تنگرس

خصوصیات گیاهشناسی:

تنگرس  درختچه ای پر شاخه و خالدار، شاخه چه های جوان بدون كرك كه در ابتدای رويش قهوه ای و بتدريج خاكستری متمايل به سفيد می شوند. ساقه های فرعی منتهی به خار استخوانی و محكم می باشند.

برگ ها به طول دو تا سه سانتيمتر و عرض دو تا پنج ميليمتر، خطی با سرنيزه ای باريك توام با راس نوك تيز است. برگ ها بدون دمبرگ، چرمی با دندانه های كنگره ای تنگ می باشند.

گل ها قبل از تشكيل برگ ها معمولاً در اواخر فصل زمستان روی ساقه های اصلی و فرعی تشكيل می گردند. گل ها بدون دمگل تا طول پنج ميليمتر، استوانه ای و دارای جام بنفش متمايل به صورتی تا قرمز كمرنگ می باشد.

ميوه شفت مخملی به طول 15 ميليمتر و عرض 10 تا 12 ميليمتر است. تنگرس متعلق به خانواده گل سرخیان (Rosaceae) می باشد.

این درخت در ایران در استان های گیلان (اطراف رودبار)، آذربایجان شرقی (تبریز)، کرمانشاه (شمال شرق کرمانشاه، بین کرمانشاه و سنندج، طاق بستان)، همدان (خرقان)، لرستان (دورود، بین دورود و خرم آباد)، یزد (دره دام گاهان مهریز)، کرمان (کوه های جبال بارز)، فارس (شمال آباده)، تهران (شهرستانک، آبعلی، علی آباد کرج، کوه دشته، نزدیک قزوین، کوه کلاک، کوه قم) و سمنان (بین سرخه و بشم) می روید. 

شرایط محیط رشد:

اين درختچه خاردار اغلب در اراضی آبرفتي دامنه مخروط افكنه ها و نواحی صخره ای و سنگلاخی دامنه كوه ها و گستره پای كوه ها رويش می یابد. گل های صورتی و انبوه آن در اواخر فصل زمستان و اوايل فروردين ماه شكوفا شده و برگ های آن در اوايل بهار ظاهر می شوند.

ميوه های نسبتاً درشت اين درختچه در همين زمان رسيده و قابل جمع آوری است. نحوه زادآوری طبيعی اين درختچه از طريق بذر و كاشت نهال امكان پذير است.

اين درختچه يكی از عناصر گياهی مقاوم به خشكی و كم آبی محسوب می شود. جهت ايجاد مراتع مشجر و به ويژه در دامنه كوه ها و اراضی سنگلاخی قابل توصيه است. رويشگاه های تنگرس در خطوط همباران 100 تا 300 ميليمتر گسترش دارند.

خاك رويشگاه های تنگرس اغلب لومی و لومی - رسی توام با ذرات سنگريزه و قلوه سنگی است. اين درختچه اغلب در بستر رودخانه های فصلی و دره های كوهستانی توزيع شده است. از آن می توان به منظور توسعه مراتع مشجر بويژه در خاك های آبرفتی و يا دامنه مخروط افكنه ها، استفاده نمود.

سازگاری بسيار بالای اين درختچه نسبت به استرس های محيطی و به ويژه خشكی و نقصان نزولات جوی ساليانه باعث می شود كه از اين درختچه جهت ايجاد مراتع مشجر استفاده شود.