همان طور که می‌دانیم، کشور ما از گذشته‌های دور به عنوان یک سرزمین خشک و نیمه خشک شناخته شده است و امروزه با توجه به مشکلات گرمایش زمین و کاهش منابع آبی، خشکسالی مهم‌ترین بحران آینده کشور ما را تشکیل خواهد داد. لذا جهت تأمین منابع غذایی مردم و جلوگیری از ایجاد کمبود و گرانی‌های مواد خوراکی و عدم وابستگی زیاد به واردات مواد خوراکی، باید بتوانیم با استفاده از افزایش دانش عمومی و بخصوص آگاهی رسانی به کشاورزان و باغداران جهت استفاده بهینه از منابع آبی، به تدریج جهت مبارزه با این بحران بزرگ آمادگی پیدا کنیم.
همواره با توجه به کلیه مواردی که در ادامه عنوان می‌شود، می‌توان نوع و حجم آب مورد نیاز و روش انجام آبیاری را در باغات پیاده سازی نمود.
· نوع خاک: هر منطقه و اقلیمی، خاک محلی مخصوص به خود را دارد. بعضی مناطق دارای خاک رسی هستند که آب بیشتری را در خود نگه می‌دارند و لذا به دفعات و مقدار آبیاری کمتری نیازمندند. بعضی زمین‌ها دارا خاک شنی و سبک و با دانه‌های درشت‌تر هستند که تبخیر آب در آنها بیشتر بوده و لذا باید از آبیاری کامل‌تری برخوردار باشند. همچنین نوع زهکشی، ذرات تشکیل دهنده داخلی خاک، نوع موجودات میکروسکوپی خاک و مقدار مواد معدنی آن نیز در نحوه آبیاری تأثیر‌گذار می‌باشد.
· آب و هوای منطقه و رطوبت محیط: بدیهی است که در مناطق گرم و خشک و کم‌رطوبت به علت افزایش تبخیر آب از سطح خاک و از شاخه و تنه درختان، باید آبیاری بیشتری نسبت به مناطق سردسیری و پُر رطوبت انجام پذیرد. در مناطق گرمسیری باید آبیاری به آهستگی و با عمق بیشتر انجام گیرد و آب حداقل تا عمق 30 سانتی‌متری خاک نفوذ نماید.
· نوع درختان: هر درختی جهت ثمردهی و رشد به مقدار آب متفاوتی نسبت به انواع دیگر نیازمند است. درختان میوه و مرکبات معمولاً به آب بیشتر و درختان بادام، انجیر و گردو به آب کمتری احتیاج دارند. معمولاً هر چه عرض و ارتفاع درختی بیشتر باشد و ریشه‌های عمیق‌تری داشته باشد، به آبیاری کامل‌تری هم نیازمند است. البته نهال‌ها و درختان جوان علیرغم جثه کوچک‌تر به منظور تقویت ریشه و نیاز به رشد باید از آبیاری کافی برخوردار باشند.
· فصل: همواره باید در آبیاری به فصل فعلی توجه داشته باشیم. در فصل بهار، مقداری از رطوبت ناشی از بارندگی‌های زمستانی در خاک وجود دارد و آبیاری زیاد لازم نیست. بیشترین آبیاری باید با توجه به خشکی و ترک‌خوردگی‌های خاک، در تابستان و اوایل پاییز صورت گیرد. در فصل زمستان نیز درختان به خواب زمستانی می‌روند و سوخت و ساز آنها کاهش می‌یابد، لذا به آب و کود کمتری نیازمندند.
جهت آبیاری درختان باغ با توجه به شرایط آبی و خاکی منطقه و نوع درختان کاشته شده، روشهای متفاوتی پیاده سازی می‌گردد که در ادامه به آنها اشاره می‌نماییم:
در این شیوه که یک روش سنتی و قدیمی می‌باشد، آب بدون هیچ محدودیت و اندازه‌گیری دقیقی به تمام سطح زمین و باغ هدایت می‌گردد و علاوه بر پوشش سطحی، توسط جاذبه زمین به مقدار زیاد به درون خاک نفوذ می‌کند. در این روش آبیاری، راندمان، پایین و هدر رفت و تبخیر آب زیاد است و بیشتر مناسب مناطقی است که محدودیتی در منابع آب جاری وجود ندارد. آبیاری غرقابی باعث رشد و رویش علفهای هرز در اطراف ساقه درختان می‌گردد و پس از مدتی، بیشتر آب هدایت شده توسط همین علفهای هرز مصرف می‌گردد. همچنین جاری شدن مداوم آب باعث افزایش فرسایش و فرونشست خاک باغ در دراز مدت خواهد شد.
در این روش آبیاری، سطح باغ به قطعات یا کرت‌های کوچک‌تری تقسیم بندی می‌گردد و توسط باز و بسته کردن ورودی و خروجی کرت‌ها می‌توان مقدار آب هر ناحیه را تا حدودی مدیریت نمود. این روش نسبت به آبیاری غرقابی راندمان بهتری داشته و کمی منطقی‌تر می‌باشد ولی یک روش سنتی و دارای معایب فراوان می‌باشد.
این روش آبیاری باعث ایجاد صرفه جویی زیادی در مصرف آب نسبت به دو روش قبلی می‌گردد. در این شیوه، با توجه به جنس خاک باغ، شیارهای مستقیم و باریکی در اطراف درختان ایجاد شده و برای مدت طولانی، مقادیر کمتری آب را در آنها رها می‌نمایند. با گذشت زمان خاک اطراف درخت به تدریج سیراب شده و آب به طور کامل درون آن نفوذ می‌نماید.
تعداد و فاصله و نحوه شیاربندی در این روش بسیار اهمیت داشته و باید شیارهای اول فاصله حدود یک متری با درخت داشته باشند و شیارهای ردیف بعد با توجه به جنس خاک در فاصله‌ای حدود هفتاد تا صد سانتیمتر ایجاد گردند.
زمین باغ جهت انجام این نوع آبیاری نباید شیب زیادی داشته باشد و سرعت هدایت آب به درون شیارها باید آرام و به گونه‌ای باشد که با سرعت کم، درون شیارها حرکت نماید تا به همه شیارها آب‌‌رسانی شود.
در این روش آبیاری، آب باران در یک شبکه لوله کشی شده به مرور زمان جمع‌آوری شده و تحت فشار قرار می‌گیرد و سپس از طریق آبپاش و با فشار زیاد بر روی خاک و درختان باغ پخش می‌گردد. این روش آبیاری بیشتر جهت مزارع و زمین‌های کشاورزی استفاده می‌گردد و جهت آبیاری باغات با شیب زیاد و دارای خاک با نفوذپذیری بالا استفاده می‌گردد و بیشتر مناسب باغهایی است که درختان ریشه‌های سطحی دارند و تراکم درختان کم می‌باشد.
این نوع آبیاری به دو روش مکانیزه و غیر مکانیزه انجام می‌گردد و به علت این که خروج آب بصورت هدفمند صورت نمی‌گیرد، باعث رشد و آبیاری علفهای هرز نیز در محیط می‌گردد. همچنین در بعضی روشهای آبیاری بارانی، مقداری از آب در آبپاش‌ها تبخیر شده و از بین می‌روند.
از مزایای این نوع آبیاری، عدم نیاز به نیروی کاری انسانی و استفاده از منابع آب باران است و مکانیزه بودن آن، در هزینه‌ها و وقت، صرفه جویی به بار خواهد آورد.
آبیاری قطره‌ای، بهینه‌ترین و پیشرفته‌ترین نوع آبیاری باغات می‌باشد. بعد از اختراع لوله‌های پلی‌اتیلن و گسترش صنایع پلاستیک‌سازی، این نوع آبیاری گسترش فراوانی پیدا نمود. در این روش آبیاری، آب توسط یک قطره چکان که با توجه به نیاز درخت تنظیم شده، به مقدار دقیق و در نقطه دلخواه به سمت آن هدایت می‌گردد. آب از یک منبع توسط پمپ برقی و با عبور از فیلتر تصفیه سیکلونی عبور کرده و پس از تصفیه شن، گل و لای و مواد مضر احتمالی آن، پاک‌سازی شده و به شبکه لوله‌کشی هدایت می‌گردد.
با توجه به تولید سموم و کودهای مایع، یک مخزن کود سموم نیز در آبیاری باغات بزرگ در سامانه آب قطره‌ای وجود دارد که همراه با عبور آب، مقدار سم و کود مورد نیاز نیز با آن مخلوط می‌گردد و به راحتی به درختان باغ رسانده می‌شود.
در آبیاری قطره‌ای می‌توان توسط یک طراحی خوب و حساب شده با توجه به نوع زمین و شرایط درختان، راندمان کلی منابع آب را تا 90 درصد افزایش داد.
در آبیاری قطره‌ای علاوه بر حداکثر صرفه‌جویی از منابع آبی، به علت رسیدن آب به نقطه دقیق مورد نظر، از رشد و گسترش علفهای هرز جلوگیری می‌شود. می‌توان به علت داشتن سیستم فیلترینگ، از منابع آب شور نیز استفاده نمود. در آبیاری قطره‌ای فرسایش خاک به حداقل می‌رسد چون آب سطحی در محیط به حرکت در نمی‌آید. در این نوع آبیاری، کوددهی به باغات به علت تزریق کودهای مایع در آب، به راحتی صورت می‌گیرد.
از معایب آبیاری قطره‌ای می‌توان به هزینه نسبتاً زیاد بخصوص در مساحت‌های بالا اشاره نمود. قطره‌چکان‌ها وسایلی بسیار حساس هستند و خرابی و گرفتگی و شوری موضعی آنها باعث نرسیدن آب به گیاه می‌شود و همواره باید مورد بازدید قرار گیرند.
باید همواره سطح نمک ورودی به خاک از طریق آبیاری را تحت نظر داشت تا برای گیاهان آسیب خاصی اتفاق نیفتد.
آبیاری زیرسطحی شاخه‌ای از آبیاری قطره‌ای است که در این روش، آب توسط لوله‌های سوراخ‌دار فلزی، اسفنجی یا سفالی با فشار خیلی کم در حد یک تا دو اتمسفر در زیر زمین و در عمق مشخصی که بسیار مهم است، جریان پیدا کرده و به ریشه درختان تزریق می‌شود. باید توجه داشت که لوله‌گذاری داخل زمین باید به صورتی باشد که آب بطور یکنواخت در تمام اطراف ریشه درخت پخش گردد تا از رشد نامتوازن و یک‌جانبه ریشه به سمت محل تزریق آب جلوگیری گردد.
در آبیاری زیرسطحی مسئله تبخیر آب وجود ندارد و مشکلات دیگری مانند گرفتگی قطره‌چکان‌ها یا جمع شدن ریشه‌ها از بین می‌رود. راندمان این نوع آبیاری بسیار بالا بوده و در مصرف آب، کود و سم به میزان بسیار زیاد صرفه‌جویی صورت گرفته و محصول درختان به مقدار زیادی افزایش خواهد یافت. همچنین از رشد آفات و علفهای هرز نیز تا حد زیادی کاسته خواهد شد. سیستم آبیاری نیز به علت کار گذاشته شدن در زیر خاک از آسیب‌های محیطی و آب و هوایی و سرقت و دستکاری افراد غریبه در امان می‌ماند.
برای پیاده سازی آبیاری زیرسطحی نباید زمین باغ از نوع سنگی یا سنگلاخی و سفت باشد تا بتوان تجهیزات این نوع آبیاری را در عمق مناسب جاسازی نمود.
با توجه به شرایط فصلی و آب و هوایی، گاهی ممکن است نیاز به اضافه کردن مقدار آبیاری برای درختان احساس گردد. باغداران باید توجه داشته باشند که علائمی مانند برگهای پژمرده، خمیده و پیچ خورده درختان، تغییر زود هنگام رنگ برگها به زرد و نارنجی، خشک بودن بیش از حد خاک اطراف درخت و ریزش نامعقول و نامتوازن برگها نشانه‌هایی است که حاکی از وجود کم آبی و نیاز به افزایش مقدار آبیاری می‌باشد.