استار فروت گیاهی بومی مناطق شرق و جنوب شرقی آسیا، اقیانوس آرام جنوبی و کشورهایی مثل مالزی، بنگلادش، اندونزی، هند و سریلانکا بوده و در اقصی نقاط جهان از جمله استرالیا، آمریکا و کانادا طرفداران فراوانی دارد. درخت استار فروت به نامهای دیگری چون کارامبولائه و پنج انگشتی نیز معروف است. نام انگلیسی آن Carambola Star Fruit است و در کشور ایران در مناطق شمال و جنوب که زمستانهای سرد نداشته و هوا رطوبت نسبتاً بالایی داشته باشد، پرورش مییابد.
استار فروت گیاهی همیشه سبز است، تنهای کوتاه و شاخههای فراوان دارد و در مناطق جنگلی به ارتفاع 6 متر نیز میرسد. گلهای این گیاه به رنگ یاسی و دارای رگههای بنفش است و دو ماه پس از ظاهر شدن گلها، میوههای رسیده استار فروت بر روی درخت دیده میشوند.
میوه این گیاه بیضی شکل است و طولی معادل 5 تا 15 سانتیمتر دارد. این میوه پنج پره یا لبه برجسته دارد و این پرهها گاهی به 4 تا 8 عدد هم تغییر میکند. اگر این میوه را به صورت عرضی برش دهیم، مقطع میوه استار فروت حالت ستارهای شکل میشود و به همین خاطر به آن میوه ستارهای میگویند. استار فروت دارای پوستی مومی شکل و صاف است که در ابتدا سبز بوده و پس از رسیده شدن، به زرد تیره تبدیل میگردد. استار فروت بیشتر به صورت تازه خوری مصرف میگردد و از آن در آشپزی، تهیه مربا، ژله، سالاد، دسر و انواع نوشیدنیها نیز بهره گرفته میشود. مزه آن ترکیبی از طعم انگور، سیب و گلابی میباشد.
دو گونه اصلی از استار فروت وجود دارد که گونه اول نوع ترش یا ملس است و حاوی اسید اسکولیک بیشتری است. گونه دوم نوع شیرین است و هر یک از گونهها با توجه به کشور محل رویش، به انواع مختلفی تقسیم بندی شدهاند. از ارقام ترش استار فروت میتوان به گونههای Star King, New Comb, Golden Star, Thayer نام برد که همگی مختص به فلوریدای آمریکا میباشند. گونههای شیرین نیز Arkin, Dah Pon, Maha, Damak از تایوان، مالزی، اندونزی و فلوریدا هستند.
استار فروت سرشار از ویتامینهای آ – ث، پتاسیم، سدیم، فیبر، انواع آنتیاکسیدان، و اسید اگزالیک فراوان بوده و در درمان کلسترول و بیماریهای قلبی عروقی و به عنوان داروی آرام بخش به کار گرفته میشود. افراد دارای سنگ کلیه و نارسائیهای کلیوی و دیالیزی از خوردن آن باید اجتناب ورزند.
استار فروت بهترین رشد و محصولدهی را در مناطق گرمسیر، نیمه گرمسیر و معتدل دارد. نهال این میوه را میتوان در گلدان، پاسیو، گلخانه و فضای باز پرورش داد. مناسبترین بازه دمایی برای رشد استار فروت دمای بین 18 تا 35 درجه سانتیگراد و برای جوانه زنی نهال دمای بین 21 تا 24 درجه سانتیگراد است. بازه تحمل دمایی گیاه بین 8 تا 47 درجه میباشد.
استار فروت بومی مناطقی است که از رطوبت نسبتاً بالایی برخوردارند و چنانچه محل کاشت این نهال، شرایط رطوبتی مناسب داشته باشد، نهال کاشته شده از رشد مناسبتری برخوردار خواهد بود.
استار فروت به 6 تا 8 ساعت تابش آفتاب نیاز دارد ولی چنانچه نهال آن را به صورت گلدانی و درون فضای آپارتمان پرورش میدهید، باید در کنار پنجرههای جنوبی قرار داده شود. چنانچه آب و هوای محیط در زمستانها سرد و یخبندان است، حتماً باید گلدانها در این فصول به گلخانه یا فضاهای داخلی منتقل گردند. سرمای زیاد باعث خشکی و ریزش برگها و شاخههای استارفروت و پلاسیده شدن گیاه میگردد و در نهایت مرگ درخت را به دنبال خواهد داشت.
نهال استار فروت در صورت مساعد بودن شرایط، پس از کاشت بین 3 تا 4 سال زمان نیاز دارد تا به ثمردهی برسد. هر درخت کامل استار فروت معمولا بین 90 تا 180 کیلوگرم میوه جهت برداشت ارائه میدهد.
استار فروت به دو طریق کاشت بذر و کاشت نهال تکثیر مییابد. نهال این گیاه به سرعت رشد میکند و با توجه به سن نهال خریداری شده، چنانچه آن را در گلدان میکاریم، پس از تشکیل چندین مجموعه برگ بر روی نهال، آن را به گلدان بزرگتری منتقل نماییم. بعد از کاشت نهال باید به مدت دو فصل نهالها در گلدان رشد کرده و در هنگام بهار و زمانی که دمای خاک بیش از 21 درجه سانتیگراد باشد، نهالها را به زمین اصلی منتقل نمود. فاصله کاشت نهالها در کاشت به صورت مجموعهای، باید حداقل 6 متر از یکدیگر باشد.
نهال استار فروت در اوایل کاشت، دارای ریشههای عمیقی نیست و لذا در برابر وزش بادهای شدید آسیب پذیر میباشد. در مناطق بادخیز باید هنگام کاشت نهال از نگهدارنده و قیم برای سلامت آن استفاده نمود.
نهال استار فروت جهت رشد مناسب به آبیاری منظم نیاز دارد و آبیاری باید به گونهای باشد که خاک محل کاشت، غرقابی نشود و در فاصله بین دو آبیاری، خاک کمی خشک باشد. کوددهی به نهال استار فروت به صورت کودهای مایع در آب انجام میگیرد و میتوان یک قاشق چایخوری کود 15-15-15 که حاوی نیتروژن، پتاسیم و فسفات است را در یک گالن آب مخلوط کرده و هفتهای یک بار به گلدان یا خاک محل کاشت تزریق نمود.
استار فروت به علت داشتن رشد سریع، باید یک یا دو بار در سال مورد هرس قرار گرفته و شاخ و برگهای اضافی آن جهت رشد مناسب گیاه، حذف گردد.
آفات درخت استار فروت شامل مگس میوه، مورچه، پروانه و پرندگان هستند ولی تا به حال بیماری جدی و خاصی که نیاز به اقدامات کنترلی باشد برای این گیاه شناخته نشده است.
مناسبترین خاک جهت کاشت نهال استار فروت، خاکهای لومی و شنی است که دارای زهکشی مناسب باشد و اسیدیته PH خاک در بازه 5.5 تا 6.5 قرار داشته باشد.
هنگام خرید نهال استار فروت باید توجه داشت که دمای مکان خرید و مقصد کاشت نهال، به علت حساسیت این گیاه به سرما و تغییرات شدید دمایی، تفاوت زیادی با هم نداشته باشند. پس از خرید نهال باید تا زمان کاشت، موقتاً ریشه را به صورت نایلونپیچ محافظت کنیم تا دچار آسیب نشود. نهال استار فروت باید سنی حدود دو تا سه سال داشته، از نظر ظاهری از آفات و بیماریها در امان بوده و دارای ریشه سالم و بدون پیچخوردگی باشد.