لسیتیس پایسونیس

گیاه "لسیتیس پایسونیس" یا "دیگ میمون" درختی است از خانواده ی آجیل برزیلی یا لسیتیاسه که بومی نواحی گرمسیری آمریکا است. میوه های این گیاه همانند دیگ غذا می باشد و حاوی بذرهای خوراکی است.

این گیاه درختی بزرگ، خزاندار، شلجمی شکل با تاجی انبوه است. این گیاه می تواند حدود 30 متر نیز طول داشته باشد. تنه ی آن دارای شاخه های بالارونده یا پوستی خاکستری رنگ و شکاف دار می باشد. برگ ها این گیاه در هنگام باز شدن به رنگ سبز متوسط بوده و دارای لکه های تیره تر است. این برگ ها چرمی، کشیده – بیضوی با رگبرگ میانی مشخص و حاشیه ای دندانه دار می باشد. گل ها به صورت خوشه هایی انتهایی بر روی شاخه های کوچک در طی ماه های سپتامبر و اکتبر ظاهر می شود. این گل ها به رنگ ارغوانی (در برخی اوقات سفید رنگ)، با شش گلبرگ و مرکزی برجسته با پرچم های زرد است که مناسب جذب زنبورهای عسل می باشد. میوه ها گرد یا کشیده، دارچینی رنگ و چوبی، به طول 6 تا 15 سانتیمتر و پهنای 8.5 تا 30 سانتیمتر هستند. این میوه ها دارای برون بر (پریکارپ) ضخیم به ضخامت بیش از 3 سانتیمتر و کلاهک یا درپوشی محکم هستند که در صورت بلوغ میوه ها، این درپوش شکافته می شود. بذرها به رنگ های قرمز یا قهوه ای، بیضوی شکل و به طول حدود 5 سانتیمتر مشاهده می شوند. این بذرها حدود 11 تا 12 ماه زمان نیاز دارند تا برسند. 

برداشت میوه ها به زمانی که میوه ها شروع به باز شدن می کنند به صورت مستقیم از روی درخت صورت می گیرد. یا اینکه بذرها را پس از اینکه در فصل پاییز ریزش کردند می توان جمع آوری نمود. در صورت برداشت میوه ها از روی درخت، آن ها را در آفتاب قرا می دهند تا با سرعت بیشتری شکافته شوند. 

این گونه ی گیاهی عمدتاً در جنگل های بارانی شرق نواحی گرمسیری آمریکای به ویژه در برزیل می روید.

خاک های مرطوب را برای کشت ترجیح می دهند. در کل گیاه رطوبت گرایی است. و می تواند چندین ماه شرایط غرقابی را تحمل کند. 

از چوب این درختان نیز در ساخت لوازم منزل، نجاری، ساخت سقف های چوبی، در و پنجره و غیره استفاده می شود.

به دلیل انبوه بودن شاخ و برگ درخت، به عنوان درختی سایبان نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

این گیاه به صورت های گروهی در تپه هایی با شرایط نوری و آفتابی کامل یافت می شوند. 

این گیاه به دلیل گل های صورتی و ارغوانی در سال به عنوان گیاهی زینتی کشت می شود.

بذرهای آن به عنوان آجیل ارزش خوراکی داشته که هم به صورت تازه خوری و هم به صورت پخته شده یا برشته شده به مصرف می رسند. گفته می شود که این بذرها، مزه ای مشابه مزه ی گردو یا بادام دارند.

تحقیقات نشان داده که لیپیدهای بذرهای این گیاه مشابه روغن ذرت می باشد اما این لیپیدها دارای سطح بالایی از عناصر سنگین هستند که سبب ایجاد سمیت در آنها شده و مصرف خوراکی آنها را با محدودیت روبرو می کند. 

بذرهای آن به وسیله حیوانات نیز خورده می شود.