خسارت تریپس مرکبات و نحوه ی مبارزه - فوت و فن های باغبانی

علائم خسارت تریپس

تریپس مرکبات معمولا به بافت های نرم و سرشاخه هایی که دارای گل و میوه است حمله می­ کند. با تغذیه از برگ های جوان رگه های خاکستری در هر دو طرف رگبرگ میانی به صورت موازی، مشاهده می­ شود . از علائم اولیه تغییر رنگ برگ ها به شکل نقاط سیاه رنگ (به دلیل مواد دفعی حشره) می ­باشد. بدشکل شدن و پیچیدگی برگ ها از علائم مهم وجود تریپس می­ باشد. چرمی شدن، پیچیدگی و دفرمه شدن به دلیل تزریق توکسین از حشره به داخل بافت های گیاهی می ­باشد. با تغذیه تریپس از برگ، گیاه تضعیف شده و عملکرد فتوسنتز کاهش پیدا می­ کند و در موارد شدیدتر، برگ ها قبل از موعد ریزش خواهند کرد. در واقع این حشرات با تراشیدن و زخم کردن بافت های گیاهی از شیره موجود در آن ها تغذیه می­ کند. خسارت تریپس روی میوه ها به صورت ایجاد زخم حلقه ای شکل یکنواخت حول محل اتصال دم میوه به میوه می­ باشد.

تعداد نسل تریپس مرکبات

تریپس مرکبات به سرعت تکثیر می شود و هر سال هشت نسل تولید می کند، به شرح زیر: 1.تریپس مرکبات بالغ در تمام قسمت های درختان مرکبات تخمگذای می کند. 2.لاروها در سن اول و دوم در زیر کاسبرگ میوه و روی برگهای درخت زندگی می کنند. آنها ممکن است در شکاف های پوسته ی درخت شفیره شوند یا برای شفیره شدن در خاک فرو روند. 3.وقتی حشرات بالغ ظاهر می شوند، ممکن است تخم گذاری کنند و بدین ترتیب چرخه را از نو شروع می شود. آخرین نسل تریپس ها در هر فصل تخم هایی می گذارند که زمستان گذرانی کرده و در بهار بعدی تفریخ می شوند.تخم­ ها معمولاً در بافت برگ­های جوان یا سرشاخه­ های جوان حامل جوانه گل­ دهنده و یا حتی درون میوه­ های جوان گذاشته می­شود.هر نسل در چهار مرحله خسارت وارد می کند.

خسارت نسل های تریپس

اولین نسل تریپس مرکبات در اوایل فصل به برگ های تازه و جدید حمله می کند. نسل دوم و سوم به میوه های جوان و در حال ظهور حمله می کنند. تریپس ها در سن دوم لاروی بسیار خسارت زا هستند زیرا میوه های ریز و تازه تشکیل شوده را مورد تغذیه قرار می دهند. آنها با فرو کردن استایلت خود در میوه ها و مکیدن شیره ی نباتی گیاهان باعث آسیب به میوه می شوند. تریپس بالغ آسیبی به میوه وارد نمی کند، اما سن دوم لاروی کاملا خسارت زا است. این حشرات نه تنها میوه های در حال رشد بلکه جوانه های تازه تشکیل شده را هم مورد تغذیه قرار می دهند و تغذیه آنها باعث ایجاد مسیرهای سفید یا نقره ای روی سطح میوه می شود که با بالغ شدن میوه مشخص تر می شوند و لکه ها با رشد میوه ها به صورت لکه های بزرگتری نمایان می شوند. اگرچه این خسارت به قسمت های خوراکی میوه آسیبی نمی رساند، اما باعث زشت جلوه دادن میوه و کاهش ارزش اقتصادی آن می شود.

میزبان های تریپس مرکبات

تریپس میزبان های مختلفی داشته و باید از کشت گونه هایی حساس در کنار باغات جلوگیری نمود و تا حد ممکن علف های هرز مزرعه را از بین برد. تغذیه بی­ رویه ازت موجب تشکیل شاخه های جدید و نرمی خواهد شد که منبع تغذیه تریپس خواهد بود. به دلیل تکمیل رشد شفیره درون خاک، می ­توان از مالچ های پلاستیکی در اطراف درخت استفاده نمود تا شفیره به حشره کامل تبدیل نشود. تریپس مرکبات در باغ هایی که کمترین تیمار حشره­ کش را دریافت می­ کنند، نسبت به باغ هایی که به شدت تیمار می ­شوند به خصوص با حشره­ کش های طیف وسیع، مشکل کمتری ایجاد می ­کنند. جمعیت تریپس ها بعد از تیمار با حشره ­کش هایی که باعث مرگ کنه های شکارگر می ­شوند، افزایش می­ یابد. به دلیل مقاومت حشره نسبت به سموم کشاورزی باید از کاربرد سموم غیرضروری جلوگیری نمود.

کنترل تریپس

تریپس ها به راحتی کنترل نمی ­شوند و برای دفع حشرات باید از شیوه های تلفیقی یعنی استفاده از شیوه های زراعی، دشمنان طبیعی و حشره ­کش مناسب با سمیت کم استفاده نمود. می­ توان با تکان دادن شاخ و برگ درختان و قرار دادن یک تکه پارچه یا کاغذ، از وجود تریپس بر روی درخت مطمئن شد و هم چنین حشرات بالغ بر روی تله های چسبنده با رنگ روشن به دام افتاده و تراکم جمعیت تریپس را بر روی درخت نشان می ­دهد. برای مقابله با تریپس می­توان از کارت های آبی استفاده نمود. استفاده از این کارت موجب کم شدن جمعیت آفت شده و حشرات بالغ را به دام می ­اندازد. تمیز نمودن درختان با استفاده از صابون باغبانی نیز در کنترل حشرات موثر است. حذف قسمت های آلوده و از بین بردن آن نیز جمعیت لاروهای تریپس را کاهش می ­دهد. تریپس های شکارچی، بالتوری سبز، سن های شکارگر، کنه ها و برخی زنبورهای پارازیت کننده خاص، دشمنان طبیعی تریپس های تغذیه کننده می­ باشند. به منظور جلوگیری از مصرف بی­رویه سموم و حفظ محیط زیست، می ­توان از کنترل بیولوژیک استفاده نمود. البته این روش به تنهایی موثر نبوده و باید همراه با روش های دیگر استفاده شود.