گل بابونه یکی از شگفت انگیزترین گیاهان موجود در طبیعت است. محبوبیت این گیاه به علت آن است که بابونه هم گلی زیبا، خوشبو و معطر است و هم اینکه از خواص درمانی و دارویی بسیار زیادی در طب سنتی برخوردار میباشد و از آن جهت درمان بسیاری امراض و بیماریها استفاده میگردد.
بابونه را با نام علمی Matricaria recutita نام گذاری نمودهاند. ظاهر گل بابونه شبیه گل آفتابگردان است و بوی آن تقریباً شبیه سیب میباشد. محل پرورش این گل در آسیا، اروپا و آفریقا میباشد ولی خاستگاه اولیه آن را آسیای صغیر گزارش نمودهاند. بابونه در تاریخ سابقه بسیار طولانی دارد و مصریان، رومیان و یونانیان باستان از این گل و خواص تسکینی آن استفاده فراوان داشته و آن را گیاه مقدس مینامیدهاند. در کشور ما نیز گونه ماتریکاریا از گیاه بابونه در استانهای آذربایجان، فارس، لرستان، خوزستان، اطراف تهران و محدوده کوه دماوند به وفور وجود دارد.
گل بابونه دارای گلبرگهای سفید در اطراف و گل زرد در وسط بوده و این طرح ما را به یاد زیبایی خورشید میاندازد، لذا گل بابونه به خورشید گلها معروف شده است. ساقه گیاه بابونه به رنگ سبز مایل به سفید است و برگهای کوچکی بر روی آن وجود دارد. بافت گل بابونه از بریدگیهایی باریک و کُرک مانند پوشیده شده است که به صورت نامنظم کنار هم قرار گرفتهاند. گلهای گیاه بابونه کوچک و بسیار ظریف هستند. ارتفاع این گیاه در صورت رشد کامل به حدود 30 سانتیمتر خواهد رسید. قطر گل بابونه نیز در حدود 3 سانتیمتر میباشد.
گیاه بابونه انواع مختلفی دارد که میتوان از نمونههای بابونه رومی، بابونه آلمانی، بابونه ایرانی و شیرازی، بابونه وحشی و بابونه مراکشی نام برد که هر کدام خواص و موارد استفاده خود را دارند. دو نوع بابونه رومی و بابونه آلمانی از همه معروفتر بوده و بابونه آلمانی از شهرت و کیفیت بالاتری برخوردار میباشد و ارتفاع آن تا 60 سانتیمتر هم بلند میگردد. گل بابونه خواص سمی برای انسان ندارد و گزارشی از مشکل ارتباطی این گل با حیوانات خانگی نیز تا به حال رؤیت نشده است.
از گل خشک شده بابونه، دمنوش و چایهای معطری تهیه میگردد که جهت تقویت سیستم ایمنی، سلامت قلب، ایجاد آرامش خواب و رفع افسردگی، تقویت دستگاه گوارش، مبارزه با دیابت و پیشگیری از سرطان مصرف میگردد. بخور بابونه جهت رفع مشکلات پوستی و بازکردن منافذ آن و رفع چین و چروک و سیاهی زیر چشم به کار گرفته میشود. روغن بابونه نیز جهت تسکین دردهای ناشی از آکنهها و اگزما و درمان آنها توصیه شده است.
گل بابونه به علت جذابیت ظاهری و کاربردهای درمانی و دارویی، علاوه بر محیطهای طبیعی همواره در گلخانهها نیز مورد پرورش قرار میگیرد و به علت شرایط ساده نگهداری، در طول کل سال در دسترس بازار و جامعه قرار میگیرد.
دسته گل بابونه معمولاً برگهای فراوانی دارد و حتماً بایستی هنگام قرار گرفتن در آب، برگهای اضافی آن را از ساقه جدا نمود تا این برگها در زیر آب قرار نگیرند. مواد نگهدارنده شیمیایی جهت افزایش طول عمر گلها در بازار موجود است که میتوان به آب ظروف و گلدانهای حاوی گل بابونه اضافه نمود.
گل بابونه گل حساس و ظریفی است و نباید در معرض نور مستقیم خورشید قرار داشته باشد. میتوان ظرف شیشهای و یا گلدان حاوی شاخه گلهای بابونه را در مجاورت پنجرهها یا در تراس و بالکنهای نسبتاً خنک قرار داد تا عمر گلها افزایش پیدا کند.
از قرار دادن گلدان و ظروف حاوی گل بابونه در کنار منابع گرمایی مثل شوفاژ و رادیاتور یا بر روی سر دستگاههای روشن مثل تلویزیونهای قدیمی یا کیس کامپیوتر یا مکانهایی مثل آشپزخانه که در اثر آشپزی به گرمای محیط اضافه می گردد، باید اجتناب نمود.
تقریباً تمامی گلها با توجه به زیبایی ظاهری و نوع عطر و بویشان دارای معنی خاصی بوده و به نماد یا نمادهایی مشخص در طول زمان تبدیل گشتهاند. در زبان لاتین به گل بابونه Bellisگفته میشود که به معنی برازنده است. از گل بابونه و گل آفتابگردان که عملاً از یک خانوده به نام Daisy هستند، در دکوراسیون و علم فنگشویی استفاده فراوان میگردد و آنها را به علت تشابه با خورشید، نشانی از روشنایی و انرژی مثبت میدانند.
گل بابونه با توجه به رنگ زرد مرکز آن انسان را به سرزندگی و تلاش تشویق مینماید. رنگ سفید گلبرگهای آن نیز نماد آرامش و صلح است. در کل این گل به سمبلی از صبر، وفاداری و عشق خالص تبدیل گشته است.
گل بابونه به علت این که فقط در نمونه رنگ سفید در طبیعت وجود دارد، جهت ساخت دستهگلهایی استفاده میشود که باید حاوی احساسات خالص و نمایش دهنده صداقت باشند و معمولاً جهت ساخت دستهگلهای سفید رنگ، ترکیبی از گل بابونه و سنگگچ به عنوان دسته گل عروس یا مراسم شادی استفاده میگردد.
میتوان از ترکیب گل بابونه با گل رز صورتی و گلهای ریز آبی رنگ نیز یک دسته گل پرهیجانتر و معطرتر ایجاد نمود.
در ساخت سبد گلهای بزرگتر و زیباتر، میتوان از گل میخک و بابونه به عنوان گلهای پایه و گلهای متنوع دیگر مثل سنبل یا ارکیده، با رنگهای متنوع و غلیظتر استفاده نمود.
همانطور که ذکر شد، باید هنگام قراردادن شاخه گلهای بابونه در ظرف آب، برگهای اضافی آن را جدا نماییم چون این برگها باعث رشد باکتری در ظرف آب و یا در گلدان میگردد. آب مورد استفاده برای ظرف باید آب ولرم باشد و آب جوش یا آب یخ باعث آسیب به اکثر گلها از جمله گل بابونه میگردد. معمولا در جه حرارت 37 تا 43 درجه برای ظرف آب مناسب میباشد. بهتر است آب ظرف یا گلدان را هر دو روز یک بار تعویض نموده و دهانههای ظرف را قبل از قرار دادن مجدد شاخه گل درون آن با صابون کاملاً تمیز و آبکشی نماییم.
گل بابونه دارای ماندگاری زیادی نیست، لذا بهتر است جهت خرید شاخهگلهای بابونه در ابتدای صبح اقدام شود که گلها به تازگی چیده شدهاند و برای فروش در گلفروشیها ارائه میگردند و هنگام خرید از تازه بودن آن مطمئن شویم. گل بابونه بسیار ظریف و حساس است و هنگام حمل و نقل باید مواظب این مسئله نیز باشیم.