خرما

دانستنیهای علمی

دانستنیهای علمی : درخت خرما از قدیمی ترین درختانی است که توسط بشر کشت می شده است. باستان شناسان احداث نخلستان‌ها را به پنج هزار سال پیش نسبت داده‌اند. مصرف سرانه خرما در ایران ۷ کیلوگرم است که میانگینی از مصرف سرانه ۲۵ کیلوگرمی استان‌های جنوبی و ۱ کیلوگرمی سایر استان‌ها می‌باشد. در میان کشورهای اروپایی، اسپانیا پیشینه بیشتری در کشت خرما دارد. خرما از دورانِ باستان در رژیم غذایی انسان وجود داشته است و یکی از قدیمی‌ترین میوه‌های کشت شده توسط انسان بوده است.

خصوصیات - معرفی

خصوصیات ظاهری : خرما درختی همیشه سبز بوده و بدون انشعاب می باشد. گیاهی تک‌ لپه‌ای و گرمسیری که میوه‌اش خوراکی و دارای هسته‌ای سخت و پوست نازک و طعم شیرین که به شکل خوشه‌ای بزرگ از شاخه آویزان می‌گردد و برگهای آن بزرگ بوده و 4 تا 6 متر طول دارد. انتهای برگ ها حالت تیز دارد. ارتفاع نخل به 21 تا 23 متر یا بیشتر می‌رسد. رطب مرحله قبل از رسیدگی کامل خرماست که رطوبت بیشتر و قند کمتری نسبت به خرمای کاملاً رسیده دارد. میوه خرما جزء میوه‌های سته می‌باشد. به دليل تک‌ لپه‌اى بودن خرما، در هر قسمت از ساقه درخت، پس از آن که برگ‌هاى آن به حداکثر اندازه خود رسيدند رشد قطرى متوقف مى‌گردد.

شرایط نگهداری خرما

نور مورد نياز زیاد آبياري و رطوبت کمی مرطوب دماي مورد نياز آب و هوای گرمسیری خاک مورد نياز غنی و زهکش دار

شرایط محیط رشد: درخت خرما به شرایط دمایی بالا نیاز داشته و رطوبت هوای کمتری را برای رسیدن میوه هایش می پسندد. رشد درخت خرما در دمای مداوم ۱۰ درجه سانتى‌گراد صورت گرفته و دردماهاى کمتر، رشد آن متوقف مى‌شود. براى رسيدن کامل ميوه، تابستان بايد هوا گرم و خشک باشد. خرما، داراى ريشه افشانى است که تا عمق خاک نفوذ مى‌کند. اين امر، باعث مى‌شود که خرما در برابر کم آبى بسيار پايدار باشد ولى آبيارى مرتب در ازدياد رشد و ميزان محصول اثر قاطع دارد. خرما، با هر نوع خاکى سازگار است و از صفات بارز آن پايدارى بسيار زياد در برابر شورى است.

خواص و کاربردهای دارویی و صنعتی

خواص درمانی و کاربردهای صنعتی: هر قسمت از درخت خرما مفید و کاربردی می باشد. چوب آن را می توان برای ساختمان سازی بکار برد. از لحاظ مواد غذایی نیز خرما دارای ۲۵ درصد ساکاروز، ۵۰درصد گلوکز، پکتین و آب می‌باشد. به‌علاوه دارای ویتامین‌های مختلف مانند ویتامین A،B،C،E و مقداری املاح معدنی می‌باشد. مردم صحرا هسته درخت خرما را در آورده و از آن نان می پزند این هسته را بو داده و از آن به عنوان قهوه استفاده می کنند، اثر هسته خرما از بین بردن تورم پلک های چشم است و برای رشد مژه های چشم نیز بهترین دارو است. همواره خرما را برای قدرت و انرژی به کار می رود.گل های درخت خرما نیز خاصیت دارویی دارند و همچنین طعم گل های درخت خرما تلخ بوده و اثر مسهلی دارد. با توجه به کوچکی هر عدد خرما، هر واحد آن شامل دو تا سه عدد خرما است که چنانچه براساس نیاز روزانه دو تا سه واحد میوه می خورید، می توانید این تعداد را به جای یکی از این واحدهای میوه استفاده کنید. به یاد داشته باشید که خرما به علت داشتن قند زیاد که بخش بیشتر آن قند ساده است درصورت مصرف زیاد و با افزایش انرژی مصرفی ممکن است، سبب چاقی شود.از برگ و شاخه درخت خرما سبد و فرش تهیه می کنند . از هسته آن نان و از میوه خرما و عسل تهیه می گردد. این درخت زیبا کاربرد زینتی زیادی نیز داشته و در بسیاری از فضاهای سبز شهری دیده می شود.

مقابله به آفات خرما

آفات : زنجرك خرما يكي از آفات زيان آور مناطق خرما خيز مي باشد. حشرات بال دار و پوره هاي آن بوسيله خرطوم خود شيره برگ ها و مواد سبزينه را مكيده و فضولات شيرين و چسبناكي از خود در بالا و زير برگ ترشح مي كنند و در نتيجه ميوه هاي خرما ريخته و آنچه مي ماند نامرغوب و لاغر و غير قابل مصرف مي شود.

نحوه تکثیر خرما

نحوه تکثیر گیاه: هسته خرما به‌راحتى جوانه می زند اما به دليل تک‌لپه‌اى بودن نمی توان روی آن پیوند زد. تکثیر خرما از طريق قطع تنه جوش‌هاى ريشه‌دار شده و کشت آنها انجام مى‌شود. براى اين کار بايد پاى درخت را خاک داد تا تنه جوش‌ها ريشه‌دار شوند و پس از ۴-۳ سال که رشد کافى نمودند آنها را از درخت جدا و به‌فواصل ۱۰-۹ مترى براى ارقام پابلند و حدود ۷ متري، براى ارقام پاکوتاه، در باغ کاشت. می توان قسمتی از بافت گیاهی جوان درخت خرما یا پاجوش آن را در محیط کشت مصنوعی در آزمایشگاه مجهز و استریل و با استفاده از مواد محرک پرورش داد. هم چنین ازدیاد بافت گیاهی یاد شده در لوله های آزمایش امکان پذیر است. این نهال ها پس از انتقال به گلدان نیاز به یک سال مراقبت دارد پس از رشد نهال تا ارتفاع حدود 40 سانتی متر گلدان را عوض می کنند. این نهال به 3 سال مراقبت در منطقه و در شرایط محیطی نیمه بسته نیاز دارد، پس از آن برای کاشتن آماده می شود.

هشدار - عوارض جانبی

هشدار: نباید در مصرف خرما زیاده روی کرد، چرا که مصرف بسیار بالای آن موجب آسیب به کبد و طهال، افزایش فشارخون، جوش دهان و پوسیدگی دندان ها می شود. آنهایی که لوزالمعده حساس دارند یا آنهایی که بیماری قند در خانواده آنها وجود دارد باید کمتر از این میوه استفاده کنند.

نخل ققنوس