درخت آناناس کوموسوس، گیاهی علفی و همیشه سبز است و بومی مناطق آمریکای جنوبی و مرکزی میباشد. در قرن هفدهم این میوه توسط شخصی به نام کولومبوس به اروپا راه پیدا کرد. آناناس انواع مختلف و متنوعی دارد و نوع کوموسوس آن اقتصادیترین گونه آناناس به شمار میرود.
آناناس کوموسوس سرشار از انواع مواد معدنی و مغذی از جمله ویتامین آ، ب، ث، کلسیم، آهن، سدیم، منیزیم، منگنز، روی، پتاسیم، اسید فولیک، اسید پنتونیک، ریبوفلاوین، تیامین، انواع آنتی اکسیدان و بتاکاروتن میباشد.
از خواص بیشمار آناناس و آبمیوه آن میتوان به پیشگیری و درمان بیماریهای قلبی عروقی، جلوگیری از لخته شدن خون، از بین بردن رسوبات دیوارههای رگها و کاهش فشار خون، تقویت سیستم استخوانی، جلوگیری از پوکی استخوان و بازسازی عضلات، درمان سرماخوردگی، گلودرد و سرفه، کاهش بیماریهای دهان و تقویت لثه، سلامتی چشم و بهبود بینایی، پاکسازی مخاط بدن و کمک به درمان برونشیت، آسم و ذاتالریه، کاهش آلرژیهای فصلی و درمان سینوزیت، کاهش کلسترول خون، کاهش دردهای قاعدگی در خانمها، ترمیم آسیبهای سلولی، درمان یبوست و تقویت سیستم گوارشی و بیماریهای روده، درمان آفتاب سوختگی، رفع اضطراب و ایجاد آرامش و بهبود کیفیت خواب، جلوگیری از سکتههای مغزی، بهبود حالت تهوع، رفع مشکلات پوستی و آکنه و کاهش چین و چروک صورت و ترکهای کف پا، جلوگیری از ریزش مو، درمان ترک لبها و تقویت سیستم باروری در زوجهای جوان اشاره نمود.
از آناناس همچنین در نرم کردن گوشت به علت داشتن آنزیم بروملین، تهیه انواع دسر، ژله و غذاهای ژلاتینی و از برگ آن در صنایع پارچهبافی نیز استفاده میگردد.
نهال آناناس کوموسوس، مختص مناطق گرمسیر و نیمه گرمسیری و با رطوبت بالا میباشد؛ ولی به علت بازار تجاری مناسب در بیشتر مناطق جهان به صورت گلخانهای نیز پرورش داده می شود. درخت آناناس نسبت به سرما و کمآبی مقاومت خوبی دارد ولی چنانچه سرمای هوا زیاد باشد و از حدود 18 درجه کمتر شود، از کیفیت میوه آن کاسته شده و خواص تغذیهای خود را از دست میدهد و در دماهای پایینتر، گیاه آناناس خشک میگردد.
مناسبترین دما برای رشد آناناس کوموسوس، بازه 18 تا 30 درجه سانتیگراد است.
نهال آناناس کوموسوس به نور مستقیم خورشید نیاز دارد و حدود 5 ساعت تابش آفتاب برای رشد گیاه لازم است ولی در شرایط نیمه آفتابی نیز میتواند با سرعت کمتر به رشد خود ادامه دهد.
گیاه آناناس کوموسوس درختچهای کوچک دارد و ارتفاع آن حداکثر به 1.5 متر میرسد. آناناس کوموسوس گیاهی خود گرده افشان است و گل و برگ فراوانی تولید میکند که برگهای پیر آن ریزش نمیکنند. تخمک گلها هنگام رشد به دانههایی مبدل میشوند و در یک قالب بزرگ که همان میوه آناناس است، مجتمع میگردند. هر میوه آناناس کوموسوس از دو مارپیچ به هم پیوسته که یکی از آنها هشتتایی و دیگری سیزدهتایی است، تشکیل گردیده که در واقع همان اعداد فیبوناچی میباشند.
نهال آناناس کوموسوس بعد از کاشت حدود 15 ماه طول میکشد تا به گلدهی برسد و بعد از آن پس از پنج تا شش ماه میوه میدهد. هنگام مشاهده تغییر رنگ در قاعده میوههای در حال رشد میتوان آنها را برای تولید کنسرو و کمپوت برداشت نمود ولی جهت تازهخوری باید آناناس کوموسوس به رنگ زرد طلایی رسیده باشد.
مزارع معمولی آناناس کوموسوس در حدود سی سال و مزارع تجاری با حجم تولید بالا حدود 4 سال عمر مفید دارند.
بهترین شرایط دمایی برای کاشت آناناس کوموسوس دمای سی درجه سانتیگراد در روز و فصل پاییز و در عمق 10 تا 15 سانتیمتری خاک میباشد. آناناس کوموسوس به خوبی در مناطق ساحلی نزدیک دریا رشد میکند. شرایط دمایی جهت کاشت نهال مهمتر از شرایط فصلی است و چنانچه در منطقه جغرافیایی محل کاشت، دما در فصل پاییز مناسب نباشد، باید کاشت نهال را به اواخر اسفند یا اوایل بهار موکول نمود.
نهال آناناس کوموسوس را به علت این که ریشههای سطحی دارد، میتوان به راحتی در گلدان و در خانه و باغچه نیز به راحتی پرورش داد.
از نظر آبیاری آناناس کوموسوس در مناطقی که بارندگی حدود 600 میلیمتر در سال دارند، نیازی به آبیاری ندارد ولی در مناطق دیگر و در فصول گرم احتیاج به هفتهای یک بار و در فصول سرد هر دو هفته یک بار نیاز به آبیاری متوسط دارد به صورتی که ریشه غرق در آب نشود و تنها خاک محل کاشت همیشه رطوبت حداقلی را داشته باشد. بیآبی باعث تغییر رنگ گیاه به قهوهای شده و برگهای آن را خشک میکند. آناناس کوموسوس به علت داشتن برگهای بزرگ و فراوان نباید هنگام آفتاب شدید غبارگیری شود چون در این صورت برگها دچار لکههای سوختگی میگردند. شوری آب نیز برای آبیاری آناناس مناسب نیست.
فاصله کاشت بین نهالهای آناناس به علت این که ریشههای سطحی دارد، مقدار کمی در نظر گرفته میشود تا هر نهال برای نهال کناری علاوه بر تکیهگاه، تابش نور مستقیم خورشید را نیز حفاظت نماید.
کوددهی به آناناس کوموسوس در فصول پاییز و زمستان به علت خواب گیاه نیاز نیست ولی در فصول رشد یعنی بهار و تابستان هر دو هفته یکبار باید کوددهی انجام شود.
آفات متداول آناناس کوموسوس شامل پوسیدگی ریشه، پوسیدگی هسته، شپشک، کنه، سوسک، تریپس، بیماری صورتی و ویروس نقطه زرد میباشد که جهت مقابله با این آفات باید از قارچکش، آفت کش، روشهای فیزیکی، سموم شیمیایی و آب و صابون استفاده نمود.
مناسبترین خاک جهت نهال آناناس کوموسوس، خاکهای رسی، سبک، قلیایی و مخلوط با کمپوست است. PH خاک باید در بازه 4 تا 5 باشد و از زهکشی مناسب برخوردار باشد. جهت رشد بهتر آناناس کوموسوس میتوان مقادیر مناسبی گوگرد نیز به خاک اضافه نمود.
چنانچه قصد خرید نهال آناناس کوموسوس را داریم باید توجه نماییم که آناناس، گونهها و انواع بسیار متنوعی دارد. از جمله میتوان به آناناس آباکاکسی، آناناس سرخ اسپانیایی، آناناس کاین، آناناس برشچه، آناناس پانار و آناناس موریس اشاره نمود. لذا هنگام خرید باید از نوع و گونه نهال، اطمینان لازم را کسب نماییم تا بتوان محصول باکیفیت و مورد نظر را برداشت نمود. نهال آناناس کوموسوس باید از نظر ظاهری کاملاً سالم بوده و ریشه و برگهای آن به آفت و پیچخوردگی مبتلا نباشد. بهتر است نهال آناناس را از مراکز معتبر و دارای مجوز و سابقه مطمئن تهیه نمود.