گیاه کرفس جزو سبزیجات میباشد و بومی مناطق مدیترانه، قاره اروپا، هیمالیا و قفقاز میباشد. کرفس بیشتر در قسمت ساقه مورد استفاده قرار میگیرد، ولی دانه یا تخم کرفس که از گل گیاه کرفس گرفته میشود، جزو ادویهجات سنتی قدیمی است و خواص درمانی فراوانی دارد.
تخم کرفس رنگ قهوهای روشن یا تیره دارد و عطر و طعم آن شبیه ساقه کرفس میباشد. از تخم کرفس علاوه بر خواص دارویی، جهت خوشطعم کردن غذاهای گیاهی و از ادویه آن در انواع سوپ، ترشی و سالاد استفاده میکنند.
تخم کرفس خواص دارویی فراوانی دارد. باعث شستشوی سیستم دفع ادرار بدن و از بین بردن سنگهای کلیه و مثانه و کاهش اسید اوریک خواهد شد. تخم و روغن کرفس به افزایش جریان خون در زمان قاعدگی خانمها منجر شده و در کاهش دردهای قاعدگی و منظم نمودن چرخه آن مؤثر میباشد.
تخم کرفس گلبولهای قرمز خون را تقویت کرده و بخاطر داشتن مس و آهن فراوان به افزایش سلولهای خونی کمک میکند. همچنین باعث تقویت سیستم ایمنی بدن و پیشگیری از دیابت میگردد. به علت داشتن خواص ضدالتهابی جهت درمان آسم توصیه شده است.
دانه کرفس درمان مؤثری جهت کاهش سوزش معده و رفع سوء هاضمه دستگاه گوارش میباشد. همچنین به علت داشتن کلسیم زیاد به تقویت سیستم عضلانی و جلوگیری از کاهش تراکم استخوانی کمک کرده و به افراد مسن در این زمینه یاری میرساند. علاوه بر آن از تخم کرفس در درمان ورم مفاصل و اسپاسم عضلات استفاده میگردد.
تخم کرفس مادهای به نام کومارین دارد که میتواند در بهبود میگرن اثرگذار باشد. افراد دارای کلسترول بالا و فشار خون میتوانند به منظور تقویت قلب و کاهش کلسترول و فشار خون از این فراورده پرخاصیت استفاده نمایند.
دمنوش تخم کرفس در کاهش خطر انواع سرطان مانند سرطانهای روده، خون و پستان و همچنین دفع سموم از بدن بسیار مؤثر عمل مینماید.
تخم کرفس به روشهای گوناگونی چون روغن، دمنوش، کپسول، عصاره و ادویه استفاده میگردد. میزان مصرف هر فراورده باید توسط پزشک متخصص طب سنتی مشخص گردد. معمولاً کپسول یا قرص تخم کرفس را به میزان سه مرتبه در روز به تعداد یک یا دو کپسول و عصاره آن را سه بار در روز به میزان نصف قاشق چایخوری همراه با مایعات یا غذا مصرف مینمایند. دمنوش کرفس نیز یک فنجان و سه مرتبه در روز توصیه شده است.
خانمهای باردار از مصرف این گیاه دارویی باید اجتناب کنند چون ماده آپیول موجود در آن خطر سقط جنین را به همراه دارد. همچنین مادران شیرده و کسانی که فشار خون پایین دارند، از خوردن تخم کرفس دوری کنند.
مصرف خارج از دوز و بدون مشورت با پزشک نیز باعث کندی ضربان قلب و بروز علائم افسردگی و خستگی بدن خواهد شد.
مهمترین ترکیبات تخم کرفس پلیفنلها، آنتی اکسیدان، مواد معدنی، فیبر و انواع ویتامین بخصوص ویتامین B6 میباشد.
تخم کرفس طبیعتی گرم و خشک دارد.
هنگام خرید باید دقت نمود که تخم کرفس که معمولاً به صورت پودر مصرف میگردد، دارای ناخالصی و ضایعات نبوده و بوی آن شبیه بوی ساقه کرفس باشد. رنگ تخم کرفس باید متمایل به قهوهای بوده و تاریخ مصرف آن منقضی نشده باشد.