجارت مورد استفاده قرار می گیرد.فناوری کشت و پرورش گیاهان در محیط بدون خاک به کمک محلول های غذایی هیدروپونیک نامیده میشود. در این سیستم ها تمام عناصر غذایی مورد نیاز برای رشد گیاه به صورت محلول در اختیار گیاه قرار داده میشود.برای پرورش گیاهان در محلول های غذایی (آب و انواع کودها) که همراه یا بدون استفاده از وسایل مصنوعی مانند شن، ماسه، ورمیکولیت، پشم سنگ، پیت (peat) الیاف نارگیل و خاک اره برای کشت به کار می روند.از مزایا و معایب کشت هیدروپونیک استفاده بهینه از آب و خاک میباشد.
مزایای کشت هیدروپونیک :
- کاهش هدر رفت آب و خاک:
از مزایای اصلی این نوع کشت استفاده بهینه از آب و خاک میباشد.
-عدم وجود بیماری ها و آفت ها و علف های هرز بدلیل حذف خاک در آن
-نیاز به نیروی انسانی و ادوات کشاورزی کم و ناچیز
در کشت هیدروپونیک کارهایی سنگین، وقت گیر و پرهزینه مثل شخم زمین، ضدعفونی کردن بذر، آبیاری، وجین، آیش و سایر کارهای معمول انجام نمی گیرد.
-کنترل آسان نور، دما، رطوبت و مواد شیمیایی محلول یا غیرمحلول موجود در محیط رشد گیاه
زیرا تمامی شرایط گیاه زمان بندی شده و درصورتی که مدیر گلخانه برای مدتی نتواند به محل مراجعه کند گیاهی تلف نخواهد شد. مدیریت سریع و آسان از ویژگی های بارز این کشت است.
-امکان استفاده از این سیستم در تمام نقاط
این سیستم برای مکان‌هایی که شرایط خاک برای کشت مناسب نیست یا خاک آلوده شده و به خصوص در مناطقی که با کمبود آب مواجه هستند بسیار کارا و مناسب می باشد.
-بالا بودن راندمان تولید محصول در واحد سطح
در این نوع کشت تراکم محصول در واحد سطح بالاست. چون می توان گیاهان زیادی را در کمترین سطح و کمترین زمان پرورش داد. همچنین امکان کشت در جعبه‌هایی که به صورت چند طبقه در روی هم قرار گرفته اند وجود دارد.
-امکان کنترل محلول شیمیایی منطقه رشد گیاه
با توجه به اینکه محلولهای غذایی مورد نیاز گیاه به راحتی توسط یک تکنسین تعیین و به محیط گیاه اضافه می شود لذا امکان مسمومیت های گیاهی ناشی از نمک های معدنی کاهش می‌یابد.
معایب کشت هیدروپونیک :
-بالا بودن هزینه های سرمایه گذاری
سرمایه گذاری اولیه به دلیل احداث کانال‌ها، حوضچه ها و پمپ که ممکن است برای کشت هر نوع محصولی با صرفه نباشد.
-بالا بودن هزینه های برقی برای به کار انداختن تاسیسات
-مشکل تهویه:
در این سیستم تهویه از طریق تعویض محلول های غذایی یا تهویه های مصنوعی انجام می گیرد.
-عدم وجود خاصیت تامپونی (بافری):
در خاک خاصیت بافری برای عناصر غذایی وجود دارد ولی در محلول غذایی این خاصیت وجود ندارد.
-نیاز به حضور تکنیسن هایی برای تهیه محلول غذایی، تجزیه، ترکیب و بازسازی آن