شرایط محیط برای پرورش گیاه سنبل عبارتند از: نور: آفتاب کامل رطوبت: کمی مرطوب دما: 5_15 خاک: خاک سبک حاوی خاک شندار و خاکبرگ وکمپوست و کود پوسیده دامی
دانستنیهای علمی
نام علمي
Hyacinthus Orientalis
نام لاتين
Common Hyacinth
سنبل یک گیاه گلدار چند ساله پیازی در خانواده Asparagaceae، بومی جنوب غربی آسیا ، جنوب و مرکز ترکیه ، شمال غرب سوریه ، لبنان است. این گیاه در قرن 16 به اروپا وارد شده است.
حدود 95% از نیاز جهانی سنبل ، در کشور هلند تولید می شود. از اینرو به این گل ، سنبل هلند نیز گفته می شود. این گیاه ، علفی و پیاز دار می باشد که با تولید گلچه های زنگوله ای شکل ، گل آذین خوشه ای ایجاد می کند. رنگ گل ها ، سفید ، زرد ، صورتی، قرمز ، بنفش و.. می باشد که معمولا رنگ غالب ، بنفش است. لازم به ذکر است سنبل وحشی یا سنبل ایرانی که بصورت خودرو دیده می شود . کلاغک یا موسکاری می باشد که از انواع سنبل نبوده و فقط با سنبل هم خانواده است.
خصوصیات - معرفی
این گیاه میتواند به بلندی 15 تا 20 سانتیمتر برسد و گل های زودرس آن بشکل خوشه انتهای ساقه گوشتی معمولا از نیمه اسفند تا فروردین باز میشود و به رنگهای سفید ، قرمز ، آبی ، بنفش ، صورتی و زرد و غیره است.
سنبل انواع کم پر و پر پر دارد که در ارقام پرپر حالت استوانه ای شکل گل آذین مشخص تر می باشد. ( سنبل های موجود در ایران اغلب کم پر هستند). تعداد گلبرگ ها در انواع کم پر و پر پر فرق نمی کند بلکه تعداد گلچه ها متفاوت می باشد. با توجه به اینکه منشا سنبل نواحی مدیترانه ای می باشد ، مناطقی که زمستان و بهار سرد و مرطوب و تابستان گرم و خشک دارند ، برای سنبل کاری مناسب ترین می باشند. ( سنبل گرما را برای انگیزش گل و سرما را برای تکمیل اندام های خود نیاز دارد).
برای نگهداری سنبل در منزل پیازهای پرورش یافته مخصوص مورد نیاز است که معمولا پس از یکبار گل دادن غیر قابل استفاده میشوند مگر اینکه در خاک مناسبی رشد کرده باشند که در این صورت هم ممکن است پیازچه ها دوسال طول بکشد تا گل بدهند .
در واقع سنبل یک گیاه آپارتمانی نیست ولی هنگام شکفتن گلهایش در آنجا ارج مییابد. معمولا برای این منظور بیشتر به سراغ سنبلهای هلندی میروند، یعنی نژادی که خوشهی متراکمی از گلهای معطر و به رنگهای مختلف (سفید، زرد روشن، سرخ، قرمز، بنفش و یا آبی) میدهد.
کشت مصنوعی سنبلها برای استفاده از آنها در آپارتمان با انتخاب پیازی درشت که پیرامون آن دست کم 16 سانتیمتر باشد آغاز میشود. آنگاه چنین پیازی را در گلدانی کوچک و در خاکی سبک و سالم که حاوی خاک شندار و خاکبرگ باشد میکارند به صورتی که بیش از دو سوم پیاز داخل خاک نشود. آنگاه آن را در محلی خنک و یا داخل یک شاسی شیشهای قرار میدهند و روی پیاز را با خاک سبکی میپوشانند و مدت شش هفته در این شرایط نگهداری میکنند و بالاخره گلدان را به محلی که حرارتی معتدل دارد میآورند و در اینجاست که به زودی شروع به گل دادن میکند.
شرایط نگهداری سنبل
نور مورد نياز
خیلی زیاد
آبياري و رطوبت
کمی مرطوب
دماي مورد نياز
10 درجه سانتیگراد
خاک مورد نياز
خاک سبک حاوی خاک شندار و خاکبرگ وکمپوست و کود پوسیده دامی
|
این گیاه را در آپارتمان می توان درون پیت ، ماسه و یا آب پرورش داد . برای نگهداری آن در آب به گلدانهای مخصوصی نیاز دارد که دارای دهانه ای گشاد و گلوگاهی باریک باشند ، بقسمی که آب ریشه ها را فرا گرفته و مماس با انتهای پیاز گل باشد.
سنبل ، در تاریکی مطلق ریشه تولید میکند . بنابراین بهتر است بدین منظور پیاز را در قفسه آشپزخانه گذارده و حرارتی معادل 9 – 11 درجه سانتیگراد برای آن فراهم نمود .
پیازهائیکه در شن خوابانده شده اند را لازم است با گلدان در نقطه ای از باغچه که از خطر یخبندان محفوظ باشد دفن نمود .
برای اینکه بیرون آوردن گلدان از خاک در زمستان آسان شود می توان قبلا پوششی اطراف گلدان قرار داد .
هیچگاه گیاه را در مکانی که خیلی گرم باشد قرار ندهید
هرچه می توانید بر روی برگها آب بپاشید تا شادابی خود را حفظ کنند
برای کاشتن آنها در تُنگهای بلورین نیز همین شیوه به کار میرود. بدین معنی که ابتدا آنها را در محلی تاریک و در حرارتی بین 8 تا 10 درجهی سانتیگراد نگهداری میکنند تا ریشهها به حد کافی رشد نمایند و سپس آنها را به آپارتمانهای نسبتا گرم با حرارت ملایم میبرند تا به گل بنشینند.
گل سنبل در گلدان، جام یا تُنگ بلورین بین ماههای دی و فروردین به دست میآید.
مقابله به آفات سنبل
· ارقامی که پیش از دی ماه گل می دهند:
سوخ در تیر برداشت شده و در انبار 29 درجه سانتیگراد انبار می شود. در طول 5-4 هفته اول انبار داری ، دما به تدریج به 27 ، 23 ، 20 درجه سانتیگراد رسانیده می شود زمانی که گل داخل سوخ تشکیل شد، دما را به 17 درجه سانتیگراد می رسانند.
· ارقامی که دی ماه گل می دهند:
سوخ در تیر برداشت شده و در انبار 26 درجه سانتیگراد انبار می شود. برخی ارقام برای تشکیل گل به بیش از یک تا دو فته در انبار 26 درجه می مانند. پس از آن ، سوخ ها تا زمان کاشت در دمای 17 درجه سانتیگراد نگاه داشته می شوند.
در مورد سایر ارقام ، باید سوخ ها را پس از برداشت تا اواسط مهر در دمای 26 درجه سانتیگراد نگهداری کرد . سپس تا زمان کاشت دمای انبار، 17 درجه سانتیگراد باشد.
زمان کاشت سنبل اوایل تا اواسط پاییز ( حدودا آبان ، آذر) می باشد. در کشت سوخ ها باید دقت شود که نوک پیاز ها چند سانتیمتر بالاتر از سطح خاک قرار گیرند. بعد از کاشت پیاز ها باید آنها را آبیاری کرد و گلدان ها را به محلی سرد انتقال داد تا ریشه ها تکامل یابند. بعد به تدریج آنها را به محل گرمتری منتقل می کنیم تا برگ ها ظاهر شوند و در گلخانه های سرد به گل روند. در زمان حمل گلدان های سنبل ، با قرار دادن دو قیم در دو طرف پیاز گل و بستن خوشه گل به این قیم ها از شکستن آن ها جلوگیری می کنیم.
برداشت سنبل ها
زمانی که رنگ گلچه های پایینی مشخص شدند ، سنبل های گلدانی را می توان برای فروش بسته بندی کرد پس از 4 -2 روز گل ها کاملا باز می شوند. می توان آ نها را به مدت 4 هفته در دمای ) 0-2–( نگهداری کرد.
گل بریدنی سنبل به همراه صفحه پایگاهی به فروش می رسد و نیاز به ریکات کردن ( زدن پایین ساقه) نیست.
زمان برداشت گل بریدنی سنبل نیز مانند گل گلدانی آن است.
نحوه تکثیر سنبل
روش های تکثیر سنبل:
- بذر ( برای به نژادی)
- کشت بافت
- ته برداری (Scooping)
- ته شکافی(Scoring)
بذر سنبل حالت کاغذی دارد و افزایش به روش بذری 6-4 سال زمان نیاز دارد ( تا گیاه گل دهد.) سوخ سنبل یکساله است و کیفیت گلها در سال دوم مطلوب نمی باشد. (از برخی سوخ ها نظیر سوخ نرگس ، می توان چند سال گل با کیفیت خوب بدست آورد).
سنبل به طور طبیعی سوخک کمی تولید می کند ؛ به منظور تولید سوخک بیشتر ، بکار گیری دو روش ته شکافی و ته برداری مرسوم است.
ته برداری (Scooping):
در این روش با چاقوی انحنا دار، صفحه پایگاهی سوخ بصورت افقی ، برداشته می شود. در قسمت های برش داده شده تعداد زیادی سوخک تولید می شود که می توانیم آنها را کشت کنیم. اجرای این روش مهارت خاصی می طلبد.
ته شکافی(Scoring):
در این روش نیز به منظور تولید سوخک بیشتر، با استفاده از چاقو برش هایی در صفحه پایگاهی سوخ ایجاد می شود.
بعد از برداشت گل ها، باید برگ ها را به منظور تغذیه سوخ ، روی گیاه نگه داشت. سنبل گلی نوروزی می باشد. در تیر و مرداد که گلدهی تمام شده است ، سوخ های سنبل را در می آوریم .(در بهار، وقتی سنبل گل دارد ، مواد ذخیرهای از سوخ خارج شده و سوخ چروکیده است. اما در تابستان که سوخ های بدون گل را از خاک خارج می کنیم می بینیم که ، سوخ ها شاداب هستند.).
پس از خارج نمودن سوخ از خاک (در تابستان) می توان از تیمار هایی نظیر تیمار دمایی برای زود گلدهی استفاده کرد .
هشدار - عوارض جانبی
Hyacinthus Orientalis حاوی آلکالوئید سمی است و اگر در مقادیر زیاد مصرف شود خطرناک است
منابع :
http://en.wikipedia.org/wiki/Hyacinthus_orientalishttp://forum.funpatogh.com/showthread.php?15176-Hyhttp://www.floridata.com/ref/h/hyac_ori.cfmhttp://www.forum.niksalehi.com/showthread.php?t=61http://www.vasle.ir/club/showthread.php?p=4607 گياهان ديگر از همين خانواده :