۱۳۹۱ یکم شهریور

طبقه‎بندی سموم

طبقه‎بندی سموم:این گروه از سموم در طیف وسیعی بر علیه آفات و حشرات موذی ، مورد استفاده قرار گرفته است . از مهمترین سمومی که در این گروه قرار دارد می‎توان به سموم ذیل اشاره نمود : ددت , دیلدرین , BHC, دیکوفول , آلدرین , کلردان , هپتاکلر و اندوسولفان . از مهمترین خصوصیات این سموم می‎شود به پایداری طولانی آنها در محیط و طیف وسیع حشره‎کشی آنها اشاره نمود.

سموم را بر اساس منشأ و مواد شیمیایی موجود می‎توان به گروه های زیر طبقه بندی نمود :

۱) سموم کلره (Organochlorine compounds)

۲) سموم فسفره (Organophosphate insecticides)

حشره کش های فسفره مصنوعی ، مولکول های آلی حاوی فسفر می‎باشند . همزمان با جنگ جهانی دوّم این گروه از سموم بعنوان گازهای جنگی توسط آلمانی‎ها سنتز شدند و سپس به خاصیت حشره‎کشی آنها پی برده شد . تا کنون بیش از ۱۰۰ ترکیب از این سموم به بازار آمده است و از راه های مختلف بر روی حشرات اثر می‎گذارند .

۳) کاربامات‎ها (Carbamates)

۴) سموم پایروتروئید (Pyrethroid insecticides)

این گروه از سموم نسل جدیدی از حشره‎کش ها را بوجود آورده است . منشاء این گروه از سموم از گل پیرتر بوده است که مبدأ آن ایران می‎باشد . از نظر ساختمان شیمیایی , استر یک اسید و الکل می‎باشند . در دهه ۱۹۵۰ این گروه بصورت مصنوعی سنتز شدند . اوّلین گروه از این سموم که به بازار عرضه شدند در مقابل نور سریعاً تجزیه می‎شدند . متعاقباً بر روی فرمول شیمیایی آنها کارهای فراوانی انجام پذیرفت و سمومی به بازار عرضه گردید که خاصیت ابقائی بیشتری در طبیعت داشتند .

سموم جدید

علاوه بر چهار گروه اصلی که قبلاً توضیح داده شد , هم اکنون انواع و اقسام سموم از گروه های مختلف به بازار عرضه شده است که مکانیسم عمل آنها ممکن است با گروه های قبلی متفاوت باشد . ازجمله می‎توان به Biopesticides اشاره نمود که از سم حاصل از باکتری Bacillus thuringiensis بر علیه آفات استفاده می‎شود . گروه دیگری بنام های تنظیم کننده رشد حشرات (ICR's) به بازار عرضه شده است که مکانیسم عمل آنها بر روی حشرات همانند هورمون های جلداندازی و جوانی حشرات است . از مهمترین نمونه‎های این گروه می‎توان به متوپرن و دیفلوبنزورون اشاره نمود . ترکیبات جلب کننده حشرات , ترکیبات دورکننده حشرات , عقیم کننده‎های شیمیایی و فرمون‎های حشرات نیز جهت کنترل به بازار عرضه شده‎اند که تا کنون مقدمات انجام طرح های تحقیقاتی خود را پشت سر می‎گذارند .

مکانیسم عمل سموم بر روی حشرات (Mode of action of insecticides)

اکثر سموم ، که در چهار گروه اصلی توضیح داده شد بر روی سلول و سیستم عصبی اثر می‎گذارند . (Cytotoxic and neurotoxic) ، بطور کلی می‎توان گفت که سموم کلره و پایروتروئید از گروه Axonic هستند و بر روی کانال های یونی سیستم عصبی (K+ و Na+) اثر سوء داشته و باعث اختلالات در ورود و خروج این یون ها به داخل و خارج سیستم عصبی می‎شوند , سموم فسفره و کاربامات از گروهSynaptic بوده و بر روی آنزیم استیل کولین استراز ، اثر می‎گذارند . لازم به توضیح است که براساس اطلاعات جدید ، این قاعده کلی نبوده و ممکن است مکانیسم های اثر جدیدی نیز روی حشرات اعمال گردد .

  M.s